Η Σώτη Τριανταφύλλου έγραψε ότι υιοθετεί την άποψη του Μάρκο Πόλο: «φανατικός μουσουλμάνος είναι αυτός που σου κόβει το κεφάλι, ενώ μετριοπαθής είναι εκείνος που σε κρατάει για να σου κόψουν το κεφάλι.» Το θέμα μας δεν είναι η άποψη της Τριανταφύλλου, αλλά όλα αυτά που ακολούθησαν. Ο Παναγιώτης Δημητράς μήνυσε τη Σώτη Τριανταφύλλου, επικαλούμενος τον αντιρατσιστικό νόμο.

Ο Παναγιώτης Δημητράς εκπροσωπεί μία ΜΚΟ, το Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Ελσίνκι, αλλά θα καταλάβετε πιο εύκολα περί τίνος πρόκειται αν σημειώσετε ότι ανήκει και στη Γραμματεία της Ενωσης Ουμανιστών Ελλάδας -δεν φανταζόμουν ότι οι ουμανιστές διαφοροποιούνται διακριτά από τον γενικό πληθυσμό. Ο Δημητράς κάνει μηνύσεις. Σχετικά εύκολα. Εξ όσων γνωρίζω, έχει μηνύσει και έναν άνθρωπο κατά λάθος, από κεκτημένη ταχύτητα. Υποθέτω κάποια στιγμή θα καταθέσει και ασφαλιστικά μέτρα για να μην παίζεται «Ο Αράπης» του Ζαμπέτα. Γενικά ο αντιρατσιστικός νόμος διευκολύνει αυτά τα πράγματα. Ωστόσο ο κ. Δημητράς δεν δήλωσε παράσταση πολιτικής αγωγής στη δίκη της Τριανταφύλλου. Προφανώς επειδή το μπάτζετ δεν αρκεί για ανθρώπινα δικαιώματα και δικηγόρους.

Η Σώτη Τριανταφύλλου αθωώθηκε. Ευτυχώς. Το κράτος Δικαίου προτάσσει την ελευθερία του λόγου ως το ύψιστο αγαθό σε μία ευνομούμενη Πολιτεία. Η συγγραφέας εξέφρασε άποψη, δεν προέτρεψε σε πράξεις μίσους. Η αθωωτική απόφαση προκάλεσε πλήθος θετικών σχολίων. Εγραψε, για παράδειγμα, ο Σταύρος Θεοδωράκης: «Μεγάλη νίκη για την ελευθερία του λόγου και τη Σώτη Τριανταφύλλου. Οι Έλληνες δικαστές είπαν ΟΧΙ σε αυτούς που προσπαθούν να την φιμώσουν. Μπορεί να συνεχίσει να γράφει με την τόλμη και την γνώση που την χαρακτηρίζουν και την έχουν κάνει σημείο αναφοράς της προοδευτικής σκέψης».

Και ο Χάρης Θεοχάρης: «Η αθώωση της Σώτης Τριανταφύλλου χαλυβδώνει το δικαίωμα που έχει κάθε πολίτης να διατυπώνει ελεύθερα την άποψή του στο πλαίσιο του δημόσιου διαλόγου».

Το Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών «Μάρκος Δραγούμης» σημείωσε ότι απόφαση αυτή είναι ορόσημο στον αγώνα για την έμπρακτη κατοχύρωση της ελευθερίας του λόγου. Αντίστοιχα σχόλια αναρτήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Και τώρα, ας κρατήσουμε την ιστορία, αλλάζοντας τον πρωταγωνιστή. Δεν είναι η Σώτη Τριανταφύλλου, είναι ένας χρυσαυγίτης. Και γράφει ακριβώς τα ίδια. Θα τον μηνύσει ο Δημητράς; Θα τον μηνύσει. Πώς θα αντιδρούσαν ο Θεοδωράκης, ο Θεοχάρης και ο «Μάρκος Δραγούμης» αν το δικαστήριο εξέδιδε την ίδια απόφαση; Πιθανότατα δεν θα έλεγαν λέξη. Το πολύ να εξέφραζαν τον προβληματισμό τους. Σωστά, γιατί αλλιώς εννοεί κάτι η Τριανταφύλλου και αλλιώς ο χρυσαυγίτης. Αυτό, όμως, μπαίνει προς συζήτηση στο ακροατήριο. Τι θα έγραφαν οι απλοί άνθρωποι στο facebook; Οτι έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στη Δικαιοσύνη. Το παράδειγμα θα μπορούσε να γίνει πιο ακραίο. Υπάρχει περίπτωση να μηνύσει ο Δημητράς κάποιον που υιοθετεί υβριστικούς χαρακτηρισμούς για τους χρυσαυγίτες; Καμία.

Το επίδικο είναι, όπως λέμε, η ελευθερία του λόγου; Όχι ακριβώς. Εξαρτάται πάντα ποιος μιλάει και τι λέει. Υπερασπιζόμαστε την ελευθερία του λόγου είτε για απόψεις με τις οποίες συμφωνούμε, είτε για ανθρώπους που κατά γενική ομολογία εκτιμούμε. Δεν είναι, άλλωστε, όλοι ίδιοι για να υποστούν κοινή κρίση. Είναι ένας ιδιαίτερος νόμος. Μπορεί να τιμωρεί την προτροπή σε πράξεις μίσους, αλλά δίνει μεγάλα περιθώρια στην υποκειμενική ερμηνεία. Θεωρητικά κάποιος δικαστής μπορούσε να αποφασίσει ότι η Τριανταφύλλου δεν εκφράζει μόνο άποψη, καλεί και σε πράξεις βίας εις βάρος των μουσουλμάνων. Και την επομένη να αθώωνε τον χρυσαυγίτη. Θα ήταν πάντα στο γράμμα του νόμου.

Μέχρι σήμερα τρεις υποθέσεις του αντιρατσιστικού νόμου απασχόλησαν την κοινή γνώμη. Η Σώτη Τριανταφύλλου δικάστηκε για τις απόψεις της. Ο καθηγητής Χάινς Ρίχτερ δικάστηκε ως αρνητής των εγκλημάτων των ναζί. Ο Αμβρόσιος για λόγο μίσους κατά των ομοφυλόφιλων. Όλοι τους αθωώθηκαν.

Χρειαζόμαστε τελικά αντιρατσιστικό νόμο; Μήπως, τελικά, ένα εργαλείο δημοκρατικής τάξης μετατρέπεται σε απειλή για την ελευθερία του λόγου, εισάγοντας διχαστικά ερείσματα στην κοινωνία; Ή μήπως σημαντικότερο όλων είναι να επικρέμεται ο ποινικός κολασμός πάνω από τις κεφαλές των αθλίων;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News