Προτού το πρώτο ντοκιμαντέρ της Ελίνας Ψύκου «Αδέσποτα Κορμιά» κάνει πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, έκανε αισθητή την παρουσία του. Η αφίσα του, όπου απεικονίζεται σταυρωμένη μια ημίγυμνη έγκυος γυναίκα, προκάλεσε την αντίδραση του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Φιλόθεου, ο οποίος με επιστολή του προς τη γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, Ελίζ Ζαλαντό, ζήτησε να μην αναρτηθεί η αφίσα ως «βαθύτατα προκλητική για το θρησκευτικό συναίσθημα των χριστιανών της πόλης».

Η εν λόγω αφίσα έγινε αφορμή και για διαδικτυακό κάλεσμα σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το «Ολύμπιον», στη Θεσσαλονίκη, από μέλη του ευρύτερου ακροδεξιού χώρου. Για να αποφευχθούν τα χειρότερα, η Διεύθυνση Αστυνομίας Θεσσαλονίκης προχώρησε σε απαγόρευση κάθε συγκέντρωσης διαμαρτυρίας από το μεσημέρι της Τρίτης έως τα μεσάνυχτα στο κέντρο της πόλης, καθώς έκρινε ότι επαπειλείται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια.

Υπό αυτές τις συνθήκες, τα «Αδέσποτα Κορμιά» θα κάνουν πρεμιέρα την Τρίτη 12/3. Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ με τη μορφή ταινίας δρόμου, του οποίου οι ηρωίδες ταξιδεύουν σε μια Ευρώπη που αγκαλιάζει όλο και περισσότερο τον συντηρητισμό. Είναι η Ρόμπιν, μια έγκυος που δεν θέλει να γίνει μητέρα. Είναι η Κατερίνα, που θέλει αλλά δεν μπορεί, και η Κική, που επιθυμεί να πεθάνει με αξιοπρέπεια. Οι ηρωίδες διεκδικούν το δικαίωμά τους στην αυτονομία και την αυτοδιάθεση του σώματός τους, καθώς η άμβλωση και η ευθανασία στις χώρες τους είναι παράνομες.

Η Ψύκου εξερευνά μέσα από το ντοκιμαντέρ τις νομικές παραδοξότητες στον σύγχρονο Δυτικό κόσμο, υπονοώντας, εμμέσως πλην σαφώς, ότι στοιχειώδεις ελευθερίες του ατόμου τίθενται υπό αμφισβήτηση. Ανάμεσα στα ζητήματα που διαπνέουν το εγχείρημά της βρίσκεται και ο προβληματισμός σχετικά με το πώς η Καθολική και η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία υπονομεύουν την πρόσβαση σε ορισμένα κοινωνικά αγαθά.

Είναι προφανές ότι το θέμα με το οποίο καταπιάνεται το συγκεκριμένο φιλμ είναι κοινωνικά ευαίσθητο και μπορεί να ιδωθεί ως ένας παραλογισμός διαδρομών, όπως σημειώνει η σκηνοθέτις στο σημείωμά της. Ο «τουρισμός αμβλώσεων», ο «τουρισμός γονιμότητας» και ο «τουρισμός αυτοκτονίας» αποτελούν φαινόμενα της εποχής που αναγκάζουν τους ανθρώπους να διασχίζουν σύνορα.

Και πάλι, είναι προφανές ότι η αφίσα του ντοκιμαντέρ υπονοεί το μαρτύριο μιας τέτοιας διαδρομής. Αλλά το γεγονός ότι χρησιμοποιεί ένα σύμβολο του χριστιανισμού με τόσο προκλητικό τρόπο, ήταν αναμενόμενο ότι θα αποτελούσε πεδίο για οργισμένες εκρήξεις, κυρίως από μια μερίδα ανθρώπων που δεν φιλτράρουν τα πράγματα με ψυχραιμία και εμφορούνται από ακραίες πεποιθήσεις.

Ασφαλώς, η τέχνη πρέπει να προβληματίζει και να είναι αιχμηρή. Και ο κάθε δημιουργός έχει την ελευθερία να το κάνει με τον δικό του τρόπο, εκείνον που θεωρεί καλύτερο. Ενίοτε, βέβαια, αναρωτιέται κανείς αν η αιχμηρότητα μιας καλλιτεχνικής δημιουργίας θέλει να τρυπήσει κόκκαλα ή απλώς να προκαλέσει για να ρίξει την προσοχή πάνω της με κάθε κόστος. Είναι κρίμα, γιατί ο προβολέας κινδυνεύει έτσι να φύγει από την ουσία.

Στην τελική, αυτός που τώρα κανονίζει διαμαρτυρίες επειδή τον εξαγρίωσε μια αφίσα είναι εκείνος που η τέχνη πρωτίστως πρέπει να ταρακουνήσει. Οχι, όμως, βάζοντας μπροστά του ένα κόκκινο πανί, αλλά οδηγώντας τον με ευφυείς τρόπους σε μονοπάτια που θα του ανοίξουν τους ορίζοντες, χωρίς καν να το καταλάβει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News