Σάνα Μάριν: Η πρώην πρωθυπουργός που ήθελε να έχει προσωπική ζωή
Σάνα Μάριν: Η πρώην πρωθυπουργός που ήθελε να έχει προσωπική ζωή
Το βίντεο που κυκλοφόρησε ενώ η πρωθυπουργός Σάνα Μάριν αντιμετώπιζε τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια της Φινλανδίας εδώ και δεκαετίες, την έδειχνε σε ένα πάρτι με δαντελένιο μαύρο τοπ να χορεύει με τους φίλους της και να τραγουδάει play back τη φινλανδική ποπ επιτυχία «The Beast Is Released».
Κάποια στιγμή, δε, η Μάριν, η οποία είχε οδηγήσει αισίως τη χώρα της μέσα από την πανδημία και τώρα ζύγιζε τον κίνδυνο ρωσικών αντιποίνων σε περίπτωση ένταξης της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, γονάτισε στο πάτωμα με τα πόδια ανοιχτά και τα χέρια πίσω από το κεφάλι της.
Στη συνέχεια, χρήστες διαδικτυακών chatroom αποφάσισαν ότι στο παρασκήνιο ακουγόταν κάποιος να λέει «αλεύρι», το οποίο ισχυρίστηκαν ότι στην αργκό είναι η κοκαΐνη, και η Μάριν πιέστηκε να υποβληθεί σε τεστ ναρκωτικών, το οποίο και πέρασε. Σε ένδειξη συμπαράστασης, γυναίκες από όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων η Χίλαρι Κλίντον και η βουλευτής Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτέζ στις ΗΠΑ, δημοσίευσαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφίες τους ενώ διασκέδαζαν χορεύοντας. Και το hashtag #solidaritywithSanna έγινε viral.
Αλλά η 39χρονη Σάνα Μάριν δεν απόλαυσε τίποτα από όλα αυτά. «Ηθελα απλώς να τελειώσει και να συνεχίσω να δουλεύω», λέει σε συνέντευξή της στους Sunday Times. Τρία χρόνια αργότερα, εξακολουθεί να φαίνεται ελαφρώς αγχωμένη μιλώντας για το πόσο «παρεμβατικό» ήταν το να πρέπει να δηλώσει προσωπικές ιατρικές πληροφορίες, γράφει η δημοσιογράφος της βρετανικής εφημερίδας Σάρλοτ Αϊβερς, η οποία συνάντησε τη Μάριν το Λονδίνο.
Η φινλανδή πρώην πρωθυπουργός είναι επιφυλακτική στη διάρκεια της συνέντευξης, πράγμα κατανοητό. «Προσπαθώ να ζήσω μια όσο το δυνατόν πιο φυσιολογική ζωή, αλλά στη Φινλανδία ο Τύπος αναφέρει κάθε μου κίνηση» λέει. «Οπότε δεν είναι απολύτως φυσιολογική, όπως θα ήθελα».
Η Βρετανία και η υπόλοιπη Δύση συχνά βλέπουν τη Φινλανδία με το γενναιόδωρο κράτος πρόνοιας και την κορυφαία θέση στην Παγκόσμια Εκθεση Ευτυχίας, ως εργαστήριο για έναν διαφορετικό τρόπο εξισορρόπησης της πολιτικής και της ζωής. Αυτό δεν ήταν ποτέ πιο αληθινό από ό,τι κατά τη διάρκεια της τριετούς πρωθυπουργικής θητείας της Μάριν. Ποτέ δεν ζήτησε ούτε είχε την πρόθεση να γίνει πειραματικό μοντέλο για έναν νέο τύπο ηγέτη στον κόσμο. Αλλά αυτό ακριβώς έγινε, μερικές φορές, μάλιστα, με μεγάλο προσωπικό κόστος για την ίδια.

Το πείραμα ήταν περίπου το εξής: Θέλουμε πραγματικά οι πολιτικοί μας να μοιάζουν περισσότερο με μας; Μπορεί ένας παγκόσμιος ηγέτης –ειδικά μια γυναίκα– να έχει προσωπική ζωή εκτός υπηρεσίας; Και μπορεί να σταθεί στο παγκόσμιο προσκήνιο όταν πηγαίνει σε μουσικά φεστιβάλ με κοντό τζιν σορτς και δερμάτινο μπουφάν και ποζάρει για ένα περιοδικό μόδας χωρίς πουκάμισο κάτω από το σακάκι της, ενώ επίσης πρέπει να βρει χρόνο για να μεγαλώσει ένα μικρό παιδί;
«Κανείς ποτέ δεν ρώτησε έναν άνδρα ηγέτη: πώς μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου όταν έχεις παιδί; Ή πώς μπορείς να χειριστείς την καριέρα σου όταν μόλις πήγες με τους φίλους σου σε ένα μπαρ για να δείτε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα;» λέει στους Times η Μάριν. Οι γυναίκες, προσθέτει, «θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να είναι δυνατές. Θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να είναι ηγέτες, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να είναι μητέρες, αδελφές και φίλες. Θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να διασκεδάζουν το βράδυ και ταυτόχρονα να είναι πολύ επαγγελματίες και δυνατές στη δουλειά τους», τονίζει.
Από τότε που αποχώρησε από το αξίωμά της, τον Σεπτέμβριο του 2023, έχει ανεβάσει στον λογαριασμό της στο Instagram (με 1,1 εκατ. ακόλουθους έναντι των 44.000 του φινλανδού νυν πρωθυπουργού) φωτογραφίες της σε φεστιβάλ και σε στιγμές διασκέδασης με γκλαμουράτους φίλους και διασημότητες.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Η Σάνα Μάριν σε στιγμές χαλάρωσης
Η προσπάθειά της να ανακτήσει τον έλεγχο της εικόνας της, ενώ παράλληλα επικεντρώνεται στην «κανονική» της ύπαρξη, κερδίζει περαιτέρω έδαφος χάρη στα απομνημονεύματά της, «Hope in Action: A Memoir About the Courage to Lead», που μόλις κυκλοφόρησαν. Στο βιβλίο περιγράφει την ιστορία της στην πολιτική και το όραμά της. Διστάζει, ωστόσο, να μιλήσει για τα συναισθήματά της. «Δεν βλέπω να υπάρχει κάτι ενδιαφέρον σε εμένα» λέει. Προτιμά να μιλάει για την εμπειρία των «γυναικών» στο σύνολό της. Ωστόσο, όταν το κάνει, είναι δύσκολο να μη νιώσεις ότι μιλάει για τις εμπειρίες μιας συγκεκριμένης γυναίκας.
Η Μάριν ανέβηκε γρήγορα στην ιεραρχία σε μια αρκετά χαοτική περίοδο για τη φινλανδική πολιτική. Τον Δεκέμβριο του 2019, μετά την αναγκαστική παραίτηση του Αντι Ρίνε, ηγέτη του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SDP) και πρωθυπουργού της Φινλανδίας, η Σάνα Μάριν εξελέγη από το κόμμα της για να τον αντικαταστήσει την πρωθυπουργία. Ετσι, σε ηλικία 34 ετών, και ενώ η κόρη της Εμα δεν είχε ακόμη συμπληρώσει τα δύο της χρόνια, έγινε η νεότερη επικεφαλής κυβέρνησης στον κόσμο.
Φαινόταν ασταμάτητη. Ο διεθνής Τύπος ήταν ενθουσιασμένος βλέποντας μια νεαρή γυναίκα να αναλαμβάνει την εξουσία. Ο Ντόναλντ Τραμπ βρισκόταν στην πρώτη θητεία του στον Λευκό Οίκο και οι δυτικοί φιλελεύθεροι έβλεπαν τη μικρή ομάδα γυναικών ηγετών, όπως η Ανγκελα Μέρκελ στη Γερμανία, η Τζασίντα Αρντερν στη Νέα Ζηλανδία και η Κάγια Κάλας στην Εσθονία, ως απόδειξη ότι ήταν εφικτός ένας άλλος τρόπος.
Δυσκολίες τύπου «Borgen»
Την επόμενη χρονιά παντρεύτηκε τον παιδικό της έρωτα και πατέρα της Εμα, Μάρκους Ράικονεν –έναν πρώην ποδοσφαιριστή που έγινε επιχειρηματίας στον τομέα της τεχνολογίας– με μια μικρή τελετή στον καταπράσινο κήπο του πολυτελούς «Kesaranta», της επίσημης πρωθυπουργικής κατοικίας στο Ελσίνκι.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Ο γάμος της Σάνα Μάριν και του Μάρκους Ράικονεν έγινε τον Αύγουστο του 2020 με μια τελετή στην πολυτελή πρωθυπουργική κατοικία
Η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής έγινε ο ακρογωνιαίος λίθος στην ατζέντα της κυβέρνησης Μάριν, η οποία σχεδόν διπλασίασε τη γονική άδεια μετ’ αποδοχών σε επτά μήνες και θέσπισε δωρεάν παιδική φροντίδα για πολλά παιδιά από εννέα μηνών.
Αλλά αναπόφευκτα, τα τριάμισι χρόνια της θητείας της Μάριν στην εξουσία είχαν σοβαρό αντίκτυπο στην προσωπική της ζωή. «Η δουλειά απαιτεί πολλά», λέει στους Times. «Δεν μπορείς να ζήσεις μια ισορροπημένη ζωή. Δεν μπορούσα να περάσω όσο χρόνο θα ήθελα με την οικογένειά μου ή όσο χρόνο θα ήθελα με την κόρη μου» προσθέτει.
Το 2023, αμέσως μετά την απώλεια της εξουσίας από τους συντηρητικούς και δεξιούς λαϊκιστές αντιπάλους του κόμματός της, αυτή και ο Ράικονεν ανακοίνωσαν ότι χώριζαν έπειτα από 19 χρόνια κοινής ζωής. «Απ’ έξω, ο χωρισμός μας μπορεί να φάνηκε ξαφνικός, αλλά αυτά τα πράγματα σπάνια είναι [ξαφνικά]. Δεν τα παρατήσαμε εύκολα», γράφει στα απομνημονεύματά της.
Θυμάται το «Borgen», μια δανική τηλεοπτική σειρά στην οποία ο γάμος της πρωθυπουργού καταρρέει υπό το βάρος της δουλειάς της. «Πριν από χρόνια, όταν βλέπαμε τη σειρά με τον Μάρκους, κανένας από τους δύο δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί θυσίασαν τη σχέση τους για χάρη της καριέρας της. Τώρα μπορούσα να το καταλάβω. Δεν είναι συνειδητή επιλογή. Είναι απλά η ζωή» λέει. Με τον Ράικονεν χώρισε μεν, αλλά η σχέση τους παραμένει καλή και μεγαλώνουν μαζί την Εμα, που είναι τώρα επτά ετών.
Καταγωγή πιο χαμηλή «από την εργατική τάξη»
Η πολιτική δεν ήταν η φιλοδοξία της Μάριν όταν μεγάλωνε στην Πίρκαλα, μια πόλη με κατοίκους υψηλής κοινωνικής τάξης στη νότια Φινλανδία, όπου η φύση ήταν «προσβάσιμη από όλες τις κατευθύνσεις».
«Ποτέ δεν σχεδίαζα να γίνω πρωθυπουργός ή να έχω αυτό το είδος καριέρας», λέει η Μάριν. Η ανατροφή της, δε, ήταν λιγότερο ειδυλλιακή από το περιβάλλον της. Η μητέρα της, το όνομα της οποίας η Μάριν δεν έχει αποκαλύψει ποτέ δημόσια, μεγάλωσε σε ορφανοτροφείο και άρχισε να εργάζεται σε χαμηλά αμειβόμενες δουλειές όταν ήταν 15 ετών. «Ημουν κάτω από την εργατική τάξη», δήλωσε η ίδια σε πρόσφατη συνέντευξή της στο περιοδικό The New Yorker.
Η μητέρα της γνώρισε τον πατέρα της, Λάουρι, πριν γίνει 20 ετών. «Η σχέση τους ήταν δύσκολη και δεν κράτησε πολύ», γράφει στα απομνημονεύματά της. «Ο πατέρας μου ήταν αλκοολικός και όταν ήμουν περίπου δύο ετών, η μητέρα μου τον άφησε για να μου εξασφαλίσει μια καλύτερη ζωή» αποκαλύπτει.
Η μητέρα της προσπάθησε πολλές φορές να φέρει κοντά πατέρα και κόρη όταν η Σάνα ήταν μικρή. «Αλλά δεν εμφανιζόταν. Πάλευε με τα δικά του προβλήματα», παραδέχεται η Μάριν. Τελικά, όταν ενηλικιώθηκε, ο πατέρας της επικοινώνησε μαζί της. «Αλλά μετά από μια παιδική ηλικία χωρίς καν καρτ ποστάλ στα γενέθλια ή τα Χριστούγεννα, δεν ήμουν διατεθειμένη να χτίσω μια σχέση μαζί του», ομολογεί. Ο πατέρας της πέθανε το 2020, λίγο μετά την άνοδο της κόρης του στην πρωθυπουργία.
Οταν οι γονείς της χώρισαν, η μητέρα της Μάριν ερωτεύτηκε μια γυναίκα, και μεγάλωσε τη Σάνα μαζί της. «Αυτό μου φαινόταν απολύτως φυσικό εκείνη την εποχή», γράφει η Μάριν, η οποία αργότερα έγινε ακτιβίστρια για τον γάμο ομοφυλοφίλων και τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.
Τα οικονομικά της ήταν περιορισμένα, αλλά νιώθει τυχερή επειδή επωφελήθηκε από το σκανδιναβικό μοντέλο κοινωνικής πρόνοιας, ακόμη και όταν η φινλανδική οικονομία σημείωσε ύφεση τη δεκαετία του 1990 μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης.
Ηταν η πρώτη στην οικογένειά της που πήγε στο πανεπιστήμιο. Σπούδασε διοικητικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Τάμπερε, όπου γνώρισε τους σοσιαλδημοκράτες φοιτητές. Η πολιτική την απορρόφησε και το κόμμα ήταν στο επίκεντρο της κοινωνικής της ζωής.
Η Σάνα Μάριν έγινε μέλος του φινλανδικού κοινοβουλίου τον Απρίλιο του 2015, επτά μήνες πριν από τα 30ά γενέθλιά της. Ηταν επίσης μέλος του τοπικού συμβουλίου της πόλης της, και την επόμενη χρονιά έγινε viral στο YouTube ένα βίντεο στο οποίο παρενέβη για να επιταχύνει μια εξωφρενικά μακρά συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο του Τάμπερε σχετικά με την κατανομή 300 εκατ. ευρώ για την κατασκευή ενός δικτύου τραμ. Ωστόσο, δεν θα ήταν τελευταία φορά που όλα τα μάτια θα ήταν στραμμένα πάνω της. Το 2021, η Μάριν επέστρεψε στο Τάμπερε ως πρωθυπουργός για να εγκαινιάσει το τραμ, το οποίο ολοκληρώθηκε σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και με κόστος κατά 36 εκατ. ευρώ λιγότερα από τον προϋπολογισμό!
Οταν ανέλαβε την πρωθυπουργία το 2019, κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει ότι σε μερικούς μήνες ο κορονοϊός θα έκλεινε τον κόσμο σε καραντίνα. Στη συνέχεια ήρθε μια ακόμη μεγαλύτερη κρίση. Στις 24 Φεβρουαρίου 2022, η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Και την επόμενη μέρα, ένας εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών απείλησε με «στρατιωτικές και πολιτικές συνέπειες» εάν η Φινλανδία και η γειτονική της Σουηδία εντάσσονταν στο ΝΑΤΟ.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Ο Peanut και ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποδέχτηκαν την φινλανδή πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου κατά την επίσκεψή της στην Αθήνα τον Απρίλιο του 2022
Το ερώτημα για τη Μάριν ήταν διπλό: μπορούσε να αποκαλύψει την μπλόφα της Ρωσίας; Και αν δεν το έκανε, θα κινδύνευε η χώρα της; «Εχουμε μακριά σύνορα, πάνω από 1.300 χιλιόμετρα, με τη Ρωσία και έχουμε αυτή την ιστορία, πολέμους με τη Ρωσία ή τη Σοβιετική Ενωση. Εχουμε χάσει εδάφη και ζωές», λέει. Τελικά, τον Απρίλιο του 2023, έπειτα από εγχώριες και διεθνείς διαμάχες που κράτησαν μήνες, η Φινλανδία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ.
Πώς ένιωσε όταν πήρε αυτή την απόφαση; «Είμαι ο τύπος του ανθρώπου που επικεντρώνεται κυρίως στα ζητήματα, οπότε δεν είχα ούτε τον χρόνο ούτε την ενέργεια να ασχοληθώ με τα συναισθήματά μου», απαντά. Η Φινλανδία προστατεύεται πλέον από το Αρθρο 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ: μια ένοπλη επίθεση εναντίον ενός μέλους είναι επίθεση εναντίον όλων.
Και ενώ βρισκόταν σε εντατικές συνομιλίες με το ΝΑΤΟ, η Μάριν έπρεπε να αντιμετωπίσει τη διαρροή του βίντεο με το «αλεύρι». Λίγες εβδομάδες αργότερα, κυκλοφόρησε μια φωτογραφία με δύο γυναίκες να φιλιούνται ενώ σηκώνουν τα μπλουζάκια τους για να φανεί η λέξη «Φινλανδία» πάνω από το στήθος τους. Η φωτογραφία είχε τραβηχτεί στην τουαλέτα του ισογείου της επίσημης πρωθυπουργικής κατοικίας και ενώ η Μάριν και οι φίλοι της είχαν πάει σε ένα μουσικό φεστιβάλ.
Η ατμόσφαιρα στο πρωθυπουργικό γραφείο ήταν «πάρα πολύ σοβαρή», θυμάται η Μάριν. Η προσοχή δεν σταμάτησε. Αλλες φωτογραφίες που διέρρευσαν λίγο αργότερα την έδειχναν στην αίθουσα VIP ενός νυχτερινού κέντρου στο Ελσίνκι. Στο μεταξύ της είχαν ήδη κολλήσει το παρατσούκλι «Σάνα των Πάρτι» από τότε που κυκλοφόρησαν φωτογραφίες της σε κλαμπ αμέσως μετά την χαλάρωση των περιορισμών λόγω Covid.
Τελικά, δεν την έριξαν τα πάρτι, αλλά οι εκλογές του Απριλίου 2023, στις οποίες το SDP ήρθε τρίτο πίσω από τον κεντροδεξιό Εθνικό Συνασπισμό και το Εθνικιστικό Κόμμα των Φινλανδών. Η βασική κριτική που ασκήθηκε στη Μάριν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ήταν η έλλειψη δημοσιονομικής υπευθυνότητας. Κατά τη διάρκεια της θητείας της, το εθνικό χρέος της Φινλανδίας ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξήθηκε από 65% σε 71%, κάτι που η ίδια αποδίδει στις έκτακτες συνθήκες της πανδημίας και της εισβολής στην Ουκρανία.
Ωστόσο, η Μάριν εξακολουθούσε να είναι δημοφιλής. Στις εκλογές του 2023 κέρδισε τον δεύτερο υψηλότερο αριθμό ψήφων από όλους τους βουλευτές και το κόμμα της στην πραγματικότητα κέρδισε έδρες, αλλά τα κόμματα του συνασπισμού της δυσκολεύτηκαν.
Η Μάριν, όμως, ένιωθε ότι «δεν είχε τίποτα άλλο να δώσει. Ούτε πάθος, ούτε χαρά, ούτε σαφή πορεία να ακολουθήσει». Ανακοίνωσε ότι θα αποσυρόταν από την πρώτη γραμμή της πολιτικής, αλλά αναμένει ότι το κόμμα της θα επιστρέψει στην εξουσία στις επόμενες εκλογές, αν και η ίδια δεν θα είναι μαζί τους. «Τώρα αναζητώ μια πιο ισορροπημένη ζωή όπου θα μπορώ να έχω και προσωπική ζωή και να είμαι πιο παρούσα ως μητέρα, ή ως φίλη, ή ως άνθρωπος με όσους είναι κοντά μου», λέει. Τα καταφέρνει; Φαίνεται μάλλον λυπημένη, γράφει η Σάρλοτ Αϊβερς στους Times. «Τα καταφέρνω καλύτερα από ό,τι ως πρωθυπουργός. Αλλά όχι όπως θα ήθελα», απαντάει.
Ωστόσο, δεν έχει εγκαταλείψει την πολιτική. Από τον Σεπτέμβριο του 2023 είναι «στρατηγική σύμβουλος» στο Ινστιτούτο Τόνι Μπλερ για την Παγκόσμια Αλλαγή, συμβουλεύοντας την Ουκρανία και τη Μολδαβία για την πιθανή ένταξή τους στην ΕΕ και βοηθώντας στην εξασφάλιση ξένων επενδύσεων για την ανάκαμψη της κατεστραμμένης από τον πόλεμο Ουκρανίας.
Η δουλειά της στο Ινστιτούτο Τόνι Μπλερ είναι «απαιτητική» και περιλαμβάνει πολλά ταξίδια. Της επιτρέπει επίσης να είναι με το ένα πόδι στον κόσμο της πολιτικής. Της αρέσει, εξάλλου, να εργάζεται για τον Μπλερ. Ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, λέει, έχει «εκπληκτικό πνεύμα. Εξακολουθεί να έχει αυτό το πάθος να αλλάξει τον κόσμο και να κάνει το καθήκον του». Ελπίζει, όμως, ότι του χρόνου η ζωή θα είναι πιο ήσυχη και θα μπορεί να περνάει περισσότερο χρόνο με την κόρη της.
Θα επέστρεφε κάποια μέρα στην πρώτη γραμμή της πολιτικής; Ο χρόνος είναι με το μέρος της, αν το επιλέξει. Στην ηλικία της, ο Τόνι Μπλερ, ο οποίος θα γινόταν ο νεότερος πρωθυπουργός της Βρετανίας μετά από 185 χρόνια, δεν ήταν ακόμη ηγέτης του Εργατικού Κόμματος. Και ο Μπαράκ Ομπάμα, που θα γινόταν ο πέμπτος νεότερος αμερικανός πρόεδρος, ήταν ακόμα γερουσιαστής στο Ιλινόι και έδινε διαλέξεις στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Σικάγο.
«Δεν επιδιώκω θέσεις στην πολιτική αυτή τη στιγμή, αλλά ίσως το κάνω στο μέλλον», λέει στους Times, τονίζοντας: «Ποτέ δεν είχα ένα πενταετές ή δεκαετές σχέδιο για τον εαυτό μου». Τέλος, προσθέτει: «Υπήρξαν πολλές εκπλήξεις στη ζωή μου. Ας ελπίσουμε ότι θα υπάρξουν πολλές εκπλήξεις και στο μέλλον. Νομίζω ότι αυτή είναι η ομορφιά της ζωής: δεν τα ξέρεις όλα εκ των προτέρων».
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News
