Ενας άνθρωπος δολοφονείται με μια σφαίρα στον λαιμό. Σε δημόσιο χώρο, μέρα μεσημέρι. Το συμβάν καταγράφεται σε βίντεο. Ο μισός κόσμος θρηνεί ή εξοργίζεται και ο άλλος μισός πανηγυρίζει. Ο Τσάρλι Κερκ ήταν ρήτορας της ακραίας τραμπικής φιλοσoφίας, «δίδασκε» τη μισαλλοδοξία, τον φανατισμό, την απέχθεια απέναντι στο διαφορετικό και στον «Αλλον». Ηταν, επίσης, υπέρμαχος της οπλοκατοχής. Παραδόξως, και του διαλόγου.

Η ιδεολογία του δεν πέθανε μαζί του, δεν πεθαίνουν έτσι οι ιδεολογίες. Αντιθέτως, όταν τους χαρίζεις «μάρτυρες», τρέφονται και διογκώνονται. Κι όμως, υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι ο κάθε Τσάρλι Κερκ πρέπει να πεθάνει, γιατί έτσι θα επέλθει μια «ηθική ισορροπία» στον κόσμο. Ή, απλώς, επειδή τον μισούν· τον ίδιον και τις ιδέες του. Επειδή είναι «διαφορετικές» από τις δικές τους. Επειδή είναι ο «Αλλος». Ο κακός «Αλλος». Περίπου, δηλαδή, ό,τι πίστευε και ο Τσάρλι Κερκ για αυτούς.

Τι είναι αυτό που μας διαφοροποιεί, ως ανθρώπους και ως πολιτισμό, από τις «κουλτούρες του θανάτου»; Τις ιδεολογίες ή τα συστήματα που τοποθετούν τη βία, την εξόντωση και τον θάνατο στο επίκεντρο του οράματος και της πρακτικής τους; Από τον ναζισμό, για παράδειγμα; Το γεγονός ότι εμείς αποδεχόμαστε τον ανθρωπισμό, τον δημοκρατικό πλουραλισμό, την προστασία της ζωής, την ευημερία και τη συνύπαρξη ως βασικές αξίες. Ο ηθικός μας ορίζοντας, δηλαδή.

Δεν είναι μια διαρκής συνθήκη αυτή. Η μισαλλοδοξία και η αποθέωση της βίας καραδοκούν πάντα στη γωνία. Ομως, εμείς έχουμε πυξίδες, ηθικούς και ιδεολογικούς «φάρους», που μας καθοδηγούν μέσα στο σκοτάδι. Δεν πολεμάμε τις ιδέες με τα όπλα, αλλά με ιδέες. Δεν σκοτώνουμε εκείνους που διαφωνούν μαζί μας, τους ακυρώνουμε, αποδεικνύοντας ότι είμαστε σωστότεροι, δικαιότεροι και καλύτεροι.

Η στιγμή που πανηγυρίζεις για την εν ψυχρώ δολοφονία ενός ιδεολογικού αντιπάλου σου είναι η στιγμή που οι φάροι σβήνουν και οι πυξίδες κολλάνε.

Κυρίως, είναι η στιγμή που παραδέχεσαι ότι δεν έχεις πια ιδέες ικανές να αντικρούσουν εκείνες του αντιπάλου σου. Είναι η παραδοχή μιας θεμελιώδους ήττας. Δεν έχεις πια τρόπους να αντισταθείς και να πολεμήσεις, δεν έχεις ιδεολογικό έρμα, δεν έχεις κανένα πλεονέκτημα. Δεν πιστεύεις πια σε τίποτε «καλύτερο».

Κάθεσαι αναπαυτικά πίσω από ένα πληκτρολόγιο και «κραυγάζεις»: ζητάς αίμα, βία, θάνατο. Τυφλά και ανέξοδα. Εχεις γίνει ένας «επαναστάτης δι’ αντιπροσώπων». Εχεις γίνει ολόιδιος με αυτόν που πολεμάς. Ισως έχεις γίνει και χειρότερος. Διότι εσύ ξεκίνησες από μια πολύ διαφορετική αφετηρία και ο δρόμος που έπρεπε να διανύσεις μέχρι το τυφλό μίσος ήταν πολλαπλάσιος. Πώς θα πρεσβεύσεις, αύριο, και πάλι τον ανθρωπισμό και τον πλουραλισμό; Την ανεκτικότητα και τη Δημοκρατία; Ποιος θα σε ακούσει και ποιος θα σε πιστέψει;

Θα δολοφονείς τους ιδεολογικούς αντιπάλους σου όταν καταφέρεις πάλι να «πάρεις το πάνω χέρι»; Αυτός ήταν τελικά ο σκοπός; Αυτό ήταν το νόημα και γι’ αυτό δόθηκαν οι μάχες; Και αν αυτό σκοπεύεις να κάνεις, τότε γιατί να προτιμήσουν εσένα οι άνθρωποι κι όχι τον άλλον; Τι σε διαφοροποιεί; Η «καθαρότητα» των ιδεών σου; Η υπεροχή του δικού σου τελικού σκοπού;

«Μα, ο κόσμος είναι ένα άδικο μέρος, πάει κατά διαόλου, οι φασίστες επικρατούν κι εμάς δεν μας ακούει κανείς». Φταίει ο Τσάρλι Κερκ που «εμάς δεν μας ακούει κανείς»; Κάνει μάγια στους ανθρώπους και πιστεύουν αυτόν αντί για εσένα; Αν αυτά που λέει είναι τόσο λάθος, γιατί δεν τους πείθεις για αυτό; Θα τους πείσεις εάν συμπεριφέρεσαι κι εσύ σαν φασίστας; «Μα, πεθαίνει κόσμος στη Γάζα κι εμείς θα λυπηθούμε για έναν ακροδεξιό;». Σταμάτησε να πεθαίνει ο κόσμος στη Γάζα επειδή χάρηκες που πέθανε ο Κερκ και τον έβρισες στο ίντερνετ;

«Μισώ όσους στέκονται ιδεολογικά απέναντί μου, αλλά δεν τους σκοτώνω», διάβασα κάπου και σκέφτηκα ότι αυτό είναι ο ορισμός της μισαλλοδοξίας. Η λέξη κλειδί είναι το «μίσος».
Το μίσος φαίνεται ότι δεν έχει ιδεολογικό αντίπαλο πλέον, παίζει μπάλα μόνο του: Απογοήτευση, πόλωση, τα σόσιαλ, οι ακρότητες που φέρνουν λάικ, οι σβηστοί φάροι και οι κολλημένες πυξίδες, μια μαύρη τρύπα ιδεών, ένας κόσμος που παραδέρνει, παραδομένος στον θυμό και τις θεωρίες συνωμοσίας, χωρίς να περιμένει τίποτε, παρά μόνο την επόμενη live δολοφονία, είτε για να χαρεί είτε για να «αγανακτήσει» ψηφιακά.

Ενας κόσμος που στάζει μίσος από κάθε πόρο και αντί να κοιτάξει για λίγο στον καθρέπτη του και να αναρωτηθεί τι μπορεί –και τι πρέπει– να κάνει ο ίδιος, περιμένει κάποιον άλλον να σκοτώσει για λογαριασμό του. Την επόμενη viral νίκη ή ήττα.

Ισως και καλύτερα που δεν κοιταζόμαστε στον καθρέπτη· κινδυνεύουμε να δούμε εκεί το τέρας που τόσο μισούμε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News