Με αφορμή τα πρόσφατα γεγονότα του Κασμίρ και το πολεμικό κλίμα στην περιοχή, η Repubblica έδωσε συνοπτικό ιστορικό της διαμάχης Ινδών-Πακιστανών, εντοπίζοντας το μεταξύ τους μίσος σε θρησκευτικούς λόγους (ινδουιστές οι μεν, σουνίτες οι δε). Κατά πόσον οι δύο λαοί εξακολουθούν να αλληλομισούνται είναι ένα θεωρητικό ζήτημα που χρειάζεται κάθε φορά απόδειξη – στην τουριστική Ελλάδα, λόγου χάρη, οι πλούσιοι ινδοί επισκέπτες μας ασφαλώς κάπου συναπαντιούνται με τους φτωχούς πακιστανούς εργάτες…

Σε επίπεδο εξουσίας, πάντως, η Ινδία έχει εθνικιστική κυβέρνηση και φιλοδοξίες περιφερειακής δύναμης, ενώ το Πακιστάν ασκεί πολιτική φιλοτουρκική (ιδίως επί ημερών Ερντογάν) και φιλοκινεζική (κυρίως έπειτα από τον σινο-ινδικό πόλεμο του 1962). Και τα δύο κράτη διαθέτουν πυρηνικά όπλα, με πληθυσμό που φθάνει τα 2 δισεκατομμύρια ψυχές.

Η Repubblica (Ενρίκο Φραντσεσκίνι) έγραψε ότι το 1947, σχεδόν αμέσως μετά τη λήξη του Β’ ΠΠ, η Βρετανία χώρισε την τεράστια αποικία της (Ινδία) σε δύο ξεχωριστά κράτη βάσει του θρησκεύματος, χορηγώντας τους ανεξαρτησία. Θύμισε τις μετακινήσεις των πληθυσμών και τον Γκάντι, τον «ειρηνιστή ηγέτη που αγωνίστηκε μάταια για μια ενωμένη και πολυθρησκευτική χώρα, όμως την επόμενη χρονιά δολοφονήθηκε από έναν ινδουιστή εθνικιστή».

Το ζήτημα, ωστόσο, του Κασμίρ, στα Δυτικά Ιμαλάια, βορείως της Ινδίας και του Πακιστάν, παραμένει μέχρι σήμερα άλυτο (σημειωτέον ότι και η Κίνα ελέγχει τμήμα του Κασμίρ). Τότε, όμως, οι κάτοικοι του Κασμίρ θέλησαν να τεθούν υπό ινδικό έλεγχο, έτσι το Πακιστάν αντέδρασε και ξέσπασε ο πρώτος πόλεμος Ινδίας-Πακιστάν, που έληξε ύστερα από δύο έτη, με μεσολάβηση του ΟΗΕ.

Το καλοκαίρι του 1965 το Πακιστάν εξαπέλυσε μυστική επίθεση για να επεκτείνει τις περιοχές του Κασμίρ που βρίσκονταν υπό τον έλεγχό του. Το αποτέλεσμα ήταν ένας δεύτερος πόλεμος με την Ινδία, διάρκειας τριών εβδομάδων. Με τη λήξη του και οι δύο πλευρές συμφώνησαν να επιλύσουν τυχόν μελλοντικές διαφορές ειρηνικά, όμως η συμφωνία δεν τηρήθηκε. Μετά τη δημιουργία του Μπαγκλαντές (το 1971) Ινδία και Πακιστάν αποφάσισαν να επιλύσουν και το ζήτημα του Κασμίρ.

Η γραμμή κατάπαυσης του πυρός, που καθιερώθηκε το 1966, έγινε «γραμμή ελέγχου» και αναγνωρίστηκε και από τις δύο πλευρές, με κάθε χώρα να διατηρεί το τμήμα του Κασμίρ στο οποίο είχε κυριαρχήσει. Το 1987, και έπειτα από κατηγορίες για νοθεία στις τοπικές εκλογές, ξέσπασαν στο Κασμίρ ταραχές και βιαιότητες. Υπήρξε περίοδος δεκαετούς τρομοκρατίας, που μετριάστηκε με την πάροδο δεκαετίας, όμως διέβρωσε την εύθραυστη σχέση Ινδίας-Πακιστάν.

Το 1999, όταν και οι δύο χώρες είχαν αποκτήσει πυρηνικά όπλα, ο πακιστανός πρωθυπουργός Σαρίφ κάλεσε τον ινδό πρωθυπουργό Βατζπαγί σε σύνοδο κορυφής. Ο Φραντσεσκίνι έγραψε ότι η επίγνωση του κινδύνου μιας πυρηνικής σύγκρουσης ώθησε τους δύο πολιτικούς να επιδιώξουν ειρήνη, όμως τρεις μήνες αργότερα μια διείσδυση από το Πακιστάν στο Κασμίρ πυροδότησε καινούργιο σύντομο πόλεμο. Η σύγκρουση εκείνη τελείωσε μόλις ο Σαρίφ απέσυρε τις δυνάμεις του.

Υστερα από λίγους μήνες ο Σαρίφ ανετράπη από στρατιωτικό πραξικόπημα του οποίου ηγείτο ο στρατηγός που είχε διευθύνει τη διείσδυση στο Κασμίρ. Εκεί τις επόμενες δύο δεκαετίες υπήρξαν μικροσυγκρούσεις και διαρκής ένταση. Το 2019 ισχυρή βόμβα σκότωσε 40 ινδούς στρατιώτες και η Ινδία απάντησε με αεροπορικές επιδρομές στο Πακιστάν, όμως ο μίνι πόλεμος δεν κλιμακώθηκε. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους, ο ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι αφαίρεσε από το Κασμίρ την αυτονομία που απολάμβανε από το 1947.

Και ο ιταλικός επίλογος: «Χιλιάδες άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων αυτονομιστών ηγετών που είχαν προηγουμένως συμμαχήσει με την Ινδία, φυλακίστηκαν και η στρατιωτική παρουσία της Ινδίας μεγάλωσε. Η δυναμική πολιτική του Μόντι λειτούργησε: και η τρομοκρατία μειώθηκε και αυξήθηκε ο τουρισμός, όμως όλα αυτά είναι ψευδαίσθηση, το πρόβλημα παρέμεινε άλυτο. Αυτό αποδεικνύεται από την τρομοκρατική επίθεση της 22ας Απριλίου, κατά την οποία 26 τουρίστες, κυρίως Ινδοί, σκοτώθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν. Το Πακιστάν αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή. Αρχικά, η Ινδία δεν τον κατηγόρησε ρητά, αλλά στη συνέχεια ο πρωθυπουργός Μόντι διέταξε αεροπορικές επιδρομές εναντίον εννέα βάσεων στο Πακιστάν και σε περιοχές του Κασμίρ που ελέγχονται από το Πακιστάν.

Ο ίδιος ο Μόντι χαρακτήρισε την αντίδρασή του ‘‘μετρημένη απάντηση’’ που δεν στοχεύει στην κλιμάκωση, ισχυριζόμενος ότι έχει στοιχεία για τους υπευθύνους της τρομοκρατικής επίθεσης. Το Πακιστάν, όμως, προειδοποιεί ότι ‘‘αυτή η απρόκλητη πολεμική πράξη παραβιάζει την κυριαρχία μας και δεν θα μείνει αναπάντητη’’».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News