Τι ενώνει την Εϊμι Σούμερ, την Αούνγκ Σαν Σου Κι, και την Αντελ; Η πρώτη είναι ηθοποιός και συγγραφέας, η δεύτερη είναι πολιτική ακτιβίστρια και νομπελίστρια και η τρίτη είναι τραγουδίστρια και ένα από τα ποπ είδωλα της εποχής. Και τι ενώνει αυτές τις προσωπικότητες με τη Χίλαρι Κλίντον και τη Γκλόρια Στάινεμ, φεμινίστρια και δημοσιογράφο;

Είναι γυναίκες που έχουν δώσει έμπνευση στην Ανι Λίμποβιτς τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι γυναίκες που περιλαμβάνονται σε ένα πρότζεκτ που έχει αρχίσει από το 1999 και αναβιώνει ύστερα από 17 χρόνια. Η νέα έκθεση της διάσημης αμερικανίδας που φωτογραφίζει διασημότητες, «Γυναίκες: Νέα Πορτρέτα», εγκαινιάστηκε την Τετάρτη, στο Wapping Hydraulic Power Station, στο Λονδίνο, αλλά έχει τις ρίζες της στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα.

Η αρχική ιδέα ήταν της συντρόφου της Λίμποβιτς, της Σούζαν Σόνταγκ. Το 1999, η συγγραφέας και πολιτική ακτιβίστρια πρότεινε στη γυναίκα της ζωής της να φτιάξουν ένα βιβλίο και μία έκθεση που θα συνοψίζει –φωτογραφικά- τη γυναίκα του 20^ου αιώνα, ή, μάλλον, των τελευταίων δεκαετιών του 20ου αιώνα. «Είχα θεωρήσει ότι δεν ήταν και τόσο καλή ιδέα, γιατί είναι τεράστιο έργο», δήλωσε, πρόσφατα, η Λίμποβιτς στη δημοσιογράφο του CNN, Κριστιάν Αμανπούρ. Πράγματι ήταν τεράστιο. Σόουγκερλ από το Βέγκας, σταρ του Χόλιγουντ, η Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ, γυναίκες ανώνυμες και άγνωστες ανάμεσα σε διασημότητες και μεγάλες τραγουδίστριες, βρέθηκαν δίπλα-δίπλα σε μία έκθεση που έχει στόχο να αναδείξει τη γυναίκα, τα επιτεύγματά της και τις προκλήσεις που τότε αντιμετώπιζε. Περισσότερα από 100 πορτρέτα γυναικών.

Ετσι άρχισε ένα πρότζεκτ χωρίς τέλος, «ένα έργο σε εξέλιξη», όπως το είχε χαρακτηρίσει τότε η Σούζαν Σόνταγκ. Και, στη νέα έκθεση, 11 χρόνια ύστερα από τον θάνατο της, η λεπτομέρεια βρίσκεται στη λέξη «εξέλιξη». Αυτό είναι το κόνσεπτ του πρότζεκτ. Πόσο έχει αλλάξει ο ρόλος της γυναίκας στην κοινωνία από τότε που η Λίμποβιτς φωτογράφιζε την ακτιβίστρια Στάινεμ, μέχρι σήμερα που στη συλλογή της βρίσκεται το πορτρέτο της πρώην πρωθυπουργού της Βιρμανίας και πολιτικής ακτιβίστριας, Αούνγκ Σαν Σου Κι;

Μια φωτογραφία που δημοσίευσε ο χρήστης AnnieLeibovitz (@annieleibovitz_) στις Δεκ 17, 2015, 8:46πμ PST

Πόσο έχει εξελιχθεί η κοινωνία από το 1991, τότε που η καλλιτέχνιδα σόκαρε την κοινή γνώμη φωτογραφίζοντας την έγκυο Ντέμι Μουρ γυμνή για το εξώφυλλο του Vanity Fair, μέχρι το 2015, που στο εξώφυλλο του ίδιου περιοδικού φωτογραφήθηκε από την ίδια καλλιτέχνιδα η Κέιτλιν Τζένερ; Και ποιες είναι οι ευκαιρίες για την ανέλιξη μίας γυναίκας σήμερα, που στη συλλογή της Λίμποβιτς βρίσκονται γυναικεία ονόματα από τον κόσμο των επιχειρήσεων, όπως, η η Σέριλ Σάντμπεργκ ή η Γουέντι Ντενγκ, συγγραφείς και ηθοποιοί της τηλεόρασης όπως η Λένα Ντάναμ και ανθρωπολόγοι – ακτιβιστές όπως η Τζέιν Γκούνταλ;

Από τη σκοπιά μίας φωτογράφου που άρχισε την καριέρα της στο περιοδικό Rolling Stones, και από τότε, τη δεκαετία του 1970, κυνηγάει τα δημιουργικά σκηνοθετημένα πορτρέτα μεγάλων και μικρών ονομάτων, τα νέα για την εξέλιξη του είδους μας είναι ευχάριστα. «Κατά κάποιο τρόπο ήταν ευκολότερο (το εγχείρημα) σήμερα από το 1999», λέει η ίδια. Απόδειξη το πρόσφατο ημερολόγιο της Pirelli που εικονογράφησε η 66χρονη φωτογράφος με πρόσωπα από εντελώς διαφορετικό ιστορικό και ηλικίες –την Πάτι Σμιθ, την Γιόκο Ονο, την Εϊμι Σούμερ και την Σερένα Ουίλιαμς- το οποίο δείχνει πως έχει προοδεύσει η πολυπολιτισμικότητα στην κουλτούρα.

Αυτό το στοιχείο εξιτάρει την καλλιτέχνιδα. Το ότι βρίσκεται «ακόμη εδώ» και με ένα, συνεχόμενο μέσα στο χρόνο, πρότζεκτ έχει τη δύναμη να δείξει πόσο και πώς έχει αλλάξει ο κόσμος. «Αισθάνομαι τιμή που μπορώ απαθανατίσω τις ζωές μας», έχει δηλώσει η ίδια. Στην πραγματικότητα, τιμημένα είναι τα πρόσωπα που φωτογραφίζονται από έναν εν ζωή θρύλο της φωτογραφίας. «Βλέπει πέρα από το φύλο, πέρα από τα στερεότυπα, πέρα από τις μάσκες της καθημερινότητας για να μας δείξει ότι κάθετί ζωντανό είναι και παγκόσμιο και μοναδικό», γράφει στην εισαγωγή της έκθεσης η Στάινεμ.   Η ίδια η φωτογράφος έχει εξηγήσει σε πρόσφατη συνέντευξή της ποιο είναι το κόλπο της. Ερωτεύεται όποιον φωτογραφίζει. «Εννοώ ότι γίνομαι εντελώς και ανθυγιεινώς παθιασμένη με το πρόσωπο που φωτογραφίζω», δήλωσε στη δημοσιογράφο γελώντας. «Πρόκειται σίγουρα για μανία. Είναι λίγο τρελό αλλά έτσι βγάζω φωτογραφίες. Ακολουθούσα τον Μικ Τζάγκερ για πέντε χρόνια τη δεκαετία του 1970 και δεν άφησα ποτέ την κάμερα από τα χέρια μου. Και δεν βαρέθηκα ποτέ», πρόσθεσε η ίδια αναφερόμενη στην περίοδο που είχε γίνει η ουρά των Rolling Stones.

Ακόμα και σήμερα που η συλλογή ήδη προβάλλεται στο Λονδίνο, το πρότζεκτ δεν έχει ολοκληρωθεί. Μέσα στους επόμενους 12 μήνες που η έκθεση θα περιοδεύει σε διάφορες μεγαλουπόλεις στον κόσμο – Σαν Φρανσίσκο, Σιγκαπούρη, Χονγκ Κονγκ, Μεξικό, Κωνσταντινούπολυ, Φρανκφούρτη, Νέα Υόρκη και Ζυρίχη- θα προστεθούν κι άλλα πορτρέτα, όπως της πακιστανής ακτιβίστριας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Μαλάλα Γιουσαφάι και της σέρβας εικαστικής καλλιτέχνιδας, Μαρίνα Αμπράμοβιτς. Ενα πρόσωπο έχει, για την ώρα, «γλιτώσει» από τον φακό της Λίμποβιτς, μάλλον γιατί έχει πολύ φορτωμένο πρόγραμμα. Η Ανγκελα Μέρκελ. «Προσπαθώ πολύ για ένα πορτρέτο της Μέρκελ, αλλά σέβομαι την απόφασή της να μην παραχωρεί συνεντεύξεις ή να μην κάνει φωτογραφήσεις καθώς περνά μία δύσκολη περίοδο τώρα», δήλωσε πρόσφατα στο BBC, χαρακτηρίζοντας τη γερμανίδα καγκελάριο, ίσως την πιο σημαντική γυναίκα της εποχής μας. «Μάλλον θα τη φωτογράφιζα εν ώρα εργασίας, όπως έχω κάνει με τη Χίλαρι Κλίντον».

Αντίθετα, το πρόσωπο που δεν θα μπορέσει ποτέ να φωτογραφήσει όπως θα ήθελε είναι ο Ντέιβιντ Μπάουι. «Οταν ένας τόσο “μεγάλος” φεύγει από τη ζωή, θλίβομαι που έχασα την ευκαιρία μου», δήλωσε στον απόηχο του θανάτου του μεγάλου μουσικού που πέθανε στις 11 Ιανουαρίου. Αν και έχει φωτογραφήσει τον μεγάλο μουσικό της ροκ, η Λίμποβιτς ήθελε ένα δημιουργικό πορτρέτο με τον άνθρωπο ο οποίος, τελικά, σκηνοθέτησε τον ίδιο του το θάνατο. «Αυτό που καταλαβαίνω εγώ είναι ότι τους τελευταίους 18 μήνες σκηνοθέτησε τον θάνατό του -νομίζω ότι είναι αξιοθαύμαστο αυτό που έκανε ως καλλιτέχνης. Αντιλήφθηκε ότι πεθαίνει και έδωσε όλο του τον εαυτό σε αυτό το σχήμα», δήλωσε για τον θρυλικό καλλιτέχνη.

#NataliaVodianova#annieleibovitz_ #annieleibovitz

Μια φωτογραφία που δημοσίευσε ο χρήστης AnnieLeibovitz (@annieleibovitz_) στις Ιαν 25, 2015, 9:39πμ PST

Αντίστοιχα, η ίδια έχει δώσει τον εαυτό της στους χαρακτήρες της επικαιρότητας. «Πράγματα συμβαίνουν γύρω σου. Αυτό είναι το πιο υπέροχο και μυστηριώδες χαρακτηριστικό της φωτογραφίας», γράφει στην εισαγωγή του βιβλίου «Annie Leibovitz at work», 2008. «Πρέπει απλώς να αποφασίζεις πότε και που να στοχεύεις την κάμερα. Η διαδικασία είναι γραμμική και δεν σταματά ποτέ».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News