Το τελευταίο αστείο του ιταλού πολιτικού και κωμικού (οι αντίπαλοι του μάλλον θα έλεγαν «κωμικού πολιτικού») δεν ενθουσίασε ιδιαίτερα, αν και δεν ήρθε και τόσο αναπάντεχα μέσα στο πλαίσιο της σκληρής σάτιρας στην οποία επιδιδόταν κατά καιρούς.

Σε παράσταση που έδωσε στην Πάδοβα πρόσφατα ο Μπέπε Γκρίλο, μίλησε καταρχάς με θερμά λόγια για τον «μπαγκλαντέσιο Χαν», τον πρώτο μουσουλμάνο δήμαρχο του Λονδίνου (που ωστόσο κατάγεται από το Πακιστάν), σαν ένα παράδειγμα για το πώς ο άνθρωπος δεν πρέπει να σταματά να ονειρεύεται.

Στην συνέχεια, όμως, ήρθε η ατάκα: «Και τώρα θα’θελα να δω τον Σαντίκ Χαν να ανατινάζεται μπροστά στο Γουέστμινστερ», δηλαδή στο βρετανικό Κοινοβούλιο.

Για ένα κωμικό που έκανε καριέρα και έχτισε το όνομά του με σκληρή σάτιρα και αποκαλύψεις, το αστείο -έστω και αυτό που ισορροπεί ανάμεσα στην πλάκα και τον ρατσισμό- είναι μέρος της ρουτίνας και του λόγου του. Για τον ηγέτη ενός κόμματος που διεκδικεί, αν όχι την πρωτιά, τότε τη δεύτερη θέση στις βουλευτικές εκλογές του 2018 (ή νωρίτερα), η επένδυση σε τέτοια αστεία δεν είναι ό,τι πιο αποτελεσματικό.

Δύναμη από τα κάτω

Το Κίνημα Πέντε Αστέρια (M5S) δεν είναι, πάντως, από τα συνηθισμένα – ή μάλλον είναι από τα νέου τύπου της ευρωκρίσης.

Εχουν περάσει εννέα χρόνια από τις ημέρες που ο Γκρίλο, αξιοποιώντας από τους πρώτους την τεράστια δύναμη του Διαδικτύου, καλούσε τον Σεπτέμβριο του 2007 σε μια ημέρα διαμαρτυρίας κατά του συστήματος. Αμεση δημοκρατία, ανοιχτές διαδικασίες και εκτεταμένη παρουσία μέσω Ιντερνετ ήταν οι βασικοί άξονες του κινήματος από τα κάτω που γεννήθηκε εκείνες τις ημέρες· στο πολιτικό σκέλος, το πρόγραμμα ήταν η αντίθεση με όσα πρέσβευε το διεφθαρμένο και παλιό κομματικό σύστημα.

Το 2009 ιδρύθηκε και μια περισσότερο τυπική μορφή το M5S από τον Γκρίλο και τον Τζιανρομπέρτο Καζαλέτζιο, ακριβώς στην κατάλληλη εποχή για να το εκτοξεύσουν σε δημοφιλία η ευρωπαϊκή και ιταλική οικονομική κρίση και η απογοήτευση από τον μπερλουσκονισμό και τα άλλα κόμματα.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, παρότι μάλλον του έλειπε ένα συνεπές ιδεολογικό πλαίσιο, ήρθε η ώρα της Βουλής. Πρωτεύοντας σε απόλυτο αριθμό ψήφων σε σχέση με όλα τα άλλα κόμματα, τα οποία ευνοήθηκαν σε έδρες λόγω του περίπλοκου εκλογικού συστήματος, το Κίνημα καθιερώθηκε σαν τη μεγάλη αντισυστημική παρουσία στην ιταλική βουλή. Και μαζί σαν το πρώτο μιας σειράς ευρωπαϊκών κομμάτων με οργάνωση από τα κάτω και λαϊκιστικό λόγο που έρχονταν να αμφισβητήσουν τα καθιερωμένα σχήματα.

Η είσοδος στην ιταλική Βουλή στις αρχές του 2013 καθιέρωσε για τα καλά το Κίνημα Πέντε Αστέρια, αλλά έφερε και μια κάποια στασιμότητα

Η  συνέχεια δεν ήταν εξίσου θεαματική ενώ ο Γκρίλο περιόρισε κάπως την παρουσία του στην πολιτική σκηνή, αλλά δεν μετρίασε τον λόγο του.

Πέρυσι, με την περίπτωση της Ελλάδας στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, είχε ζητήσει δραστικά μέτρα, όπως την εθνικοποίηση των τραπεζών και την έξοδο της χώρας από το ευρώ και την επιρροή της ΕΚΤ. Το δικό του Plan B για τη χώρα ήταν η χρήση των 2 τρισ. ευρώ του ιταλικού χρέους σαν όπλο κατά της Γερμανίας. Μια ιταλική χρεοκοπία θα τρομάξει το Βερολίνο για τις επιπτώσεις που θα έχει σε όλο τον κόσμο και έτσι η Γερμανία θα σταματήσει να ανακατεύεται στο «νόμιμο δικαίωμα» της Ιταλίας να μετατρέψει το χρέος της σε άλλο νόμισμα, εξηγούσε.

Εν τω μεταξύ εμφανίστηκαν και κάποιες σκιές, όπως είναι η περίπτωση του δημάρχου Πάρμας, ο οποίος κατηγορείται για κατάχρηση εξουσίας και του δημάρχου του Λιβόρνο ο οποίος ερευνάται για απάτη. Αμφότεροι προέρχονται από το κόμμα ενώ και οι δύο διαψεύδουν κάθε ανάμειξη με τις υποθέσεις, σημειώνει η Guardian.

Ηρθε η ώρα μιας άλλης γενιάς;

Σήμερα, όμως, το Κίνημα είναι κοντά στην πιο μεγάλη του επιτυχία σε τοπικό επίπεδο. Εχει κατεβάσει στον αγώνα για την δημαρχία της Ρώμης (οι εκλογές είναι στις 5 Ιουνίου) την 37χρονη Βιρτζίνια Ράτζι που διεκδικεί τον δημαρχιακό θώκο με αξιώσεις· αν τα καταφέρει θα γίνει η πρώτη γυναίκα δήμαρχος της πόλης.

Το πρόγραμμά της, εξηγεί η Guardian, είναι ένα αίτημα για ευταξία και αποτελεσματικότητα που θα ξανακάνουν τη Ρώμη «παγκόσμια πόλη». Ζητά, μεταξύ άλλων, λεωφοριολωρίδες ταχείας κυκλοφορίας, πράσινο κύμα στα φανάρια για τα ΙΧ και τακτικό μάζεμα των σκουπιδιών (η μεγάλη πληγή των ιταλικών πόλεων), αλλά και προσεκτικό έλεγχο των συμβάσεων και διαφάνεια.

Μια νίκη για τη Ράτζι θα δώσει στο M5S μια σημαντική ώθηση ενώ την ίδια ώρα θα είναι εκλογικό ράπισμα στον πρωθυπουργό και ηγέτη του Δημοκρατικού Κόμματος, Ματέο Ρέντσι. Περισσότερο όμως, θα ενηλικιώσει το κόμμα.

Με τη Ράτζι τα Πέντε Αστέρια γίνονται ένα κανονικό κόμμα, λιγότερο ριζοσπαστικό από τον ΣΥΡΙΖΑ ή τους ισπανούς Podemos, σχολίασε ο Economist.

Χάρη στην εκλογική μαγιά του 25% που του δίνουν πάνω-κάτω οι δημοσκοπήσεις (τους τελευταίους μήνες πάει καλύτερα μάλιστα και κλείνει κάπως την ψαλίδα με τους Δημοκρατικούς) το κίνημα διαμαρτυρίας θα έχει σχεδόν οριστικά μεταμορφωθεί σε συστημικό παράγοντα.

Θα μπορούσε τότε η δυναμική Ράτζι να είναι μέρος από μια νέα εικόνα του Κινήματος, μετά τον δημοφιλή μεν, αλλά τραχύ και σχεδόν 70άρη πλέον Γκρίλο; Και ο Ρέντσι εξάλλου έφτασε στο πρωθυπουργικό μέγαρο μετά από θητεία στο δήμο της Φλωρεντίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News