Κι έτσι συνέβη το απευκταίο, πέθανε ο Τζίμης Πανούσης, που σε πολλούς άρεσε, αρκετοί έπιναν νερό στο όνομά του, άλλοι τον αντιπαθούσαν, σε άλλους ήταν αδιάφορος. Ετσι συμβαίνει με όλους τους καλλιτέχνες, αυτό είναι το απολύτως φυσιολογικό. Αυτό που θάπρεπε να κάνουν όλοι ανεξαιρέτως όμως, ιδίως όσοι τον συμπαθούσαμε, είναι να τον αντιμετωπίσουν την ύστατη ώρα με τους δικούς του όρους. Αυτό συνιστά στοιχειώδη σεβασμό,

Εξηγούμαι. Ο Τζίμης Πανούσης ήταν αυτός που ήταν, πίστευε αυτά που πίστευε, είχε τις απόψεις που είχε.

Μέσα στις απόψεις του και τη στάση του περιλαμβανόταν και η σθεναρή αντίθεση στην εκκλησία/ οργανωμένη θρησκεία/ παπαδαριό (διαλέγετε και παίρνετε την έκφραση που σας αντιπροσωπεύει). Και η αντίθεση αυτή εκφραζόταν με λοιδορία, ειρωνεία, ενίοτε χοντροκοπιά, όπως άλλωστε είναι δικαίωμα του κάθε καλλιτέχνη, χωρίς όμως ποτέ να τα βάλει με την άδολη, αφελή αλλά αβλαβή πίστη του απλού πιστού που πιστεύει ό,τι πιστεύει αλλά δεν προσπαθεί να προσηλυτίσει τον άλλον και σέβεται τη διαφορετική άποψη — αυτός, αν θυμάμαι καλά από τα θρησκευτικά του σχολείου, είναι κι ένας από τους βασικούς άξονες της χριστιανικής θρησκείας.

Σύμφωνα με τα πιστεύω του Τζίμη, λοιπόν, πέθανε, κόπηκε το νήμα της ζωής του, γύρισε στην ανυπαρξία στην οποίαν βρισκόταν πριν γεννηθεί. Τελείωσαν όλα. Η οργανική ύλη αποσυντίθεται και επιστρέφει με άλλη μορφή στο σύμπαν.

Ας το σεβαστούμε. Οπως οφείλουμε νσ σεβαστούμε κι έναν επίσκοπο που πεθαίνει και γράφουν «εκοιμήθη ο τάδε» —σύμφωνα με τα πιστεύω του επισκόπου, αυτό συνέβη, κι είμαστε υποχρεωμένοι να πάμε πάσο μπροστά στον θάνατο και να αφήσουμε τον καθέναν να τον διαχειριστεί όπως νομίζει.

Ο Τζίμης Πανούσης δεν έφυγε, δεν πήγε κανένα ταξίδι, ούτε χάθηκε, ούτε έχασε τη μάχη. Η καρδιά του σταμάτησε να χτυπα, αυτό είναι όλο.

Ας λείψουν όλοι αυτοί οι κουτοπόνηροι ευφημισμοί για τον θάνατο, ευφημισμοί που χρησιμοποιούμε αφενός για να ξορκίσουμε το αναπόφευκτο τέλος, αφετέρου από μια εσφαλμένη αίσθηση γλωσικής κομψότητας. Ευφημισμοί που, είμαι σίγουρος, έκαναν το Τζιμάκο να γελάει ή ίσως και να αναγουλιάζει όταν τους άκουγε για άλλους ανθρώπους.

Πέθανε ο Τζίμης Πανούσης. Δεν πήγε στη «γειτονιά των αγγέλων», ούτε μας «κοιτάει από εκεί ψηλά», ούτε του ταιριάζουν οι ευχές τύπου «καλό παράδεισο» Αλήθεια, αυτό το τελευταίο ειδικά, το σκέφτεται κανείς πριν το γράψει; Αφού ο «παράδεισος» είναι εξ ορισμού καλός, τι νόημα έχει η ευχή; Μπορεί να υπάρχει κι άλλος παράδεισος, όχι τόσο καλός, να μην πέτυχε δηλαδή σαν σουφλέ που δεν φούσκωσε, γι’ αυτό ευχόμαστε «καλό» και όχι απλώς «παράδεισο»;

Πέθανε ο Τζίμης Πανούσης. Τον αποχαιρετούμε όπως πιστεύει ο καθένας ότι του άξιζε. Και επιτρέπουμε έναν, μόνο έναν ευφημισμό, κι αυτόν για το χιούμορ του και μόνο:

15 χιλιάδες και μία, στραβάδια, απολύθηκε.

* Ο Στάθης Παναγιωτόπουλος είναι δημοσιογράφος, ραδιοφωνικός παραγωγός, παρουσιαστής στο «Ράδιο Αρβύλα»

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News