Το ότι ο Ρομπέρτο Σαβιάνο δεν μασάει τα λόγια του είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια. Λόγω όλων όσα αποκάλυψε για τη δράση της Καμόρα, της διαβόητης ναπολιτάνικης μαφίας στο βιβλίο του «Γόμορρα», ο 40χρονος, σήμερα, συγγραφέας και δημοσιογράφος ζει από το 2006 υπό αστυνομική προστασία. Αυτό, ωστόσο, δεν τον εμποδίζει να παρεμβαίνει συχνά πυκνά με τον ίδιο, άμεσο και μαχητικό, τρόπο, άλλοτε με τα βιβλία του και άλλοτε με τα άρθρα του στον ιταλικό Τύπο για να σχολιάσει τα κακώς κείμενα όχι μόνον της πατρίδας του αλλά και της Ευρώπης και ολόκληρου του κόσμου.  

 Αυτή τη φορά αφορμή στάθηκε ο τραγικός θάνατος ενός μικρού παιδιού το οποίο εντοπίστηκε νεκρό από υπαλλήλους του αεροδρομίου Σαρλ Ντε Γκολ του Παρισιού σε αεροσκάφος της Air France στον χώρο όπου ανεβαίνουν οι τροχοί του αεροπλάνου μετά την απογείωση. Το κακόμοιρο παιδί κατάφερε να τρυπώσει εκεί πριν από την αναχώρηση του αεροσκάφους από το Αμπιτζάν, την μεγαλύτερη πόλη και οικονομική πρωτεύουσα της Ακτής του Ελεφαντοστού, το βράδυ της Τρίτης, 7 Ιανουαρίου, ενώ κατά τη διάρκεια της πτήσης έως το Παρίσι, κανένας δεν αντιλήφθηκε το παραμικρό.

Σε κείμενό του στην La Repubblica ο Σαβιάνο επισημαίνει πως τα πρώτα ανακοινωθέντα που εκδόθηκαν, επικαλούμενα πηγές της αστυνομίας, έκαναν λόγο για τον θάνατο ενός ατόμου «γύρω στα δώδεκα» (d’une dizaine d’années) ενώ η Air France περιορίστηκε από την πλευρά της να επιβεβαιώσει ότι εντοπίστηκε το «άψυχο σώμα ενός λαθρεπιβάτη», κάνοντας, ωστόσο, λόγο για «ανθρώπινη τραγωδία».  Και αμέσως μετά μας προσκαλεί και συγχρόνως μας προκαλεί να φανταστούμε τους εαυτούς μας στην ηλικία των δέκα, δώδεκα ετών, να προσπαθήσουμε να θυμηθούμε ποιοι ήμασταν και πως ήμασταν σε εκείνη την ηλικία, να φέρουμε στον νου μας ένα παιδί αυτής της ηλικίας, να αποπειραθούμε να πούμε ότι είναι «γύρω στα δώδεκα» και να το περιγράψουμε μετά ως πολίτη ή λαθρομετανάστη, ανάλογα με τα χαρτιά που διαθέτει. Και ύστερα να προσπαθήσουμε να μετρήσουμε την απέχθεια που αισθανόμαστε (όσοι και όσες) για τον τρόπο με τον οποίο μόλις περιγράψαμε ένα μικρό παιδί που έχασε με τραγικό τρόπο τη ζωή του.

 Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι τόσο η γαλλική αστυνομία όσο και η Air France επέλεξαν τις συγκεκριμένες λέξεις και φράσεις για να κοινοποιήσουν διακριτικά το μακάβριο συμβάν, επιδιώκοντας να μην ταράξουν την κοινή γνώμη. Ο Σαβιάνο, ωστόσο, υποστηρίζει ότι επρόκειτο απλώς περί «φρικτής πονηριάς» με στόχο τη διαχείριση του αρνητικού αντικτύπου, γεγονός που εξηγεί γιατί δεν χρησιμοποιήθηκε ούτε μια φορά η λέξη «παιδί». Παρότι τη ζωή του την έχασε ένα παιδί.

 Εως την ώρα που ολοκλήρωσε το κείμενό του (δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 9^ης Δεκεμβρίου) ο Σαβιάνο δεν γνώριζε ούτε το όνομα ούτε την ακριβή ηλικία αυτού μικρού παιδιού, ενός αγοριού, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, που ξεψύχησε αργά και βασανιστικά, είτε από το υπερβολικό ψύχος είτε από ασφυξία, στον ουρανό μεταξύ της Αφρικής και της Γαλλίας, προσπαθώντας να πραγματοποιήσει το όνειρό του – να δραπετεύσει στην Ευρώπη.   

 Εξίσου μοιραίο στάθηκε και το ταξίδι των Γιαουίνε Κόιτα και Φοντέ Τουνκάρα, μας υπενθυμίζει ο Σαβιάνο, δύο παιδιών ηλικίας 14 και 15 ετών που τον Ιούλιο του 1999 κατάφεραν να εισέλθουν στον χώρο του συστήματος απογείωσης και προσγείωσης ενός αεροσκάφους που απογειώθηκε από το Κονάκρι, πρωτεύουσα της Γουινέας, και προσγειώθηκε στις Βρυξέλλες, την «πρωτεύουσα» της Ευρώπης. 

Τα δύο παιδιά έφτασαν στον πολυπόθητο προορισμό τους επίσης νεκρά αλλά όλοι έμαθαν την τραγική τους ιστορία γιατί είχαν μαζί τους ένα χειρόγραφο γράμμα με αποδέκτρια την Ευρώπη. «Αγαπητά μέλη και ηγέτες της Ευρώπης, την αλληλεγγύη σας και την καλοσύνη σας επικαλούμαστε όταν φωνάζουμε για βοήθεια στην Αφρική. Βοηθήστε μας, υποφέρουμε υπερβολικά στην Αφρική, έχουμε προβλήματα και τα παιδιά δεν έχουν δικαιώματα».

Ο αντίκτυπος στα Μέσα υπήρξε ισχυρός αλλά καμιά πολιτική δεν άλλαξε, με αποτέλεσμα μικρά παιδιά από την Αφρική να συνεχίζουν ακόμα να πεθαίνουν στους αιθέρες, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή.     

 Η καταδίκη της Αφρικής

Το 60% του πληθυσμού της Αφρικής είναι κάτω των 25 ετών ενώ το 40% είναι ηλικίας μικρότερης των 15 ετών. Η αφρικανική ήπειρος είναι η νεότερη ήπειρος του πλανήτη αλλά η πλειονότητα των νεαρών Αφρικανών, το μοναδικό που επιδιώκει είναι να φύγει μακριά και να μην γυρίσει πίσω ποτέ ξανά. Δεν επρόκειτο, ωστόσο, για μια αναπόφευκτη τροπή – υποστηρίζει ο Σαβιάνο. Γιατί από το 2012 και μετά, παρά την πλήρη αδιαφορία της Ευρώπης, στην ήπειρο σημειώθηκαν πολλές αξιόλογες πολιτικές προσπάθειες με στόχο να αλλάξει η τραγική της μοίρα και να πάψει να αποτελεί βορά πάσης φύσεως εκμεταλλευτών και διεφθαρμένων πολιτικών που επιρρίπτουν διαρκώς τις όποιες τεράστιες ευθύνες τους στη Δύση.       

 Οταν το σενεγαλέζικό κίνημα «Y’en a Marre» που ίδρυσαν μουσικοί και δημοσιογράφοι συνέβαλε στην πτώση του Αμπντουλάγε Γουάντ, όταν το «Balai Citoyen», ένα αντίστοιχο κίνημα της Μπουρκίνα Φάσο, εξανάγκασε σε παραίτηση τον  Μπλεζ Κομπαορέ και όταν τα κινήματα «Lucha» στο Κονγκό, «En Aucun» στη Μαδαγασκάρη, «Jeune et Fort» στο Καμερούν και «Sindimujia» στο Μπουρούντι, μιλούσαν για μάχη κατά της διαφθοράς, για δημοκρατία και συμμετοχή των πολιτών στα κοινά, για προστασία του περιβάλλοντος, για χειραφέτηση των γυναικών, για το τέλος των ισόβιων προέδρων αλλά και για μποϊκοτάζ των ευρωπαϊκών χωρών λόγω των αντιμεταναστευτικών τους πολιτικών, «όταν, με λίγα λόγια, αυτή η πολιτισμένη Αφρική άρχισε να αντιδρά και να οργανώνεται η Ευρώπη την φοβήθηκε». Υπήρχε βλέπετε ο κίνδυνος να απολέσει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του αφρικανικού υπεδάφους και των φυτειών, με τις εκμεταλλεύτριες εταιρείες να στραβοκοιτάζουν αυτά τα νέα κινήματα, δηλώνοντας ξεκάθαρα πως προτιμούσαν να παραμείνουν στη θέση τους «πολιτικοί που ήταν μεν “πουτάνας γιοί” αλλά ήταν “οι δικοί μας πουτάνας γιοί”», σημειώνει δίχως περιστροφές ο Σαβιάνο.     

Το αεροδρόμιο του Αμπιτζάν, από όπου απογειώθηκε το αεροσκάφος της Air France με τον «12χρονο λαθρεπιβάτη», φέρει το όνομα του Φελίξ Ουφέτ-Μπουανί, του πρώτου προέδρου της Ακτής του Ελεφαντοστού ο οποίος κατά τα 33 χρόνια που κατείχε την εξουσία (1960-1993) δεν παρέλειψε, μεταξύ άλλων, να ανεγείρει την Notre–Dame de la Paix, την μεγαλύτερη εκκλησία στον κόσμο, ξοδεύοντας στα μέσα της δεκαετίας του 1980 σχεδόν 300 εκατομμύρια δολάρια σε μια χώρα όπου τα νοσοκομεία δεν ήταν επαρκώς εξοπλισμένα και δεν υπήρχαν ακόμα σχολεία, ούτε καν δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης.

H Notre–Dame de la Paix αποτελεί, σύμφωνα με τον Σαβιάνο, «σύμβολο του παρελθόντος της Αφρικής που καθορίζει το παρόν» της, όπως αποτελεί σύμβολο της υποκρισίας της Ευρώπης το γεγονός πως ένα παιδί για να φτάσει από την Ακτή του Ελεφαντοστού στη Γαλλία είναι αναγκασμένο να κρυφτεί στους τροχούς ενός αεροπλάνου, ρισκάροντας τη ζωή του, την ώρα που ο καφές και το κακάο της αφρικανικής χώρας ταξιδεύουν ανεμπόδιστα.

Το μόνο, οπότε, που μπορούμε να κάνουμε εμείς οι Ευρωπαίοι και οι υπόλοιποι Δυτικοί είναι «να καταπιούμε όσον το δυνατόν περισσότερα δάκρυα ώστε να αντέξουμε αυτό το σίχαμα που γίναμε χειριζόμενοι τις λέξεις, προδίνοντας κάθε νόημα, δηλώνοντας απλά “πάντα έτσι ήταν”. Ισως να βολεύει μόνο να μείνουμε σιωπηλοί μπροστά σε αυτό το παιδί που πέθανε από το κρύο για τη μοναδική ευκαιρία ευτυχίας που του δόθηκε: να δραπετεύσει κρυφά», καταλήγει ο Σαβιάνο.