Συμβαίνει τώρα στην πόλη: κάπου, στα βόρεια προάστια της Αθήνας, στο Soul Garage, έναν πολυχώρο για ανθρώπους που αγαπούν τα αυτοκίνητα με ψυχή, βρίσκεται ένα μεγάλης ιστορικής σημασίας τετράτροχο. Αν θέλετε, και προφητικής: κινούμενο αποκλειστικά με μπαταρίες και πρίζα κανονική, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’70.  Ο πρόδρομος των σημερινών εξελίξεων με τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, το πρώτο τέτοιου είδους μαζικής παραγωγής στην ιστορία – όσο μαζικής ήταν τα 120 αντίτυπα που κατασκευάστηκαν συνολικά.

Το Enfield 8000 ήταν το πρώτο ηλεκτρικό, ελληνικό αυτοκίνητο. Νωρίτερα, ο γνωστός εφοπλιστής της εποχής, Γιάννης Γουλανδρής, είχε αγοράσει τη βρετανική εταιρεία Enfield Automotive, η οποία στο παρελθόν κατασκεύαζε πολεμικό εξοπλισμό και τουφέκια. Αρχικά εκεί στήθηκε η γραμμή παραγωγής. Στη συνέχεια, ωστόσο, οι εργάτες ζήτησαν αυξήσεις, έκαναν απεργία και ο Γουλανδρής, μάλλον με συνοπτικές διαδικασίες, έκλεισε το εργοστάσιο στην Αγγλία.

Η διαδικασία παραγωγής μεταφέρθηκε στη Σύρο. Ηδη, άλλωστε, από το 1969 ο Γουλανδρής είχε αγοράσει το τοπικό ναυπηγείο. Επρόκειτο για μια εξόχως πρωτοποριακή ιδέα που όχι μόνο τίμησε το νησί αλλά, θεωρητικά, θα έδινε και μια οικονομική ώθηση με ένα επαναστατικό προϊόν. Κάποιοι, ωστόσο, όπως ο γενικός διευθυντής αλλά και επικεφαλής μηχανολόγος της εταιρείας, ο Κωνσταντίνος Αδραχτάς, διαφώνησαν με την κίνηση. Ο Αδραχτάς παραιτήθηκε πεπεισμένος πως το ηλεκτρικό αυτοκίνητο δεν θα μπορούσε να επιβιώσει ως διαδικασία στην Ελλάδα. Οπως αναφέρεται στο τρέιλερ της ταινίας ‘’A tale of two isles’’, ήταν «πολύ δύσκολα να δημιουργηθεί μία ομάδα ανθρώπων που από βάρκες θα κατασκεύαζε αυτοκίνητα».

Ο Γουλανδρής δεν έκανε πίσω. Εκεί, λοιπόν, στη Σύρο, έστησε την εταιρεία με την επωνυμία ’’Enfield Neorion’’, δανειζόμενος, δηλαδή, το όνομά της από το ναυπηγείο του Νεωρίου που λειτουργεί από το 1861 στο νησί ως η μεγαλύτερη βιομηχανική μονάδα του Αιγαίου και ένα από τα παλαιότερα μηχανουργεία της Ελλάδας σε πλήρη λειτουργία. Παρά τις προβλέψεις, το ελληνικό δαιμόνιο σε συνεργασία με βρετανούς της σχεδιαστικής ομάδας, τα κατάφερε δουλεύοντας μόνο χειρωνακτικά. Συνολικά κατασκευάστηκαν περί τα 120 «κομμάτια», με τα περισσότερα να βρίσκουν το δρόμο τους ως πολύτιμο εξαγώγιμο προϊόν στη Μ. Βρετανία.

Ομως ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο, πολύ μπροστά από την εποχή του, μάλλον αποτελούσε απειλή απέναντι στα συμφέροντα των πανίσχυρων εταιρειών πετρελαιοειδών. Ο Γουλανδρής δέχθηκε πιέσεις, εφοπλιστής ήταν ο άνθρωπος, ζύγισε την κλασική σχέση ‘’cost/benefit’’ και, από στρατηγική άποψη, προτίμησε να υπερασπιστεί τον στόλο του και όχι το ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Και κάπως έτσι το εγχείρημα πήρε τέλος.

Στο γκαράζ με το Enfield

Το αυτοκίνητο που βλέπετε εντοπίστηκε σχετικά πρόσφατα σε μια αποθήκη στην Αγγλία. Μεταφέρθηκε κατευθείαν στα χέρια του έμπειρου αναπαλαιωτή και γνώστη των κλασικών και βίνταζ αυτοκινήτων,  Αντώνη Κούρου, επικεφαλής του Soul Garage. Το μικρό Enfiield, εν προκειμένω στην «ανοιχτή» του εκδοχή, είναι το ίδιο ακριβώς αντίτυπο, με την ίδια, μάλιστα, αρχική πινακίδα κυκλοφορίας με την οποία το λιλιπούτειο, πορτοκαλί είχε φωτογραφηθεί στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού στις μπροσούρες της εποχής. Εκεί, στον αεροδιάδρομο, έγιναν οι πρώτες λήψεις του ηλεκτρικού, ελληνικού τετράτροχου καθώς ο Ωνάσης, ιδιοκτήτης, τότε, της Ολυμπιακής, σκόπευε αυτό το αυτοκίνητο να εξυπηρετεί τις μετακινήσεις του προσωπικού, των πιλότων και των αεροσυνοδών μέσα στον αχανή χώρο του αεροδρομίου.

Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, το μοναδικό αυτό δείγμα βρίσκεται σε φάση εξ ων συνετέθη. Κάθε εξάρτημα έχει αφαιρεθεί και με προσεκτικές διαδικασίες θεραπεύεται η πατίνα του πανδαμάτορος χρόνου, το πανάλαφρο αμάξωμα έχει ήδη αποκατασταθεί στο αρχικό του χρώμα και κάθε λεπτομέρεια είναι στον πάγκο εργασίας.

Σε λίγες εβδομάδες το μοναδικό, ανοιχτό Enfield, το πρώτο, ελληνικό, ηλεκτρικό αυτοκίνητο των Ωνάση και Γουλανδρή θα είναι ακριβώς όπως βγήκε κάποτε, σαράντα οκτώ χρόνια πριν, από τους έλληνες χειρώνακτες στο Νεώριον της Σύρου. Αυτή τη φορά στα βόρεια της Αθήνας, επίσης από ελληνικά χέρια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News