Σφοδρές αντιδράσεις προκάλεσε στην Ουκρανία το νομοσχέδιο που υπέγραψε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι το οποίο, σύμφωνα με τους επικριτές του, αποδυναμώνει την ανεξαρτησία των φορέων καταπολέμησης της διαφθοράς.

Το ουκρανικό κοινοβούλιο ψήφισε την Τρίτη υπέρ του να ενταθούν οι περιορισμοί για δύο σημαντικές υπηρεσίες καταπολέμησης της διαφθοράς που βρίσκονται στο επίκεντρο της κυβερνητικής μεταρρύθμισης, καταργώντας την αυτονομία τους υπέρ ενός αυστηρότερου εκτελεστικού ελέγχου.

Ο νέος νόμος παρέχει στον γενικό εισαγγελέα τον έλεγχο του Εθνικού Γραφείου Καταπολέμησης της Διαφθοράς (Nabu) και της Εξειδικευμένης Εισαγγελίας Καταπολέμησης της Διαφθοράς (Sapo). Σύμφωνα ωστόσο με τους επικριτές, το νομοσχέδιο υπονομεύει στην πραγματικότητα την εξουσία τους.

Μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στο Κίεβο για τη μεγαλύτερη αντικυβερνητική διαμαρτυρία από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, τον Φεβρουάριο του 2022.

Διαδηλώσεις σημειώθηκαν επίσης στις πόλεις Λβιβ, Ντνίπρο και Οδησσό.

«Επιλέξαμε την Ευρώπη, όχι την απολυταρχία», έγραφε μια αφίσα που κρατούσε ένας διαδηλωτής. «Ο πατέρας μου δεν πέθανε γι’ αυτό», έγραφε ένας άλλος.

Η εξάλειψη της ενδημικής διαφθοράς αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ένταξη του Κιέβου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και για την εξασφάλιση δισεκατομμυρίων σε δυτική βοήθεια. Ανεξάρτητοι ερευνητές έχουν φέρει τους τελευταίους μήνες σε δύσκολη θέση ανώτερους αξιωματούχους που κατηγορούνται για διαφθορά.

Η ψηφοφορία ανοίγει τον δρόμο για τον γενικό εισαγγελέα που διορίσθηκε από τον Ζελένσκι, να ελέγχει περισσότερο το Εθνικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Ουκρανίας και το Ειδικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Εισαγγελίας, δήλωσαν αρκετοί βουλευτές.

Την Δευτέρα, η υπηρεσία ασφαλείας του Κιέβου συνέλαβε δύο αξιωματούχους της NABU ως υπόπτους για δεσμούς με τη Ρωσία και πραγματοποίησε έρευνες σε υπαλλήλους της υπηρεσίας για άλλους λόγους.

Κανένας ανώτερος αξιωματούχος δεν σχολίασε δημόσια την συλλογιστική του νομοσχεδίου, που θα επιτρέπει στον γενικό εισαγγελέα να μεταφέρει υποθέσεις από τις υπηρεσίες και να τις αναθέτει σε άλλους εισαγγελείς.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Κίεβο, ο διευθυντής της NABU Σεμιόν Κριβανός κάλεσε τον Ζελένσκι να μην υπογράψει τον νόμο, ο οποίος τον χαρακτήρισε ως μία προσπάθεια «να καταστρέψει» τις υποδομές καταπολέμησης της διαφθοράς στην Ουκρανία.

Ζελένσκι: Υποσχέθηκε διορθωτικές κινήσεις

Σε διάγγελμά του, ο ουκρανός πρόεδρος δήλωσε ότι και οι δύο υπηρεσίες θα εξακολουθούν να «λειτουργούν», αλλά πρέπει να απαλλαγούν από τη «ρωσική επιρροή».

Ο Ζελένσκι επέκρινε την αποτελεσματικότητα της υποδομής καταπολέμησης της διαφθοράς της Ουκρανίας, λέγοντας ότι υποθέσεις «έμεναν αδρανείς».

«Δεν υπάρχει καμία λογική εξήγηση για το γιατί ποινικές διαδικασίες αξίας δισεκατομμυρίων εκκρεμούν εδώ και χρόνια», είπε. Πρόσθεσε ότι ο γενικός εισαγγελέας θα διασφαλίσει «το αναπόφευκτο της τιμωρίας» για όσους παραβίασαν τον νόμο.

Μετά τις σφοδρές αντιδράσεις, ο ουκρανός πρόεδρος υποσχέθηκε την Τετάρτη, να παρουσιάσει γρήγορα ένα νέο σχέδιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Το πρωί, συναντήθηκε με αξιωματούχους, περιλαμβανομένων των επικεφαλής των NABU και SAPO, και είπε ότι θα παρουσιάσει ένα νέο σχέδιο για την καταπολέμηση της διαφθοράς εντός δύο εβδομάδων.

«Ακούμε την κοινωνία», έγραψε στην εφαρμογή Telegram. «Εχουμε όλοι έναν κοινό εχθρό, τους Ρώσους κατακτητές, και η προστασία του ουκρανικού κράτους απαιτεί επαρκή ισχύ των συστημάτων επιβολής του νόμου και κατά της διαφθοράς, και ως εκ τούτου ένα πραγματικό αίσθημα δικαιοσύνης».

Πιέσεις στις υπηρεσίες

Πριν από την ψηφοφορία, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Γκιγιόμ Μερσιέ, εξέφρασε την ανησυχία του για την αυξανόμενη πίεση που ασκείται στις υπηρεσίες.

«Αυτοί οι θεσμοί είναι κρίσιμης σημασίας για την μεταρρυθμιστική ατζέντα της Ουκρανίας και πρέπει να ενεργούν ανεξάρτητα για να καταπολεμήσουν τη διαφθορά και να διατηρήσουν την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης», είπε ο ίδιος.

«Η ΕΕ παρέχει σημαντική οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία, υπό την προϋπόθεση της προόδου στη διαφάνεια, τη δικαστική μεταρρύθμιση και τη δημοκρατική διακυβέρνηση», πρόσθεσε.

Η καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελεί επίσης βασική προϋπόθεση για την αίτηση ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ.

Η ευρωπαία Επίτροπος για τη διεύρυνση, Μάρτα Κος, επέκρινε την υιοθέτηση του νομοσχεδίου γράφοντας στα social media ότι «η κατάργηση των βασικών δικλείδων ασφαλείας που προστατεύουν την ανεξαρτησία του Nabu αποτελεί ένα σοβαρό βήμα προς τα πίσω» και επισήμανε ότι τα δύο σώματα ήταν «απαραίτητα» για την πορεία της Ουκρανίας προς την ΕΕ.

Οι υπηρεσίες NABU και SAPO ιδρύθηκαν μετά την επανάσταση του Μαϊντάν το 2014 που ανέτρεψε τον φιλορώσο πρόεδρο και έκανε το Κίεβο να στραφεί προς τη Δύση

Οι δύο υπηρεσίες έχουν εντείνει το έργο τους μετά την στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας, απαγγέλλοντας κατηγορίες εναντίον βουλευτών, υπουργών και ενός πρώην αντιπροέδρου της ουκρανικής κυβέρνησης.

Οι ακτιβιστές κατά της διαφθοράς έχουν ανησυχήσει από τότε που οι αρχές απήγγειλαν κατηγορίες σε έναν κορυφαίο ακτιβιστή κατά της διαφθοράς νωρίτερα αυτόν τον μήνα για απάτη και αποφυγή στρατιωτικής θητείας.

Οι επικριτές έχουν χαρακτηρίσει αυτές τις κατηγορίες ως πολιτικά αντίποινα για τις αποκαλύψεις διεφθαρμένων αξιωματούχων.

«Η πιο επικίνδυνη στιγμή»

Ένας δυτικός διπλωμάτης που γνωρίζει την μεταρρυθμιστική προσπάθεια της Ουκρανίας, περιέγραψε τις εξελίξεις ως την «πιο επικίνδυνη στιγμή» μέχρι σήμερα για την ανεξαρτησία των αρχών καταπολέμησης της διαφθοράς.

«Η ουκρανική πλευρά δοκιμάζει τα όρια της όλο και πιο πολύ», δήλωσε ο ίδιος αναφερόμενος στην υπομονή των συμμάχων του Κιέβου.

Η κυβέρνηση επίσης έχει επικριθεί επειδή απέρριψε την υποψηφιότητα ενός διευθυντή για θέματα οικονομικής ασφαλείας και νυν αστυνομικό της NABU που υποστηρίχθηκε ομόφωνα από μια διεθνώς εποπτευόμενη επιτροπή.

Πολλοί Ουκρανοί που διαθέτουν επιρροή, εξαπέλυσαν επιθέσεις μετά τη σημερινή ψηφοφορία της, λέγοντας ότι ήταν μια προδοσία της δεκαετούς γεωπολιτικής φιλοδοξίας της χώρας.

Ο Ντμίτρι Κουλέμπα, ο οποίος παραιτήθηκε από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών πέρυσι, δήλωσε ότι ήταν μια «κακή μέρα για την Ουκρανία» και ότι ο πρόεδρος είχε μια επιλογή: είτε να σταθεί στο πλευρό του λαού είτε όχι.

«Για τι είδους ευρωπαϊκή ολοκλήρωση μπορούμε να μιλάμε τώρα;!!!» έγραψε στο Χ, διαμαρτυρόμενος, ο Σέρχιι Πρίτουλα , ένας εξέχων χρηματοδότης των ενόπλων δυνάμεων και πρώην πολιτικός.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News