Κάθε χρόνο, όλο και νωρίτερα έρχεται η «ημέρα του ξεπεράσματος της Γης», αυτή κατά την οποία ο πλανήτης -και όλοι μας μαζί του- αρχίζει να ζει με «δανεικούς» πόρους. Εφέτος, ήλθε σήμερα, 2 Αυγούστου: από και στο εξής αρχίζουμε να επιβαρύνουμε όχι μόνο τον πλανήτη που συντηρεί την ανθρωπότητα, αλλά και τις μελλοντικές γενιές – ίσως προπαντός αυτές.

Τους υπολογισμούς κάνει κάθε χρόνο το Global Footprint Network, το οποίο εδρεύει στη Καλιφόρνια, με στοιχεία που συλλέγονται από τον ΟΗΕ. Προσπαθεί να μετρήσει πόσο νερό και άλλους φυσικούς πόρους (όπως, για παράδειγμα, τα ψάρια ή τα δέντρα) καταναλώνουμε σε σχέση με όσα αναδημιουργούνται κάθε χρόνο. Και βέβαια, απελευθερώνουμε στην ατμόσφαιρα αέρια του θερμοκηπίου σε ποσότητες πολύ μεγαλύτερες από αυτές που μπορεί να απορροφήσει το περιβάλλον.

Οι συνέπειες είναι εμφανείς: αποψίλωση των δασών, λειψυδρία, αύξηση των οξύτητας του νερού των ωκεανών και διάβρωση των εδαφών.

Αυτός ο ρυθμός έχει αρχίσει να επιταχύνεται τα τελευταία 50 χρόνια. Μέχρι περίπου το 1970 οι πόροι που κατανάλωνε ο άνθρωπος είναι περίπου ίσοι -και οριακά λιγότεροι- από όσους παράγει η Γη ετησίως. Εκτοτε το «δάνειο» άρχισε να μεγαλώνει.

Ως το τέλος της δεκαετίας του ’70, η ημέρα έναρξης του δανείου ήταν περίπου τον Νοέμβριο. Γύρω στο 1995 η ημέρα είχε κυλήσει στις αρχές Οκτωβρίου και λιγότερο από μια δεκαετία αργότερα, το 2003, είχαμε φτάσει στις αρχές Σεπτεμβρίου. Φέτος είμαστε στην 2α Αυγούστου, πιο νωρίς από ποτέ!

Αν και από το 2010 ο ρυθμός κατανάλωσης έχει σταθεροποιηθεί κάπως, εξακολουθούμε να χρειαζόμαστε 1,7 πλανήτες για να βγάλουμε πέρα τον χρόνο, όπως σημειώνει στο ρεπορτάζ του ο γαλλικός Monde (ειρωνεία; ο «Κόσμος» είναι ο μόνος που ασχολήθηκε με τον κόσμο μας…)

Μέχρι το 2030 με τους ίδιους ρυθμούς, θα χρειαζόμαστε δύο πλανήτες τον χρόνο, λόγω της αύξησης του πληθυσμού και της κατασπάταλησης των φυσικών πόρων!

Ωστόσο, το μερίδιο της ευθύνης δεν είναι το ίδιο για κάθε κάτοικο της Γης. Αν όλοι οι άνθρωποι καταναλώναμε όπως οι Αμερικανοί και η Αυστραλία οι ανάγκες μας θα έφταναν τους πέντε πλανήτες τον χρόνο. Στις περισσότερες μεγάλες χώρες τις Δύσης οι απαιτήσεις είναι μεταξύ 2 και 3 πλανητών τον χρόνο. Στην Ινδία αντίθετα, ο ρυθμός κατανάλωσης είναι χαμηλότερος και οι ανάγκες γύρω στο 60% των πόρων της Γης.

Τι μπορεί να γίνει

Πώς θα μπορέσουμε να αναστρέψουμε αυτήν την τάση; Καταρχάς περιορίζοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, που μόνον αυτά αποτελούν το 60% του παγκόσμιου οικολογικού αποτυπώματος. Για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω των δύο βαθμών Κελσίου–όπως προβλέπουν οι στόχοι της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα, που υπογράφηκε τον Δεκέμβριο του 2015–η ανθρωπότητα, όπως τονίζουν οι ειδικοί, θα πρέπει να απελευθερωθούμε από τα ορυκτά καύσιμα πριν από το 2050.

Τα μέτρα είναι γνωστά: είναι η επιβολή οροφής και κατόπιν μείωση της παραγωγής των σταθμών ενέργειας με βάση τον άνθρακα, η ταχύτερη ανάπτυξη ανανεώσιμων μορφών ενέργειας και η βελτίωση της ενεργειακής αποτελεσματικότητας.

Μόνο η μείωση των εκλύσεων άνθρακα κατά 50% θα μας επέτρεπε την μετάθεση της «ημέρας ξεπεράσματος της Γης» κατά τρεις μήνες.

Άλλη μία παράμετρος είναι η μείωση του διατροφικού αποτυπώματος. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τον τερματισμό της αποψίλωσης των δασών, τη μείωση των προϊόντων ζωικής προέλευσης και την στροφή προς αειφόρους τρόπους παραγωγής, όπως τα βιολογικά προϊόντα, την αγροοικολογία, προειδοποιούν οι ειδικοί.

Και στο Global Footprint Network και στην οργάνωση WWF διαβλέπουν αισιόδοξα σημάδια στον ορίζοντα. Σχετικά, το οικολογικό αποτύπωμα ανά κάτοικο των ΗΠΑ έχει μειωθεί κατά 20% από το 2005 (έτος που είχε φθάσει στο υψηλότερο σημείο του) έως το 2013 (τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία), χάρη στη μείωση της εκπομπής αερίων άνθρακα και παρά την οικονομική ανάκαμψη. Κατά τ’ αυτά, η παραδοσιακά «πρωταθλήτρια» στο εθνικό οικολογικό αποτύπωμα Κίνα, αναπτύσσει μαζικά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ την ίδια ώρα έχει μειώσει την εσωτερική κατανάλωση άνθρακα–και παρά την κατασκευή νέων σταθμών ενέργειας με βάση το ορυκτό αυτό.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News