Οι πρόσφατες ευρωεκλογές δημιούργησαν ένα νέο συσχετισμό δυνάμεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η παραδοσιακή πλειοψηφία Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλιστών που επέτρεπε μέχρι τώρα την λήψη των απαραίτητων για το μέλλον της Ένωσης αποφάσεων δεν υπάρχει πια. Τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα έχουν μεν ενισχυθεί, χωρίς ωστόσο να δημιουργούν ανυπέρβλητα προβλήματα. Θα προσπαθήσουμε εδώ να απαντήσουμε στο ερώτημα πόσο αναλογικό είναι το εκλογικό σύστημα στην Ευρώπη;

Το παράδοξο με τις Ευρωεκλογές είναι ότι κάθε κράτος διοργανώνει αυτόνομα την εκλογική διαδικασία χωρίς να υπάρχει ένας κεντρικός συντονισμός. Δυστυχώς το Ευρωκοινοβούλιο, που είναι υπεύθυνο για τις Ευρωεκλογές, δεν κοινοποιεί τα πλήρη αποτελέσματα των εκλογών σε κάθε χώρα παρά μόνο τα ποσοστά.

Χρησιμοποιώντας διάφορες πηγές ανά χώρα καταφέραμε να συγκεντρώσουμε τα συνολικά αποτελέσματα ώστε να κάνουμε έναν στατιστικό απολογισμό.

Πράγματι 400 εκατομμύρια είναι οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους για να εκλέξουν 751 ευρωβουλευτές. Η συμμετοχή έφτασε το ποσοστό του 51%. Η έρευνα που πραγματοποιήσαμε οδήγησε στην καταγραφή των παρακάτω αποτελεσμάτων.

Συνολικά στην Ευρώπη έχουμε:
ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ 397.090.229
ΨΗΦΙΣΑΝΤΕΣ 202.094.861
ΑΚΥΡΑ, ΛΕΥΚΑ 4.477.503

Στις ευρωεκλογές όλα τα κράτη μέλη εφαρμόζουν το σύστημα της απλής αναλογικής, αλλά υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις στους επιμέρους κανόνες. Δύο είναι οι σημαντικότερες παράμετροι που επηρεάζουν την τελική κατανομή των εδρών:

Πρώτον, η εφαρμογή ή όχι ενός ελάχιστου ορίου για την συμμετοχή ενός κόμματος στην κατανομή των εδρών.

Δεύτερον, η ύπαρξη μιας ενιαίας εκλογικής περιφέρειας σε ολόκληρη την επικράτεια ή η ύπαρξη περισσότερων.

Αυτές οι διαφοροποιήσεις παράγουν ανόμοια αποτελέσματα.

Παρά το γεγονός ότι η εκλογή των ευρωβουλευτών γίνεται με την απλή αναλογική, επειδή δεν έχουμε ενιαίο και ομοιόμορφο εκλογικό σύστημα, ο αριθμός των ευρωβουλευτών δεν κατανέμεται αναλογικά στα κράτη μέλη. Στον παρακάτω πίνακα μπορούμε να δούμε τις μεγάλες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών στην αναλογική εκπροσώπηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Παρατηρούμε ότι ο αριθμός των Ευρωβουλευτών σε σχέση με τον αριθμό των εγγεγραμμένων παρουσιάζει μεγάλες αποκλίσεις οι οποίες αποβαίνουν σε όφελος των μικρότερων χωρών.

Οι μικρές χώρες έχουν συγκριτικά περισσότερους ευρωβουλευτές από ό,τι αντιστοιχεί στον πληθυσμό τους. Κι αυτό γιατί ενώ το μικρό Λουξεμβούργο με 285.435 εγγεγραμμένους χρειάζεται 47.500 ψήφους για να εκλέξει έναν ευρωβουλευτή, η Ιταλία χρειάζεται 700.000 με 51 σχεδόν εκατ. εγγεγραμμένους. Η Ελλάδα χρειάζεται 480.000 με 10 εκατ. εγγεγραμμένους στους καταλόγους, που ειρήσθω εν παρόδω, δεν είναι ακριβής αριθμός.

Η κατάσταση αυτή υπάρχει λόγω συνειδητής πολιτικής απόφασης. Η ΕΕ θέλοντας να ισορροπήσει τη δύναμη που έχουν οι μεγάλες χώρες έναντι των μικρών έχει ενισχύσει σημαντικά τις τελευταίες. Η συμμετοχή όμως στις ευρωεκλογές τροποποιεί σημαντικά σε μερικές περιπτώσεις αυτήν την θεσμική απόφαση.

Για παράδειγμα, στη Σλοβακία, ενώ με βάση τους εγγεγραμμένους το μέτρο για την εκλογή ενός ευρωβουλευτή είναι 340.000 ψήφοι, η χαμηλή συμμετοχή ρίχνει το εκλογικό μέτρο στις 78.000. Παρατηρούμε έτσι μία στρέβλωση της πολιτικής βούλησης.

Στο Βέλγιο λόγω της ποσόστωσης που ισχύει για τη γαλλόφωνη κοινότητα έχουμε την πιο μεγάλη διαφορά. Έτσι ενώ το γαλλόφωνο κόμμα εξέλεξε βουλευτή τον Pascal ARIMONT με μόνο 14. 800 ψήφους που συγκέντρωσε συνολικά , το φλαμανδικό κόμμα των Πρασίνων χρειάστηκε πάνω από 500.000 ψήφους για να εκλέξει την Petra DE SUTTER. Η απλή αναλογική σκόνταψε στην περίπτωση αυτή στην ποσόστωση που εφαρμόζεται για τις διαφορετικές βελγικές κοινότητες.

Το κόμμα ή μάλλον ο συνασπισμός που συγκέντρωσε τις περισσότερες ψήφους εκλέγοντας μόνο ένα Ευρωβουλευτή είναι ο συνασπισμός Compromís + En Marea +CHA + PCAS + Caballas + NC + Mès + CpM + Iniciativa + Izquierda Andalucista + PvE στην Ισπανία που εξέλεξε την Βάσκα Izaskun BILBAO BARANDICA συγκεντρώνοντας περισσότερες από 625.000 ψήφους. Στην ουσία μόνο 20.000 ψήφους λιγότερες από το αυστριακό FPO που εξέλεξε 3 Ευρωβουλευτές ή το σύνολο των 600.000 Κυπρίων και Εσθονών που ψήφισαν στις εκλογές και εξέλεξαν και οι δύο μαζί 12 Ευρωβουλευτές.

Στην μια περίπτωση 14.800 ψήφοι είναι αρκετές για να εκλεγεί κάποιος ευρωβουλευτής ενώ στην άλλη περίπτωση οι 625.000 ψήφοι εξέλεξαν μόνο έναν ευρωβουλευτή.

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τα τρία κόμματα που συγκέντρωσαν τις περισσότερες ψήφους για να εκλέξουν έναν Ευρωβουλευτή και τα τρία κόμματα που συγκέντρωσαν τις λιγότερες ψήφους για να εκλέξουν έναν Ευρωβουλευτή.

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι το εκλογικό μέτρο εξαρτάται κάθε φορά από πολλούς παράγοντες.

1. Οι μικρές χώρες έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα από ότι θα έπρεπε να έχουν με βάση τα πληθυσμιακά κριτήρια.
2. Η συμμετοχή στις εκλογές επηρεάζει αποφασιστικά το τελικό εκλογικό μέτρο.
3. Η εφαρμογή της απλής αναλογικής που είναι αρμοδιότητα της κάθε χώρας επηρεάζει έτι περαιτέρω το εκλογικό μέτρο.

Η μελέτη των αποτελεσμάτων δείχνει ότι η εκλογή των Ευρωβουλευτών καθορίζεται πράγματι από πολλούς παράγοντες. Οι μεγάλες χώρες θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι αδικούνται από το υπάρχον σύστημα. Ο σεβασμός όμως της γνώμης και των μικρών χωρών είναι μια έμπρακτη απόδειξη της ποιότητας της δημοκρατίας η οποία έχει σαν βάση το σεβασμό της γνώμης της μειοψηφίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News