Το ρεπορτάζ («Πρώτο Θέμα», 17.08.2025) δεν αποκάλυψε κάτι που δεν υποψιαζόμασταν, ταυτόχρονα όμως ήταν τρομακτικά αποκαλυπτικό: στις 11 του προσεχούς Σεπτεμβρίου θα πάνε στα δημοτικά σχολεία της χώρας 71.181 «πρωτάκια», δηλαδή περίπου 45.000 λιγότεροι μαθητές και μαθήτριες Α’ Δημοτικού απ’ όσους είχαν ξεκινήσει τη δική τους σχολική περιπέτεια πριν 15 από χρόνια, το 2010. Ως εκ τούτου, το ρεπορτάζ ήταν αποκαλυπτικό και μεταφορικά: περιέγραψε μια μετα-αποκαλυπτική κοινωνία, μια χώρα, την Ελλάδα, χωρίς παιδιά.

Διότι εκεί οδηγούμαστε όσο τα πράγματα δεν αλλάζουν – σωστότερα: όσο δεν αλλάζουν δραματικά. Διότι εδώ δεν αρκούν πια ούτε μπαλώματα ούτε ευχολόγια. Οσο εμείς αμπελοφιλοσοφούμε για το Δημογραφικό –ήμουν παιδί Δημοτικού όταν πρωτάκουσα για το πρόβλημα–, όσο βαυκαλιζόμαστε ότι με το επίδομα παιδιού και το γλυκανάλατο «υπουργείο Οικογένειας» προσφέρουμε λύσεις –στη χώρα όπου, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, οι πιο αδικημένοι φορολογούμενοι είναι όσοι είχαν την τύχη ή έτυχε να αποκτήσουν οικογένεια, άρα στη χώρα όπου ουσιαστικά τιμωρείσαι που απέκτησες παιδιά–, τόσο τα «πρωτάκια» μας όλο και θα λιγοστεύουν: θα είναι λιγότερα του χρόνου, ακόμα λιγότερα του παραχρόνου, τραγικά λιγότερα σε 10 χρόνια από τώρα, και θα χρειαζόμαστε, αντίστοιχα, πολύ λιγότερες τάξεις και πολύ λιγότερα σχολεία· πολλά θα κλείσουν.

Στην επαρχία το ξέρουν: ένα χωριό πεθαίνει όταν κλείσει το τελευταίο σχολείο του. Μπορεί να έχει ακόμα κατοίκους, αλλά ουσιαστικά είναι νεκρό· είναι σαν τα μακρινά άστρα που εμείς τα βλέπουμε στον ουρανό να λάμπουν αλλά αυτά έχουν ήδη σβήσει. Το ίδιο, κατ’ αναλογία, ισχύει και για μια ολόκληρη χώρα. Μια χώρα χωρίς παιδιά είναι μια χώρα δίχως μέλλον. Και υπό μία έννοια μια χώρα δίχως παρόν.

Διότι τι νόημα έχουν όλα τα υπόλοιπα που κάνουμε, σχεδιάζουμε ή οραματιζόμαστε για τη χώρα αν δεν υπάρξουν κάποιοι να τα ζήσουν σε αυτή; Ανακοινώνουμε επενδύσεις σε δρόμους και σιδηροδρόμους, λιμάνια και αεροδρόμια –για ποιους όλα αυτά, σε μια χώρα που σαν μεγάλο χωριό βλέπει το τέλος να έρχεται; Μιλάμε για ανάπτυξη, κάνουμε πανηγυρικές προβολές για το ΑΕΠ –που χωρίς τον βασικό πόρο, τον ανθρώπινο, νομοτελειακά θα καταρρεύσει (με τους τωρινούς ρυθμούς γεννήσεων, το 2100 το ελληνικό ΑΕΠ θα έχει μειωθεί κατά 31%, σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ). Αγοράζουμε αεροπλάνα, φρεγάτες, υποβρύχια, drones –ποιος θα τα στελεχώσει; Θριαμβολογούμε που θα ανοίξουν και ιδιωτικά πανεπιστήμια –μα για ποιους σπουδαστές, αφού σε 12 χρόνια θα είναι τουλάχιστον 45.000 λιγότεροι από τους φετινούς; Και ο νέος που θα μπει στο Παιδαγωγικό εφέτος, πόσο σίγουρος είναι ότι σε 25 χρόνια από τώρα θα έχει παιδιά να διδάξει;

Αλλά ακόμα και αν αυτά φαίνονται πολύ οικονομοτεχνικά, αποσπασματικά ή μονόπλευρα –οι υποδομές θα εξυπηρετούν τους τουρίστες μας, που κι αυτοί βέβαια, ίσως να μην θέλουν να έρχονται σε έναν τόπο κενό κέλυφος– υπάρχει και μια πιο, ας πούμε, φιλοσοφική προσέγγιση.

Οσο λιγοστεύουν τα παιδιά τόσο μικραίνει η προοπτική. Πώς θα αντιμετωπίσουν οι κάτοικοι αυτής της χώρας, πώς θα αντιμετωπίσουμε εμείς οι ίδιοι, όλη αυτή τη ματαιότητα; Την αμετάκλητη απαισιοδοξία που θα πνίξει μια χώρα με έρημες παιδικές χαρές και βουβές σχολικές τάξεις; Ποιο θα είναι το αποτύπωμα αυτής της απουσίας στο τώρα;

Η ηθική μας πυξίδα λειτουργεί μέσα από τη υπαρξιακή έγνοια τού τι θα κληροδοτήσουμε στις επόμενες γενιές. Αν όμως κληρονόμοι δεν υπάρχουν, αν αυτές οι γενιές είναι όλο και λιγότερο ορατές; Η παραίτηση, η απογοήτευση, η απελπισία, η απαξία αρρωσταίνουν ήδη και το παρόν μας, ασχέτως αν δεν το καταλαβαίνουμε.

Η απουσία δεκάδων χιλιάδων παιδιών από τα σχολεία μας όταν χτυπήσει το κουδούνι την Πέμπτη 11 Σεπτεμβρίου 2025, είναι ένα κουδούνι που πρέπει ηχήσει όσο πιο δυνατά γίνεται. Το Δημογραφικό λύνεται με συγκεκριμένους τρόπους. Είναι γνωστοί και δεν χρειάζεται να τους πολυσυζητάμε, γιατί πάντα η κουβέντα πάει στο Μεταναστευτικό κι αρχίζουν οι υστερίες και οι ιστορίες περί εισβολών. Ας τους σκεφτούμε τους τρόπους και ας δούμε τι μπορεί να κάνουμε με αυτούς πριν να είναι πολύ αργά. Προτού γίνουμε η Ερημη Χώρα του Τ.Σ. Ελιοτ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News