Ήθελα με αυτό το άρθρο, που γράφτηκε πάνω στην τρέλα και την απορία όλων αυτών που διάβασα,  να μοιραστώ κάποιες σκέψεις για τη διακοπή της παράστασης «Η Ισορροπία του Nash» από την πειραματική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Να διευκρινίσω εδώ ότι την παράσταση δεν την έχω παρακολουθήσει διότι διαβιώ στο εξωτερικό, παρ’ όλα αυτά διαβάζοντας εδώ κι εκεί δηλώσεις τόσο του επίσημου φορέα του Θεάτρου, του διευθυντή του, αλλά και της δημιουργού της παράστασης όσο και τα σχόλια του κόσμου που αντιτίθεται ως προς το θέμα της παράστασης (είτε την είδαν είτε δεν την είδαν) μόνο θλίψη και προβληματισμός είναι τα αισθήματα που μου δημιούργησαν.

Δυστυχώς για άλλη μια φορά αποδείξαμε σαν λαός πως όλα είναι μαύρο ή άσπρο. Όπου μαύρο είναι το κακό και το λάθος και άσπρο είναι το σωστό και «ευαισθητοποιημένο». Δεν υπάρχουν ενδιάμεσες αποχρώσεις στο χρωματικό φάσμα των συζητήσεών μας. Δεν δεχόμαστε καν και το μαύρο και το άσπρο ως δύο εκ δια μέτρου αντίθετες απόψεις μεν εποικοδομητικό στο να υπάρχουν δε.

Πληροφορήθηκα για την ύπαρξη αυτής της παράστασης όταν πια είχε αποφασιστεί ο «θάνατός» της. Ουσιαστικά αυτοί που δημιούργησαν και ξεσήκωσαν όλοι αυτή την οργή πέτυχαν το αντίθετο αποτέλεσμα. Να συζητηθεί ευρέως μια παράσταση που ίσως και να μην ακουγόταν καθόλου υπό διαφορετικές συνθήκες. Βασικά θα ήταν προτιμότερο να συζητάγαμε με την παράσταση ακόμα διαθέσιμη για όσους ενδιαφέρονται να την παρακολουθήσουν. Αλλά δεν ξαφνιάστηκα που πάλι οι συντηρητικές φωνές υπερίσχυσαν ενός συνετού και δημόσιου διαλόγου πάνω σε θέματα που άπτονται της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας μας. Αναρωτιόμαστε όμως γιατί τα βιβλία ιστορίας στα σχολεία δεν αγγίζουν πιο σύγχρονα θέματα ελληνικής ιστορίας. Ποιος τολμάει να το κάνει;

Ενοχλήθηκα με το ότι πάντα κερδίζουν αυτοί που θέλουν να μας κρατήσουν κολλημένους σε μία ερμηνεία των γεγονότων. Καταλαβαίνω όλους αυτούς που διαμαρτύρονται πως το ζήτημα της τρομοκρατίας είναι μια λεπτό, νευραλγικό θέμα, ειδικά για αυτούς που έχουν πληγεί άμεσα από τα εγκλήματα του Σάββα Ξηρού και της 17Ν. Αλλά υπάρχουν και αυτοί που ενοχλήθηκαν και οι οποίοι είναι εκείνοι που δεν τους ενδιέφερε ποτέ να κοιτάξουν σφαιρικά ένα ζήτημα. Όλα είναι μονόπλευρα και η δική τους «ευαισθητοποιημένη» άποψη είναι και η μόνη σωστή. Το βλέπω στα σχόλια τους στα social media. Προσπαθούν με μια χυδαία επίκληση/επίθεση στο συναίσθημα αυτών που διαφωνούν με το κατέβασμα της παράστασης (είτε επειδή την είδαν και δεν πιστεύουν πως ξέπλενε τις πράξεις ενός τρομοκράτη είτε επειδή αντιτίθεται στην λογοκρισία της τέχνης) να αποδείξουν πως μόνο αυτοί έχουν το προνόμιο στην ευαισθησία. Οι υπόλοιποι απλά υποθάλπουμε τρομοκράτες με την επικίνδυνη σύμπλευσή μας με την ελευθερία της έκφρασης στην τέχνη.

Διάβασα πολλά. Από τον διευθυντή του εθνικού, που λύγισε στον ορυμαγδό που δημιούργησε για άλλη μια φορά ένας όχλος (γιατί όχλος είναι αυτός που εξαπολύει μέχρι και εν δυνάμει σωματικές απειλές εναντίον των συντελεστών της παράστασης και του κοινού της), και διέκοψε την παράσταση. Η κοινωνία, λέει, έχει εξαντλήσει τις αντοχές της. Η κοινωνία στην Ελλάδα έχει εξαντλήσει τις αντοχές της στο θέμα της τέχνης προ πολλού: να θυμίσω «Τον Τελευταίο Πειρασμό» του Μάρτιν Σκορσέζε και το λιντσάρισμα θεατών και ιδιοκτητών αιθουσών έως ότου η ταινία απαγορεύτηκε για χρόνια, να θυμίσω το πρόσφατο Corpus Cristi και το συρφετό καλών «χριστιανών» και «πατριωτών» νεοναζιστών που πήγαν να τιμήσουν την παράσταση στολίζοντας την με τα «γαλλικά» τους και καταφέρνοντας για μια ακόμη φορά να νικήσουν οι μεσαιωνικές τους αντιλήψεις.

Διάβασα σχόλια που μιλάνε για δύο μέτρα και δύο σταθμά των «αριστερών». Γιατί κατά πολλούς οι αριστεροί (sic.) είναι αυτοί που δεν θέλουν να κατέβει η παράσταση. Αυτό δεν έχει να κάνει με την Αριστερά και την Δεξιά. Αυτό που βλέπω εγώ είναι ανθρώπους στενόμυαλους που αρνούνται να κοιτάξουν πέρα από το εμφανές και ανθρώπους ανοιχτόμυαλους οι οποίοι βλέπουν πρώτα, ενημερώνονται πριν απορρίψουν ή αποδεχτούν κάτι. Συμφωνώ πως αν γινόταν κάτι αντίστοιχο με μια παράσταση που θα διαχειριζόταν π.χ. τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα από τους νεοναζιστές, οι αντιδράσεις θα ήταν αντίστοιχες από την πλευρά αυτών που είθισται να αποκαλούμαι αριστερούς. Και αν πρέπει να παίξω αυτό το δίπολο δεξιού-αριστερού, αυτοί δεν είναι αριστεροί. Θα διαφωνούσα με όποιον θα άρθρωνε λόγο εναντίον μιας τέτοιας παράστασης. Πιστεύω πως εν καιρώ ακόμα και μια παράσταση τέτοιου είδους θα χρησίμευε. Αλλά όχι τώρα και δικαιολογούμε γιατί. Η δολοφονία του Πάυλου Φύσσα είναι ένα έγκλημα ακόμα νωπό στη μνήμη όλων και ακόμα και η δικαιοσύνη δεν έχει αποφανθεί για την τύχη αυτών που ενεπλάκησαν  είτε ως φυσικοί είτε ως ηθικοί αυτουργοί σε αυτό το έγκλημα. Η διαχείριση θα ήταν άτσαλη, μη ψύχραιμη και αν μη τι άλλο «δυσκολοχώνευτη» από όλους, ανεξαιρέτως τι υποστηρίζει ο καθένας.

Το να ανοιχτεί ένας διάλογος για το θέμα του νεοναζισμού στη χώρα μας επιβάλλεται. Καλώς ή κακώς ένα ικανό κομμάτι της κοινωνίας μας τους ψηφίζει σταθερά και δεν μπορούμε να το αγνοούμε. Όπως και να ανοίξουμε τη συζήτηση για την εγχώρια τρομοκρατία με απόψεις από όλους όσους ζουν και νοιάζονται για αυτόν τον τόπο μόνο εποικοδομητικό θα ήταν. Με το να θάβουμε τις παθογένειές μας πίσω από κλειστά θέατρα ή την άρνηση διαλόγου δεν λύνει το πρόβλημα. Η λύση βρίσκεται στην θαρραλέα αντιμετώπιση του λόγου που εξέθρεψε αυτούς τους ανθρώπους και την ιδεολογία της βίας στη βία της εξουσίας. Και αυτό επιχείρησε να κάνει για μένα η σκηνοθέτης της παράστασης. Είτε συμφωνούμε με τις προθέσεις της είτε διαφωνούμε.

Διάβασα τέλος πως πολλοί δεν θέλουν να πληρώνονται από τους φόρους τους τέτοιου είδους παραστάσεις. Αλίμονο αν ανεβάζαμε μόνο παραστάσεις πως θα ικανοποιούσαν τις προσωπικές ευαισθησίες και το γούστο του κάθε κατοίκου αυτής της χώρας ξεχωριστά! Για μένα είναι οι ίδιοι που υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να πληρώνονται από τους φόρους τους συλλήβδην όλοι οι πολιτιστικοί φορείς αυτού του τόπου «γιατί όλα αυτά είναι κουλτουριάρικες μαλακίες σε μια χώρα που πεινάει».  Και δεν καταλαβαίνω γιατί αυτό το επιχείρημα δεν μπορεί να αντιστραφεί: υπάρχουν φορολογούμενοι οι οποίοι μπορεί να ήθελαν να δουν την παράσταση αλλά στερήθηκαν το δικαίωμα αυτό. Και υπάρχουν φορολογούμενοι οι οποίοι ενώ δεν πρόκειται να δουν την παράσταση θεωρούν πως η πρακτική του να λογοκρίνουμε μια πράξη τέχνης είναι αδικαιολόγητη. Γιατί αυτό είναι η εν λόγω παράσταση. Τέχνη και όχι πραγματικότητα, ούτε πολιτική. Και ο καλλιτέχνης μέσω της τέχνης μπορεί να υποστηρίζει κάτι αλλά σε καμία περίπτωση δεν προωθεί μηνύματα, δεν δημαγωγεί. Art for art’s sake. Ένα κοινό σκεπτόμενο επεξεργάζεται αυτό που βλέπει, το αναλύει και κρατά το ωφέλιμο. Δεν αμφιβάλλω φυσικά πως η τέχνη έχει χρησιμοποιηθεί και για άλλους σκοπούς αλλά ακόμα και η προπαγανδιστική τέχνη μπροστά σε κοινό που στοχάζεται και όχι ένα κοινό που λειτουργεί σαν αφηνιασμένος όχλος δεν έχει καμία ισχύ. Οφείλουμε σαν μια πολιτισμένη κοινωνία να δίνουμε ευκαιρία σε όλους αλλιώς δεν διαφέρουμε και πολύ από το ισλαμικό κράτος (ακόμα και αν εμείς δεν κόβουμε κεφάλια) και τα δικά του εγκλήματα εναντίον της τέχνης και του πολιτισμού. Αφού διαφωνούσαν με την αισθητική και ιστορική αξία τους γιατί να μην τα εξαφανίσουν;

Υ.Γ. Εδώ θα είμαστε να δούμε πως θα εξελιχθεί και το ζήτημα του αποτεφρωτηρίου του δήμου Πατρών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News