«Εδώ και 54 χρόνια, στηρίζω τις ελπίδες μου στους γονείς μου, στους δασκάλους μου, στους συντρόφους μου, στον Θεό. Και τώρα τις έχω εναποθέσει σε έναν θάμνο», γράφει o πολύ γνωστός στους αναγνώστες των  New York Times  Φρανκ Μπρούνι, υμνώντας τη χιώτικη μαστίχα.

Η μαστίχα, δηλαδή η ρητίνη που αναβλύζει από τα μαστιχόδεντρα στη Χίο, εδώ και χιλιετίες φημίζεται για τις ισχυρές θεραπευτικές της ιδιότητες. Οι αρχαίοι Eλληνες τη μασούσαν για στοματική υγιεινή, ενώ ορισμένοι μελετητές της Βίβλου πιστεύουν ότι και το «βάλσαμο της Γαλαάδ», περιζήτητο στη Μέση Ανατολή κατά την αρχαιότητα, είναι η μαστίχα.

Εχει χρησιμοποιηθεί σε κρέμες για την επούλωση πληγών και για την αντιμετώπιση φλεγμονών, ως σκόνη για τη θεραπεία του ευερέθιστου εντέρου και του έλκους, ως καπνός για την αντιμετώπιση του άσθματος.

Και τώρα στις ΗΠΑ γίνεται μια κλινική δοκιμή για να διαπιστωθεί αν οι ενέσεις με καθαρό εκχύλισμα μαστίχας μπορούν να αποκαταστήσουν και τα κατεστραμμένα νεύρα, κάτι που θα βοηθούσε εκατομμύρια ασθενείς, όπως για παράδειγμα πάσχοντες από τη νόσο Αλτσχάιμερ, και επιζήσαντες εγκεφαλικού επεισοδίου.

Ο Φρανκ Μπρούνι συμμετέχει στο πείραμα και περιγράφει την εμπειρία του σε μακροσκελές ρεπορτάζ του στην έγκριτη αμερικανική εφημερίδα. Ο ίδιος έχει χάσει την όραση του από το δεξί μάτι μετά την καταστροφή του οπτικού νεύρου, και όπως είχε γράψει παλαιότερα, διατρέχει τον κίνδυνο να του συμβεί το ίδιο και στο αριστερό μάτι με συνέπεια την τύφλωση.

«Θα με σώσει ένας αειθαλής θάμνος γεμάτος κόμπους που συγγενεύει με τη φιστικιά; Δεν είναι σαφές. Εν τω μεταξύ, σκέφτηκα ότι πρέπει να μπω σε ένα αεροπλάνο και να πάω να γνωρίσω το φάρμακό μου», γράφει ο αμερικανός σχολιαστής, που ταξίδεψε στη Χίο για να δει τα μαστιχόδεντρα και να μάθει τα πάντα για την Ιστορία του νησιού και της μαστίχας: «Η Χίος έχει μόλις 50.000 κατοίκους. Βρίσκεται πολύ πιο κοντά στην Τουρκία απ​​ό ό,τι στην ηπειρωτική Ελλάδα. Και η Ιστορία της ταυτίζεται με εκείνη της μαστίχας».

Τις δεκαετίες του 1300 μΧ και του 1400 μΧ, όταν τη Χίο κυβερνούσε η Δημοκρατία της Γένοβας, η τιμωρία για την κλοπή ρητίνης μαστίχας μέχρι 5 κιλά ήταν το κόψιμο του αυτιού, ενώ για περισσότερα από 200 κιλά, σε κρεμούσαν. Τα Μαστιχοχώρια με τα πέτρινα σπίτια στο νότιο τμήμα του νησιού, κοντά στα μαστιχόδεντρα, χτίστηκαν με τη μορφή φρουρίων, -με ψηλούς εξωτερικούς τοίχους, και λίγες εισόδους ενώ τα σοκάκια στο εσωτερικό τους θυμίζουν λαβύρινθο-, ώστε να εξουδετερώνονται τυχόν προσπάθειες εισβολέων να κλέψουν τα δάκρυα της μαστίχας που φυλάσσονταν εκεί.

Σήμερα υπάρχει νέο ενδιαφέρον για τη μαστίχα καθώς οι φαρμακευτικές εταιρείες και οι παρασκευαστές συμπληρωμάτων διατροφής αναζητούν στον φυσικό κόσμο θαύματα που έχουν μείνει ανεκμετάλλευτα: γιατροσόφια που έχουν παραχθεί από τη φύση -το μεγαλύτερο εργαστήριο του κόσμου- από βλαστούς, άνθη ή χυμούς φυτών. «Υπάρχει άραγε κάτι περισσότερο από δεισιδαιμονία, που θα μπορούσε να εξηγήσει τη γοητεία της μαστίχας όλα αυτά τα χρόνια;», αναρωτιέται ο Μπρούνι.

Ο αμερικανός δημοσιογράφος μίλησε με τον Λέανδρο Σκαλτσούνη: «Αυτό το δέντρο έχει επιλεγεί από τον άνθρωπο εδώ και 3.000 χρόνια», του είπε ο έλληνας καθηγητής Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όταν συναντήθηκαν στη Χίο στις αρχές Ιουλίου, «Ανέκαθεν γνωρίζαμε ότι η μαστίχα είναι καλή για την υγεία. Τώρα μαθαίνουμε τους λόγους. Εχει τεράστιες δυνατότητες».

Ο Μπρούνι έσπευσε να μιλήσει με τον Σκαλτσούνη, στο σκονισμένο εργοτάξιο κατά τη διάρκεια του αγιασμού για τη θεμελίωση ενός νέου κτιρίου, που ετοιμάζεται να φιλοξενήσει τεχνικούς και εξοπλισμό για τη μελέτη (και ιδανικά την επικύρωση) των διαφόρων εφαρμογών της μαστίχας, στον οποίο παραβρέθηκαν μαζί με στελέχη επιχειρήσεων και άλλους επιστήμονες.

Η αναζήτηση στη φύση περισσότερων φαρμάκων έχει πλέον και επίσημο όνομα, λέγεται «bioprospecting», και οι επιστήμονες, που εμπλέκονται σε αυτή, συχνά αναζητούν σε παλιά βιβλία ενδείξεις για το πού θα πρέπει να ψάξουν, γνωρίζοντας ότι «έχουμε ξύσει μόνο την επιφάνεια όλων αυτών που υπάρχουν εκεί έξω».

Γνωρίζουν επίσης ότι αυτά που έχουμε ήδη ανακαλύψει, η μαστίχα, για παράδειγμα, μπορεί να είναι σε θέση να κάνουν πολύ περισσότερα από όσα τους έχουμε ζητήσει. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τώρα μια ομάδα Αμερικανών με το πρόβλημα του Μπρούνι, γνωστό ως NAION (μη αρτηριτιδική πρόσθια ισχαιµική οπτική νευροπάθεια), δοκιμάζουν τις ενέσεις με ένα μείγμα επιλεγμένων χημικών ενώσεων που υπάρχουν στη μαστίχα  -ταυτόχρονα μια δεύτερη ομάδα κάνει ενέσεις με ένα εικονικό (placebo) φάρμακο από βαμβακέλαιο- που γίνονται στους μηρούς ή στην κοιλιά δύο φορές την εβδομάδα για έξι μήνες: «Δεν έχω ιδέα σε ποια από τις δύο ομάδες ανήκω», γράφει ο Μπρούνι, αποκαλύπτοντας ακόμη ότι τρεις μήνες μετά την έναρξη των κλινικών δοκιμών, δεν έχει δει καμία βελτίωση.

«Είμαστε τέλεια πειραματόζωα, επειδή έχουμε μόνο μία, διακριτή νευρική λειτουργία για παρακολούθηση, την όραση. Το NAION, όμως, είναι σπάνιο, επηρεάζει μόνο περίπου έναν στους 10.000 Αμερικανούς, οπότε είμαστε μόνο ένα μικρό κλάσμα της αγοράς, στην οποία στοχεύει η Regenera», λέει ο Μπρούνι. «Εάν το φάρμακο, RPh201, λειτουργεί, αυτό ή τα παράγωγά του θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για μια σειρά νευρολογικών ή νευροεκφυλιστικών διαταραχών. Αλλά αυτό είναι το μεγάλο “αν”».

Αν και o σχίνος φυτρώνει σε όλη τη Μεσόγειο, ο Τζόρνταν Ρούμπινσον, διευθύνων σύμβουλος της Regenera, είπε στον Μπρούνι ότι η εταιρεία παίρνει τη μαστίχα αποκλειστικά από τη Χίο, διότι «μόνον εδώ έχει καλλιεργηθεί με τέτοια συνέπεια για τόσο πολύ καιρό. Μόνο εδώ τα μαστιχόδεντρα και οι θάμνοι παράγουν τόση πολλή ρητίνη, αποτέλεσμα πολλών αιώνων φυτοκομικής ευγονικής. Μόνο εδώ μπορεί κανείς να βρει στα πάντα, από τον καφέ ως το σαπούνι, τη λεπτή, φανταστική γεύση ή το άρωμα της μαστίχας, έναν υπαινιγμό πεύκου, μια νότα βανίλιας και μια ιδέα θαλασσινού νερού, αλλά σίγουρα δεν είναι τίποτα από όλα αυτά».

Και μόνον εδώ «η μαστίχα δεν είναι απλά ένα κομμάτι της χλωρίδας αλλά ουσιαστική κινητήρια δύναμη της οικονομίας και, πραγματικά, πυλώνας της ταυτότητας του νησιού», γράφει ο Μπρούνι. «Η Χίος είναι η μαστίχα, και οι νησιώτες την αγκαλιάζουν τώρα με μια εντελώς νέα ευφορική διάθεση και αντίληψη του μάρκετινγκ» λέει. Και, παινεύοντας ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μουσεία του δικτύου του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τράπεζας Πειραιώς, που εγκαινιάστηκε πριν από τρία χρόνια, επί προεδρίας Σοφίας Στάικου, προσθέτει: «Στην κορυφογραμμή ενός βουνού στον Νότο, μια εκπληκτική δομή από γυαλί και πέτρα, στεγάζει το Μουσείο Μαστίχας Χίου.  Ντόπιοι ξεναγοί οδηγούν τους επισκέπτες στα Μαστιχοχώρια, μερικά από τα οποία, όπως τα Μεστά, το Πυργί και οι Ολύμποι, είναι εκπληκτικά καλά διατηρημένα, και έπειτα τους πηγαίνουν να αγγίξουν τα μυθικά δέντρα».

Να σημειωθεί ότι περίπου 4500 άνθρωποι εμπλέκονται με την καλλιέργεια μαστιχόδεντρων και την παραγωγή προϊόντων μαστίχας (από τσίχλες μέχρι γλυκά και λικέρ), που τα τελευταία 15 χρόνια έχει διπλασιαστεί σύμφωνα με τον Ηλία Σμυρνιούδη από την Ενωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου

 

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

 

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Theophrastus Characters (@theophrastus_characters) στις 26 Ιούλ, 2019 στις 12:24 μμ PDT

Ομως, το πιο σημαντικό πρότζεκτ, είναι η προετοιμασία της ρητίνης  για θεραπευτική χρήση: δεκάδες γυναίκες με αποστειρωμένα ρούχα καθαρίζουν σχολαστικά και ταξινομούν τα δάκρυα της μαστίχας με τόση φροντίδα σαν να πρόκειται για διαμάντια. Ορισμένα αποστέλλονται όπως είναι σε διάφορα μέρη του κόσμου από τη Λιβύη μέχρι την Ιαπωνία, για να υποστούν περαιτέρω επεξεργασία από τις εταιρείες που τα έχουν παραγγείλει, ενώ άλλα κονιορτοποιούνται προηγουμένως.

Οι «γαστρεντερική, αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδης, αντιδιαβητική, αντιμικροβιακή και αντικαρκινική δράσεις, καθώς και τα ευεργετικά αποτελέσματα της μαστίχας στην στοματική υγιεινή και στην φροντίδα του δέρματος, είναι τεκμηριωμένα», επιβεβαίωσε ο Ηλίας Σμυρνιούδης, διευθυντής Ερευνας και Ανάπτυξης της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου, ο οποίος διαθέτει διδακτορικό στην επιδημιολογία και τη μοριακή βιολογία. Διευκρίνισε ακόμη ότι «σήμερα είμαστε σε θέση να παρουσιάζουμε πλήθος εργαστηριακών και κλινικών μελετών ως αποτέλεσμα πολυετούς επενδυτικής και αναπτυξιακής πολιτικής που μας επιτρέπει να διαπραγματευόμαστε από θέση ισχύος τη προοπτική και το μέλλον της χιώτικης μαστίχας»…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News