Παρέλυσε την Τρίτη η Γαλλία στο πλαίσιο της νέας γενικής απεργίας, της έκτης από τα μέσα Ιανουαρίου, με εκατοντάδες χιλιάδες Γάλλους να κατεβαίνουν στους δρόμους για ακόμη μία φορά, αντιδρώντας στις προωθούμενες μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης Μακρόν για το Συνταξιοδοτικό και κυρίως στην αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έτη.

Παρά τα όποια (πολλά) προβλήματα, η πλειονότητα των Γάλλων τάσσεται υπέρ των απεργιακών κινητοποιήσεων, ενώ περισσότεροι από τους μισούς συμφωνούν και στην κήρυξη μιας γενικής απεργίας διαρκείας. «Οπως τόσες φορές στο παρελθόν, αντιτίθενται ξανά στα σχέδια της κυβέρνησης να πειράξει το κράτος πρόνοιας και το συνταξιοδοτικό σύστημα. Αν και δαπανηρό και αναχρονιστικό από πολλές απόψεις (σκεφτείτε μόνο το δημογραφικό ζήτημα και την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών), οι Γάλλοι προσκολλώνται στο σύστημά τους σαν τα μύδια στους βράχους», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Μάσιμο Νάβα, αρθρογράφος της ιταλικής Corriere della Sera, που ζει και εργάζεται στο Παρίσι από το 2010.

Επισημαίνει, όμως, πως η γαλλική περίπτωση δεν είναι μεμονωμένη στη Γηραιά Ηπειρο. Επικαλούμενος έρευνα της γερμανικής Die Zeit, γράφει πως το κοινωνικό ζήτημα έχει επίσης εκραγεί στη Γερμανία και στη Βρετανία, αν και τα προβλήματα και οι στόχοι διαφέρουν μεταξύ των τριών χωρών.

Ειδικά στη Γηραιά Αλβιόνα, το 2022 χάθηκαν λόγω απεργιών περισσότερες εργάσιμες ημέρες (περισσότερες από 2,4 εκατομμύρια) σε σχέση με κάθε άλλη χρονιά από το 1989, όταν τη χώρα κυβερνούσε ακόμα η Μάργκαρετ Θάτσερ. Ο Μάσιμο Νάβα σημειώνει επίσης ότι ο πληθωρισμός στη χώρα παραμένει διψήφιος, ενώ κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους η βρετανική οικονομία εκτιμάται πως θα είναι η μοναδική από τις επτά μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου που θα συρρικνωθεί (κατά 0,6%, σύμφωνα με την τελευταία προειδοποίηση  του ΔΝΤ).

Την ίδια ώρα, το πάλαι ποτέ υποδειγματικό Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) νοσεί βαριά, οι δημόσιες συγκοινωνίες αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα και, μετά το Brexit, η έλλειψη εργατικού δυναμικού πλήττει πολλούς κλάδους της ασθμαίνουσας βρετανικής οικονομίας. Οι τράπεζες τροφίμων, που ήταν σχεδόν ανύπαρκτες πριν από μια δεκαετία, έχουν φτάσει σε οριακό σημείο και τουλάχιστον 14,5 εκατ. άνθρωποι ζουν σε συνθήκες φτώχειας.

Επειτα από ένα θερμό καλοκαίρι απεργιακών κινητοποιήσεων στις οποίες συμμετείχαν εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι, πλέον η δράση τους στη χώρα έχει λάβει διαστάσεις που είχαν να παρατηρηθούν εδώ και δεκαετίες, καθώς αύξηση των μισθών τους και καλύτερες συνθήκες εργασίας απαιτούν πλέον σχεδόν όλοι οι εργαζόμενοι της Βρετανίας, μεταξύ των οποίων εκπαιδευτικοί, δημόσιοι και ταχυδρομικοί υπάλληλοι, οδηγοί τρένων και λεωφορείων, ακόμη και πυροσβέστες.

Και στη Βρετανία, όπως στη Γαλλία, η πλειονότητα των πολιτών υποστηρίζει το απεργιακό κύμα. «Στα μάτια πολλών, η βίαιη οικονομική αναταραχή δεν είναι ούτε αποδεκτή ούτε αναπόφευκτη. Οι ηγέτες των συνδικάτων βλέπουν την κρίση κόστους ζωής ως ταξικό πόλεμο, ως μια χρυσή ευκαιρία για τις οπορτουνιστικές εταιρείες να γεμίσουν τις τσέπες τους χάρη στο κράτος. “Κοινωνία δεν υπάρχει, υπάρχουν μόνο άτομα”, είχε πει κάποτε η Μάργκαρετ Θάτσερ. Σαράντα χρόνια μετά, οι Βρετανοί πρόκειται να αποδείξουν ότι έκανε λάθος;», διερωτάται ο ιταλός αρθρογράφος, συνοψίζοντας την κατάσταση όπως διαμορφώνεται τους τελευταίους πολλούς μήνες στη Βρετανία.

Οσον αφορά τα πράγματα στη Γερμανία, τον Φεβρουάριο απεργίες σημειώθηκαν στα ταχυδρομεία, στα αεροδρόμια και στα ΜΜΜ, ενώ τα συνδικάτα προειδοποιούν πως αυτή θα μπορούσε να είναι μόνο η αρχή. «Αυτοί οι αγώνες, η μαχητικότητα και η διάρκειά τους, καταδεικνύουν ότι δεν είναι μόνο ζήτημα λίγων ευρώ παραπάνω, κάθε άλλο: στην Ευρώπη έχει αρχίσει ένας αγώνας για τον εκδημοκρατισμό του κόσμου της εργασίας. Απεργοί και διαδηλωτές απαιτούν να έχουν λόγο για τους μισθούς τους, αλλά και για τις συνθήκες εργασίας», αναφέρει σχετικά η Die Zeit.

Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα, η διάσταση των απεργιακών κινητοποιήσεων και των διαμαρτυριών δεν λαμβάνεται, τουλάχιστον όσο θα έπρεπε, υπόψη στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου. «Ανησυχούμε συνεχώς για το επίπεδο της δημοκρατίας στον κόσμο, αλλά γενικά παραμελούμε την εργασία, στην οποία οι ενήλικες αφιερώνουν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους: ο κόσμος της εργασίας είναι το τυφλό σημείο της δημοκρατίας», υποστηρίζεται στο δημοσίευμα.

Η Die Zeit επικαλείται τις αναλύσεις της αμερικανίδας φιλοσόφου Ελίζαμπεθ Aντερσον για τη φιλελεύθερη αγορά εργασίας. «Μας λένε ότι η επιλογή είναι μεταξύ της ελεύθερης αγοράς και του κρατικού παρεμβατισμού, ενώ οι περισσότεροι ενήλικες περνούν το μεγαλύτερο μέρος της εργασιακής τους ζωής υπό ένα τρίτο καθεστώς: αυτό της ιδιωτικής διακυβέρνησης», αυταρχικής σε μεγάλο βαθμό, που τους ασκείται στο πλαίσιο της όποιας εργασίας τους, από τους εργοδότες τους.

Ιδιωτική διακυβέρνηση σημαίνει πως οι όποιοι κανόνες της όποιας εταιρείας (τους οποίους οφείλουν να τηρούν οι εργαζόμενοι, διαφορετικά κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλειά τους) δεν εντάσσονται στο πλαίσιο του δημοκρατικού διαλόγου, δεν αποτελούν ζήτημα της δημόσιας σφαίρας, αλλά ιδιωτικό ζήτημα της εταιρείας. Κάπως έτσι, οι ελεύθεροι πολίτες καθίστανται αυτομάτως υποτελείς, σύμφωνα με την Αντερσον, τη στιγμή που περνούν το κατώφλι του χώρου όπου εργάζονται.

Ο Μάσιμο Νάβα εξηγεί στην ανάλυσή του πως η άποψη της αμερικανίδας φιλοσόφου ενδέχεται να ακούγεται υπερβολική, ειδικά στο πλαίσιο της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς στην Ευρώπη. Σημειώνει επίσης ότι, ειδικά στη Γερμανία, η δημοκρατική συμμετοχή είναι αναπόσπαστο μέρος της αγοράς εργασίας και ασκείται μέσω των συνδικαλιστικών και των εργοδοτικών οργανώσεων, αλλά και με τη συμμετοχή των ίδιων των εργαζομένων, οι οποίοι εκφράζονται μέσω κοινωνικών και οικονομικών επιτροπών και εποπτικών συμβουλίων.

Μιλώντας στη Die Zeit, o γερμανός πολιτικός επιστήμονας Μάρτιν Χέπνερ περιέγραψε αυτόν τον δεύτερο πυλώνα της δημοκρατίας ως εξής: «Πέρα από τη συμμετοχή του πολίτη, υπάρχει η συμμετοχή του οικονομικού πολίτη. Παράλληλα με την αντιπροσωπευτική δημοκρατία υπάρχει και η βιομηχανική δημοκρατία».

Το οποίο, ωστόσο, ισχύει έως έναν βαθμό, καθώς και στη Γερμανία πλέον «μόνο μία θέση εργασίας στις δύο καλύπτεται από συλλογική σύμβαση, έναντι τριών στις τέσσερις το 1996». Οι λεγόμενες «mini jobs», που θεσπίστηκαν την εποχή του καγκελαρίου Σρέντερ για την καταπολέμηση της ανεργίας, κατέληξαν τελικά να διευρύνουν την επικράτεια της εργασιακής επισφάλειας.

«Οι συλλογικές συμβάσεις είναι ο αστικός κώδικας του χώρου εργασίας. Χωρίς αυτές ο εργαζόμενος μπορεί να υπολογίζει μόνο στον εαυτό του. Η διάβρωση της συμμετοχής μέσω των συλλογικών συμβάσεων συμβάλλει στην οπισθοδρόμηση της δημοκρατίας», ανέφερε σχετικά ο γερμανός ειδικός. Η αποσύνθεση του κόσμου της εργασίας, όπως ήταν κάποτε, σημαίνει ότι η αλλαγή εργασίας είναι δυνατή με την προϋπόθεση ότι κάποιος είναι ευέλικτος, καλά καταρτισμένος και, πολύ πιθανώς, σχετικά νέος. «Τα προφίλ των εργαζομένων που δεν έχουν ζήτηση βρίσκονται στο έλεος της ιδιωτικής διακυβέρνησης που ασκείται από την εργοδοσία. Μετατρέπονται από “οικονομικοί” πολίτες σε υποκατάστατα», σύμφωνα με τον Μάρτιν Χέπνερ. Αν θεωρήσουμε αυτή την κατάσταση ως πραγματική οπισθοδρόμηση για τη δημοκρατία, «αλλάζει ολόκληρη η εικόνα, περιλαμβανομένης και της φύσης των επιθυμητών αντιμέτρων», είπε.

Γιατί, λοιπόν, εξακολουθεί να μην αναγνωρίζεται αυτή η οπισθοδρόμηση; Γιατί αντιμετωπίζεται ως ένα δευτερεύον θέμα και όχι ως ένα φλέγον ζήτημα για τη δημοκρατία; Γιατί παραμένουμε προσκολλημένοι σε μια προβιομηχανική αντίληψη της αγοράς εργασίας; «Ακόμη και σήμερα εργαζόμαστε βασιζόμενοι σε ένα παγκόσμιο μοντέλο που αγνοεί τη σχέση μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών. Αυτό γίνεται αντιληπτό από τις απεργίες, τις διαδηλώσεις και το εκκολαπτόμενο νέο εργατικό κίνημα. Δεν πρόκειται για μια χούφτα ευρώ για μισθούς ή συντάξεις: είναι ζήτημα δημοκρατίας».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News