Στο μεγάλο και θορυβώδες γεωπολιτικό-οικονομικό εργαστήριο στο οποίο έχει μετατραπεί τις τελευταίες εννέα εβδομάδες η Ευρώπη, η Βουλγαρία και η Πολωνία έγιναν από την Τετάρτη τα «πειραματόζωα» του Βλαντίμιρ Πούτιν: με αυτήν την κάπως υπερβολική παρομοίωση ο Guardian περιέγραψε τι συμβαίνει με τον ενεργειακό εκβιασμό που ξεκίνησε o κολοσσός Gazprom, που ξεκίνησε δηλαδή το αφεντικό της, ο ρώσος πρόεδρος.

Η αναπόδραστη αλήθεια, όπως σημείωσε χαρακτηριστικά η βρετανική εφημερίδα, είναι ότι η Ευρώπη αντιτίθεται μεν στον πόλεμο του Πούτιν στην Ουκρανία αλλά χρειάζεται το ρωσικό φυσικό αέριο για να ζεστάνει τα σπίτια της και να λειτουργήσει τις βιομηχανίες της.

Και διακόπτοντας ο Πούτιν την παροχή φυσικού αερίου στην Πολωνία – τον πλέον διαπρύσιο υποστηρικτή της Ουκρανίας σε αυτή τη σύρραξη– και στη Βουλγαρία –μια κάποτε «κομμουνιστική» βαλκανική χώρα που όμως τώρα έχει στρίψει «αμερικανικά»– στέλνει ένα σαφές μήνυμα και στους υπόλοιπους: δεν μπλοφάρω.

Στην ανάλυση του Guardian, η επιλογή της Πολωνίας και της Βουλγαρίας ως πρώτα θύματα αυτού του εκβιασμού –του «gas blackmail» όπως το περιέγραψε ο αγγλοσαξονικός Τύπος– ήταν απολύτως προσεκτική:

Η Πολωνία λαμβάνει το 45% του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία, δεν είναι το υψηλότερο ποσοστό εξάρτησης, αλλά η Βαρσοβία έχει στηρίξει πολιτικά και στρατιωτικά την Ουκρανία.

Η Βουλγαρία δεν συνιστά τόσο απειλή στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Ρωσίας αλλά εξαρτάται σε βαθμό 73% από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Πρόκειται για δύο διαφορετικού τύπου χώρες-αγορές της ΕΕ, μια πολιτικά ενοχλητική και μια ευάλωτη, που μπορούν να αποτελέσουν παράδειγμα για όλες τις υπόλοιπες.

Υποτίθεται ότι το μέτωπο της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε αυτόν τον εκβιασμό είναι αρραγές. Εδώ και εβδομάδες οι Βρυξέλλες έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να ικανοποιήσουν τους όρους του Πούτιν και το ίδιο επανέλαβε την Τετάρτη η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία μάλιστα μίλησε για ενωμένη αντίδραση της ΕΕ, υπενθυμίζοντας παράλληλα ότι πληρωμές σε ρούβλια, πέραν δηλαδή των συμβάσεων, αντίκεινται στις κυρώσεις.

Ομως σύμφωνα με τους Financial Times, «διανομείς φυσικού αερίου στη Γερμανία, την Αυστρία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία σχεδιάζουν να ανοίξουν λογαριασμούς σε ρούβλια στην Gazprombank στην Ελβετία προκειμένου να ικανοποιήσουν τη ρωσική απαίτηση για πληρωμές στο δικό της νόμισμα». Την ίδια ώρα η Ιταλία εμφανίζεται μέσω του ενεργειακού ομίλου Eni «να εξετάζει τις επιλογές της».

Αναλυτές, σύμφωνα πάντα με τους FT, σχολίασαν ότι κάτι τέτοιο θα παραβιάζει τις κυρώσεις που έχει επιβάλει η ίδια η Ευρώπη στη Ρωσία κάτι που έχει τονίσει επανειλημμένα και η πρόεδρος της Κομισιόν.

Στην ουσία πρόκειται για μια δύσκολη τεχνικά και πολιτικά ακροβασία στην οποία η ΕΕ είναι ο σχοινοβάτης και η Gazprom είναι αυτός που κουνάει το σχοινί –και δίχτυ ασφαλείας δύσκολο να βρεθεί. Δεν είναι τυχαίο ότι οι Γερμανοί έφτασαν στο σημείο σχεδόν να παρακαλούν το Κατάρ, έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς φυσικού αερίου στον κόσμο, να σπάσει συμβόλαια και να τους τροφοδοτήσει με πολύτιμους υδρογονάνθρακες για να είναι έτοιμοι σε περίπτωση που η σύγκρουση στο ενεργειακό πεδίο γίνει μετωπική.

Αναλυτές προειδοποιούν για επιστροφή της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε ύφεση αν ξεμείνει από το ρωσικό φυσικό αέριο. Τόσο η βιομηχανική Γερμανία όσο και οι τουριστικές χώρες του Νότου, φοβούνται ότι το ξαφνικό σοκ που θα προκληθεί από το κλείσιμο της κάνουλας (που απειλεί να σταματήσει τις γραμμές παραγωγής της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας και να κλείσει τα air-condition και τα φώτα στα ξενοδοχεία) θα πυροδοτήσει μια τεράστια οικονομική και κοινωνική κρίση στην Ευρώπη.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρχίζει επειγόντως επαφές σε μικρές ομάδες χωρών για να βρεθεί κοινό έδαφος. Κρίσιμη θεωρείται η συνάντηση Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στις 2 Μαΐου με δεδομένο ότι στις 22 Μαΐου οι Ευρωπαίοι, με πρώτη τη Γερμανία, θα πρέπει να απαντήσουν στο δίλημμα.

Eτσι, η Ευρώπη αναζητεί έναν διπλό συμβιβασμό. Πρώτον, στο εσωτερικό της και, δεύτερον, με τον προμηθευτή που την εκβιάζει, ώστε να σωθούν θέσεις εργασίας, εισοδήματα και ολόκληρες οικονομίες.

Αυτή τη στιγμή ο συμβιβασμός φαίνεται δύσκολος χωρίς η Ευρώπη να μετακινήσει, έστω και λίγο, τα γκολπόστ της αξιακής της ακεραιότητας και των κυρώσεων που ίδια επέβαλε στους Ρώσους. Σύμφωνα με το διάταγμα του Πούτιν οι πληρωμές μπορούν να γίνονται στην Gazprombank σε ευρώ ή δολάρια και έπειτα να μετατρέπονται σε ρούβλι. Θεωρητικά πρόκειται και πάλι για παραβίαση των κυρώσεων που έχει επιβάλει η ΕΕ. Ομως την περασμένη εβδομάδα η ίδια η Κομισιόν άφησε ανοιχτό το παράθυρο «μικροδιορθώσεων»  στα συμβόλαια ώστε να προσπεραστεί το πρόβλημα.

Και είναι χαρακτηριστικό ότι την ώρα που την Πέμπτη, αξιωματούχος της Κομισιόν δήλωνε ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν αρχίσει να διαφοροποιούνται σε σχέση με τους κανόνες,  δύο πηγές ανέφερεαν στο Reuters ότι «λίγες» ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν αρχίσει να πληρώνουν σε ρούβλια τη Ρωσία για το φυσικό αέριο. «Μερικές εμπορικές εταιρείες, ίσως περισσότερες από πέντε, έχουν αρχίσει τις πληρωμές», είπε μία πηγή, ζητώντας να μην κατονομαστεί, επειδή δεν είχε εξουσιοδοτηθεί να μιλήσει στα μέσα ενημέρωσης…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News