Είναι γνωστό ότι το έντερο και ο εγκέφαλος αλληλεπιδρούν με αμφίδρομους και πολύπλοκους τρόπους. Ενα συναρπαστικό πρόσφατο ερευνητικό ρεύμα στη βιολογική και τη νευρολογική επιστήμη είναι ο τρόπος με τον οποίο το μικροβίωμα του εντέρου, δηλαδή οι μικροοργανισμοί που κατοικούν στον γαστρεντερικό σωλήνα, επηρεάζει τη συμπεριφορά, τη νόηση και την εγκεφαλική λειτουργία του ξενιστή του.

Οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις διαμορφώνουν τη σύνθεση του μικροβιώματος, αλλά από ό,τι φαίνεται το μικροβίωμα μπορεί επίσης να διαμορφώνει την κοινωνική συμπεριφορά.

Τι καινούργιο έδειξε η νέα αυτή έρευνα;

Η λήψη προ- και πρεβιοτικών θα μπορούσε να κάνει τους ανθρώπους πιο ευαίσθητους στη δικαιοσύνη, ακόμη και με το κόστος να κερδίζουν λιγότερα χρήματα, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Ο ρόλος του ανθρώπινου εντερικού μικροβιώματος στη διαμόρφωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς μόλις τώρα αρχίζει να διερευνάται.

Η ερευνήτρια νευροεπιστήμονας Hilke Plassmann και οι συνεργάτες της εξέτασαν αν η λήψη προ- και πρεβιοτικών θα μπορούσε να επηρεάσει τα επίπεδα αλτρουιστικής τιμωρίας. Πενήντα ένας συμμετέχοντες έλαβαν ένα συμπλήρωμα που περιείχε Lactobacillus και Bifidobacterium για επτά εβδομάδες. Πενήντα επιπλέον συμμετέχοντες λειτούργησαν ως μάρτυρες και έλαβαν εικονικά φάρμακα.

Πριν και μετά τη λήψη του συμπληρώματος διατροφής για επτά εβδομάδες, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να παίξουν το «παιχνίδι τελεσίγραφου», στο οποίο ένας παίκτης ελέγχει ένα δοχείο με χρήματα και μπορεί να προσφέρει ένα μερίδιο ή «μοιρασιά» σε έναν δεύτερο παίκτη. Ο δεύτερος παίκτης μπορεί να αποδεχτεί την προσφορά και να πάρει τα χρήματα ή μπορεί να απορρίψει την προσφορά – οπότε κανένας από τους δύο παίκτες δεν λαμβάνει χρήματα.

Η απόρριψη μιας άδικης προσφοράς ερμηνεύεται ως «αλτρουιστική τιμωρία», καθώς ο απορριπτικός παίκτης θυσιάζει το όποιο μικρό μερίδιο προσφέρεται, για να τιμωρήσει τον πρώτο παίκτη, που δεν ήταν γενναιόδωρος. Οι παίκτες που είχαν πάρει τα συμπληρώματα διατροφής ήταν πιο πιθανό να απορρίψουν τις άδικες προσφορές.

Ποιες είναι οι οδοί επικοινωνίας μεταξύ εντέρου και εγκεφάλου;

Ανθρώπινα και ζωικά μοντέλα υποδεικνύουν ότι ο εντερικός μικροβιόκοσμος μπορεί να επικοινωνεί με το κεντρικό νευρικό σύστημα μέσω πολλών διαφορετικών οδών:

Εκτός από τη σηματοδότηση μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρου, οι πληροφορίες που σχετίζονται με το έντερο μπορούν να φθάσουν στον εγκέφαλο μέσω βιοχημικών σημάτων, όπως αυτά μέσω του ανοσοποιητικού συστήματος, των μικροβιακών μεταβολιτών, των πεπτιδίων του εντέρου και των νευροδιαβιβαστών.

Για παράδειγμα, ο άξονας μικροβιόκοσμος-έντερο-εγκέφαλος εμπλέκεται στην απελευθέρωση και στον μεταβολισμό της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης, και των πρόδρομων ουσιών τους. Αυτές οι πρόδρομες ουσίες περιλαμβάνουν μεγάλα ουδέτερα αμινοξέα, όπως η τυροσίνη και η τρυπτοφάνη, πρόδρομες ουσίες της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης αντίστοιχα, που μπορούν να διαμορφώσουν και την κοινωνική μας συμπεριφορά.

Μπορούν τα αμινοξέα να μας κάνουν πιο αλτρουιστές;

Ναι, φαίνεται να εμπλέκονται σε διαδικασίες λήψης κοινωνικών αποφάσεων, όπως η εμπιστοσύνη, η γενναιοδωρία και η αντικοινωνική και αλτρουιστική συμπεριφορά. Για παράδειγμα, μετά τη χορήγηση της πρόδρομης ουσίας της σεροτονίνης τρυπτοφάνης, η συμπεριφορά που θεωρήθηκε ως ανήθικη κρίθηκε ως πιο κατακριτέα.

Αρα η κοινωνική συμπεριφορά δεν είναι μόνο ανώτερη λειτουργία του εγκεφάλου, αλλά επηρεάζεται και από το έντερο;

Οντως, συμπερασματικά, τα ευρήματά της έρευνας αμφισβητούν την κλασική άποψη των γνωστικών επιστημών ότι οι σύνθετες συμπεριφορές, όπως η κοινωνική λήψη αποφάσεων, είναι συνάρτηση μόνο ανώτερων γνωστικών διεργασιών που βρίσκονται σε περιοχές του φλοιού του εγκεφάλου. Αντίθετα, τα ευρήματά αυτής της μελέτης υποδηλώνουν ότι η λήψη κοινωνικών αποφάσεων επηρεάζεται όχι μόνο από τον εγκέφαλό μας, αλλά και από τους μικροοργανισμούς που κατοικούν στο έντερο.

Η Μαρία Μπελιβάνη είναι ιατρός-βελονίστρια, μέλος της Βρετανικής Εταιρείας Ιατρών Βελονιστών (BMAS), επιστημονικός συνεργάτης στην Α’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΧΕΠΑ)

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News