Ο Λέων ΙΔ’ και η άλλη Αμερική
Ο Λέων ΙΔ’ και η άλλη Αμερική
Αναγνωρίζει ότι η άποψη του ενδέχεται να είναι κάπως βλάσφημη, όμως ο Μάσιμο Τζανίνι της La Repubblica δεν γίνεται να μην το γράψει: «Τελικά, μέχρι και το Αγιο Πνεύμα συμμορφώθηκε με το δόγμα “Πρώτα η Αμερική”, που πλανάται πάνω από τον κόσμο όλο. Η αστερόεσσα πάνω από τον Λευκό Οίκο κυματίζει πλέον και πάνω από την Αγία Εδρα. Είναι, όντως, αυτός ο αιώνας της Αμερικής, αν για πρώτη φορά στην χιλιόχρονη ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας ένας αμερικανός πάπας γίνεται ο αντιπρόσωπος του Χριστού, ακριβώς τη στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ αυτοανακηρύσσεται “πρόεδρος σε αποστολή στο όνομα του Θεού”».
Διαισθανόμενος τη «βλασφημία», υπογραμμίζει πως είναι πολύ απλουστευτικό να υποβιβάζεται ένα γεγονός παγκόσμιας και μεταφυσικής σημασίας, όπως η εκλογή του γεφυροποιού (αυτό σημαίνει «pontefice») μεταξύ του θείου και του κοσμικού στο «ανθρώπινο, υπερβολικά ανθρώπινο» (Νίτσε) επίπεδο του ανταγωνισμού μεταξύ δύο αρχών που δεν μοιράζονται τίποτε άλλο πέρα από την κοινή καταγωγή των επικεφαλής τους.
«Αλλά σήμερα αυτό είναι που εντυπωσιάζει περισσότερο, αν όχι τους πιστούς, σίγουρα τους μη πιστούς: η αντίθεση αξιών μεταξύ του μεγιστάνα της Νέας Υόρκης και του Πάπα του Σικάγο. Η εικονική συμβίωση μεταξύ ενός ευσεβούς άθεου, που καταχράται το θείο για να επιβάλει το “δόγμα MAGA” στη χώρα του και στον πλανήτη, και του διαδόχου του Αγίου Πέτρου, ο οποίος κατάγεται από την ίδια χώρα αλλά, όπως ο ίδιος είπε στην πρώτη του ομιλία, θα χρησιμοποιήσει τη διακονία του για να αντιμετωπίσει τον αθεϊσμό εκείνων που υποτιμούν τον Ιησού ως “υπεράνθρωπο”» (πάλι Νίτσε, ΣτΜ).
Από θεολογική άποψη, θα χρειαστεί χρόνος για να κατανοήσουμε ποιος είναι πραγματικά ο Λέων ΙΔ’, εάν και κατά πόσο θα ακολουθήσει την πορεία που χάραξε ο Φραγκίσκος. Σύμφωνα με τον Τζανίνι, από εθιμοτυπική άποψη οι πρώτες ενδείξεις αποκαλύπτουν καταρχάς μια «προφανή ασυνέχεια: από τα ιερά άμφια έως τα λατινικά, όλα παραπέμπουν στην αναστήλωση μιας επίσημης και θεσμικής ορθοδοξίας που ο προκάτοχός του είχε απορρίψει». Οσα, όμως, έχει πει έως τώρα ο νέος Πάπας αντικατοπτρίζουν «μια επίμονη συνέχεια: την έκκληση για μια αφοπλιστική ειρήνη, την προσκόλληση στο Ευαγγέλιο, την έκκληση για συνοδικότητα».
Ο διάδοχος του Φραγκίσκου κατέδειξε τις προθέσεις του όταν επισήμανε την επείγουσα ανάγκη της «οικοδόμησης γεφυρών». «Η γέφυρα είναι ο ίδιος: μεταξύ νεοτερικότητας και παράδοσης, μεταξύ θρησκειών και εθνών, μεταξύ της Εκκλησίας ως θεσμού και της Εκκλησίας ως κοινότητας, μεταξύ της Εκκλησίας των ιεραρχιών και της Εκκλησίας των εσχάτων», σχολιάζει ο Μάσιμο Τζανίνι.
Ο ιταλός δημοσιογράφος αποκλείει το ενδεχόμενο ο «άγιος πατέρας» Λέων ΙΔ’, κατά κόσμον Ρόμπερτ Φράνσις Πρέβοστ, να δηλώσει πως είναι «απλώς ένας ιερέας, ένας βοσκός που θέλει να μυρίζει τη μυρωδιά των προβάτων του» και ότι προτιμά «μια Εκκλησία που είναι φτωχή, τραχιά, τραυματισμένη και βρώμικη, επειδή έχει βγει στους δρόμους». Αποκλείει επίσης να τον δούμε να πηγαίνει με τα πόδια να αγοράσει γυαλιά, όπως και να κυκλοφορεί με ένα 500αράκι και να κοιμάται σε ξενώνα (Domus Sanctae Marthae), ενώ μάλλον δεν θα βάλει τα κλάματα στη Λαμπεντούζα μπροστά στις σορούς πνιγμένων προσφύγων, ούτε θα φιλάει τα πόδια εγκλείστων σε φυλακές.
«Ο Πρέβοστ δεν φαίνεται να επιλέχθηκε για αυτόν τον σκοπό», κρίνει ο Τζανίνι. Εκλέχτηκε «για να κρατήσει τις ψυχές της Εκκλησίας ενωμένες, για να κλείσει τα ρήγματα στην Κουρία, για να θεραπεύσει την αγγλικανική αιμορραγία πέρα από τον Ατλαντικό, για να πραγματώσει τις μεταρρυθμίσεις του Φραγκίσκου χωρίς την ανατρεπτική ορμή του Φραγκίσκου», προσθέτει, εξηγώντας πως αν ο Φραγκίσκος ήταν ένας «πάστορας Πάπας» ο Λέων θα είναι ένας «ιερέας Πάπας».
Από την άλλη πλευρά, από γεωπολιτική άποψη, τα δεδομένα είναι πολύ διαφορετικά. «Και εδώ επιστρέφουμε στις κοινές ρίζες των δύο ανδρών, οι οποίοι, ευρισκόμενοι σε σύγκρουση παρά τις δηλώσεις τους, ενσαρκώνουν ο ένας τον μέγιστο βαθμό της πνευματικής ισχύος και ο άλλος το μέγιστο της εγκόσμιας ισχύος. Ο Λέων ΙΔ’ είναι ένα ζωντανό σύμβολο μιας αμερικανικής ποιμαντικής ασυμβίβαστης με την ιδεολογία του Τραμπ. Πρότυπο όλων των τεχνο-δεξιών ηγετών που κατέχουν εξουσία, ο Τραμπ εκμεταλλεύεται τη θρησκεία ως όργανο κυριαρχίας (instrumentum regni)», συνοψίζει ο Τζανίνι.
Σε αυτό το πλαίσιο ο αμερικανός πρόεδρος ισχυρίστηκε ότι κατά την απόπειρα δολοφονίας του […] πριν από τις εκλογές «ο Θεός εξέτρεψε τη σφαίρα» για να του επιτρέψει να παραμείνει ζωντανός και να κάνει την Αμερική μεγάλη ξανά, προσευχήθηκε στο Οβάλ Γραφείο περιτριγυρισμένος από αγγλικανούς πάστορες, κατέφυγε στην Τεχνητή Νοημοσύνη ώστε να χριστεί, πέρα από ρωμαίος αυτοκράτορας, και Πάπας. Και στο Truth Social, το δικό του μέσο κοινωνικής δικτύωσης, χαιρέτισε μεν την εκλογή του Πρέβοστ στον θρόνο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, διεκδικώντας όμως ο ίδιος την «τιμή» του πρώτου αμερικανού Πάπα στην Ιστορία.
«Ο commander-in-chief ασπάζεται τον Θεό ως ηθική ασπίδα για να καλύψει την “πολιτική της σκληρότητας” με την οποία συστηματικά σφαγιάζει συνταγματικές αρχές και θεμελιώδη δικαιώματα εδώ και περισσότερο από εκατό ημέρες» γράφει ο αρθρογράφος της ιταλικής εφημερίδας. Αλλά ο νέος ποντίφικας από το Σικάγο μπορεί πλέον, ακόμη και ακούσια, να γίνει το πρόσωπο μιας «άλλης Αμερικής» σε σχέση με εκείνη του Τραμπ. Και ακριβώς επειδή είναι Αμερικανός, μπορεί να αποδειχτεί πιο επιδραστικός από τον προκάτοχό του.
«Τα ρήγματα ανάμεσα στις “δύο Αμερικές” είναι αμέτρητα […] Απέναντι στην αναίσχυντη ανάμειξη του ιερού με το βέβηλο που επιχειρούν τα γεράκια των Ρεπουμπλικανών, ο Λέων ΙΔ’ επαναφέρει την Εκκλησία στο επίκεντρο. Αποκαθιστά τον Θεό αφοπλίζοντάς Τον και απομακρύνοντάς Τον από το οπλοστάσιο του τραμπισμού. Και είτε το θέλει είτε όχι, περιορίζει τις προσπάθειες ψευδοκληρικών που επιδιώκουν να αντικαταστήσουν τον χριστιανισμό του Ευαγγελίου με τον “χριστιανισμό” του Λευκού Οίκου», αναφέρει ο Τζανίνι.
Το 1978 οι καρδινάλιοι στο Κονκλάβιο εξέλεξαν έναν πολωνό Πάπα που συνέβαλε στην κατάρρευση του Τείχους του Βερολίνου και της Σοβιετικής Ενωσης, το 2005 έναν γερμανό Πάπα που αντιτάχθηκε στον τζιχαντισμό και στον σχετικισμό, και το 2013 έναν αργεντινό πάπα που επιδίωξε να πάρει στις πλάτες του τον σταυρό των φτωχών της Γης, θυμάτων του αδυσώπητου παγκόσμιου καπιταλισμού.
«Σήμερα είναι η σειρά του αμερικανού Πάπα, που κάθεται στον θρόνο του Αγίου Πέτρου έχοντας απέναντί του έναν από τους συμπατριώτες του, ο οποίος μοιράζει τον κόσμο σε ένα τραπέζι μαζί με τον αυταρχικό Πούτιν, που θέλει να μετατρέψει την αιματοβαμμένη Γάζα σε Μαϊάμι της Μέσης Ανατολής, που συλλαμβάνει φοιτητές στους δρόμους και δικαστές στις αίθουσες των ομοσπονδιακών δικαστηρίων, που κάνει διακρίσεις εις βάρος όλων των μειονοτήτων και απελαύνει πρόσφυγες αλυσοδεμένους στο νέο Γκουαντάναμο του Ελ Σαλβαδόρ».
Εξού και η δυσαρέσκεια των πιο φανατικών από τους θιασώτες του τραμπισμού: η ακροδεξιά συνομωσιολόγος και ακτιβίστρια Λόρα Λούμερ, η οποία ανήκει στον στενό κύκλο του Ντόναλντ Τραμπ, έκανε λόγο για «ακόμη ένα μαρξιστικό ανδρείκελο στο Βατικανό», ενώ ο επίσης ακροδεξιός Στιβ Μπάνον, ανώτερος σύμβουλος του Τραμπ στην πρώτη του θητεία, έβαλε κατά της «βαθιάς Εκκλησίας, που εξέλεξε έναν αντι-τραμπικό Πάπα».
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News
