Συνετές, με τη «σοφία» που επιβάλλει το ανώτατο δικαστικό επίπεδο, ήταν οι επιλογές που έκαναν για τη φυσική ηγεσία τους οι δικαστικοί και εισαγγελικοί λειτουργοί στην κάλπη του Αρείου Πάγου την Τετάρτη 3 Ιουνίου. Τα κέρδη λογίζονται περισσότερα από τις ζημίες, τα πρόσωπα που έλαβαν τους περισσότερους σταυρούς τιμούν τον θεσμό, κι έτσι η παρθενική εφαρμογή του νόμου Φλωρίδη που θέλει το Σώμα να γνωμοδοτεί –έστω όχι δεσμευτικά– προς το Υπουργικό Συμβούλιο δεν έχει παρατράγουδα – προς το παρόν τουλάχιστον.

Η μακρά διαδικασία διεξήχθη ομαλά καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και αργά το απόγευμα έφθασαν τα μαντάτα: Η Αλεξάνδρα Αποστολάκη, αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου, ήρθε πρώτη στις προτιμήσεις των συναδέλφων της για τον θώκο της Προέδρου του Ανώτατου Δικαστηρίου, ενώ ο Κωνσταντίνος Τζαβέλλας, νυν αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου, προηγήθηκε –όπως αναμενόταν– για τον θώκο του Εισαγγελέα του Ανώτατου Δικαστηρίου (η Ιωάννα Κλάπα και η Γεωργία Αδειλίνη αποχωρούν μετά την 30ή Ιουνίου).

Ο αριθμός των σταυρών δίπλα στα πρόσωπα δεν ανακοινώνεται, καθώς η διαδικασία, σύμφωνα με τον Κανονισμό του Αρείου Πάγου, θεωρείται απόρρητη. Το επικυρωμένο πρακτικό, που έχει πια φθάσει στα χέρια του υπουργού Δικαιοσύνης Γιώργου Φλωρίδη, περιλαμβάνει όλα ανεξαιρέτως τα ονόματα των υποψηφίων δικαστών που έχουν τα τυπικά προσόντα για τους αντίστοιχους κάθε φορά θώκους, συνοδευόμενα από τους σταυρούς που έλαβαν, ακόμη και αν ο αριθμός είναι μηδενικός ή πολύ χαμηλός.

Εχει τεράστια σημασία για τον θεσμό ότι οι ανώτατοι λειτουργοί στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων. Και η κυρία Αποστολάκη και ο κ. Τζαβέλλας διαθέτουν κατά κοινή ομολογία επιστημονικό κύρος, αδιατάρακτη πορεία στον χρόνο και χαμηλούς τόνους ως προσωπικότητες, στοιχείο που τους καθιστά συμπαθείς στους κόλπους της Δικαιοσύνης. To κλίμα δεν θα ήταν ίδιο αν τα πρόσωπα ήταν άλλα, και κυρίως αν έφεραν πρόσημο διαφορετικό από αυτό του υψηλού δικαστικού status. Δεν θέλει και πολύ για να μετατραπεί σε cabinet de curiosités το σκηνικό, στην οριακή κατάσταση που διανύει (οι δημοσκοπήσεις το λένε), με ελλειμματική την εμπιστοσύνη των πολιτών.

Παρά το γεγονός ότι ζούμε την καλή εκδοχή της ιστορίας αυτής, εντούτοις φαίνεται να υπάρχουν κομβικά ερωτήματα μετέωρα στην παρούσα φάση. Το πρώτο και πιο σημαντικό αφορά τον χειρισμό του ζητήματος από το Υπουργικό Συμβούλιο, τον ορισμό, με άλλα λόγια, του/της Προέδρου του Αρείου Πάγου.

Στην περίπτωση που η κυβέρνηση αποφασίσει να κινηθεί στο ίδιος μήκος κύματος με τους ανώτατους δικαστές και εισαγγελείς (σσ: το αντίθετο λογίζεται ως λιγότερο πιθανό) και επιλέξει την κ. Αποστολάκη για τον θώκο, δεν μπορεί να μην υπολογίσει ότι η συγκεκριμένη δικαστής υπήρξε «μοιραίο» πρόσωπο και στην κληρωτίδα που στήθηκε στη Βουλή τη 12^η Μαΐου: κληρώθηκε ως τακτικό μέλος (πρόεδρος) του Δικαστικού Συμβουλίου που θα επιληφθεί της υπόθεσης του πρώην υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ, Χρήστου Τριαντόπουλου, για την πτυχή του περίφημου «μπαζώματος», της αλλοίωσης του χώρου της σιδηροδρομικής τραγωδίας στα Τέμπη.

Ο διπλός αυτός ρόλος είναι εκ των πραγμάτων δύσκολος και ίσως να έχει συνέπειες για την πορεία της κ. Αποστολάκη μέσα στον χρόνο, συγκεκριμένα στα δυο έτη που έχει μπροστά της για να υπηρετήσει το Ανώτατο Δικαστήριο. Η έκβαση της υπόθεσης Τριαντόπουλου δεν είναι απλή και κάλλιστα θα μπορούσε να εργαλειοποιηθεί κατά το δοκούν από τμήμα της αντιπολίτευσης για να πληγεί η κυβέρνηση, με μοναδικό θύμα τη Δικαιοσύνη.

Πώς ψήφισαν οι ανώτατοι δικαστές

Το Ανώτατο Δικαστήριο απέφυγε να ανακοινώσει ακόμη και ονόματα, πόσο μάλλον σταυρούς, προκριθέντων στην κάλπη, περιοριζόμενο σε ανακοίνωση του αρεοπαγίτη και εκπροσώπου Τύπου Παναγιώτη Λυμπερόπουλου, στην οποία καθίσταται σαφές ότι «τα μέλη της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, τηρώντας την από 21-12-2024 απόφασή τους, δεσμεύονται από τη μη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των ψηφοφοριών». 

Οι επιλογές των δικαστών για την ηγεσία του Αρείου Πάγου είναι, σύμφωνα με διαρροή, εκτός της κυρίας Αποστολάκη: η αντιπρόεδρος Αγάπη Τζουλιαδάκη, ο αρεοπαγίτης Σπυρίδων-Στέφανος Πανταζόπουλος, η αντιπρόεδρος Αναστασία Παπαδοπούλου, καθώς και οι αρεοπαγίτες Παναγιώτης Βενιζελέας, Αικατερίνη Χονδρορίζου, Σωκράτης Πλαστήρας και Γιώργος Σχοινοχωρίτης.

Αναφορικά με τους αντιπροέδρους: Παναγιώτης Βενιζελέας, Χρυσούλα Πλατιά, Σωκράτης Πλαστήρας και Γιώργος Σχοινοχωρίτης.

Για τη θέση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, μετά τον κ. Τζαβέλλα: οι αντεισαγγελείς Αναστάσιος Σκάρας και Βασίλης Φλωρίδης (αδελφός του υπουργού Δικαιοσύνης), Ελένη Καρκαμπούνα, Ελένη Κοντακτσή και Μαρία Γκανέ.

Πηγές που έχουν γνώση τονίζουν μιλώντας στο Protagon ότι κατά την ψηφοφορία ένα από τα κομβικά κριτήρια των δικαστών ήταν εκείνο της αρχαιότητας των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών. «Η επετηρίδα έπαιξε ρόλο και για λόγους προφανείς, και για λόγους αφανείς», σημειώνουν, αφήνοντας να εννοηθεί ότι πέρα από τα (πολλά) πρόσωπα που βρίσκονταν στη δεξαμενή των επιλέξιμων και την αξία ενός εκάστου, έπαιξαν ρόλο συσχετισμοί εντός του Δικαστηρίου, που αναμένεται να διαμορφώσουν και το who is who του μέλλοντος.

Θέσεις μένουν κενές κάθε τόσο στο Ανώτατο Δικαστήριο, πλείστες όσες γενιές εκπροσωπούνται σε αυτό, δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που οι φιλοδοξίες των λειτουργών δοκιμάζονται. Και επειδή δεν ζουν σε ψευδαισθητικές πλάνες, κρίνεται απαραίτητη η εσωτερική στρατηγική.

Αξιοσημείωτες, σε κάθε περίπτωση, είναι και οι τάσεις. Την υποψηφιότητα του κ. Τζαβέλλα για το ύπατο εισαγγελικό αξίωμα, φερειπείν –και σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές–, τη στήριξαν μαζικά και οι δικαστές, ίσως με μεγαλύτερη ένταση και από τους ίδιους τους εισαγγελείς.

Πρόσωπα που ήθελαν την αντιπρόεδρο Αναστασία Παπαδοπούλου να έχει το ισχυρότερο ρεύμα εντός του Δικαστηρίου (ήρθε εξάλλου πολύ ψηλά, στοιχείο αναγνώρισης και αποδοχής που ικανοποιεί), φαίνεται ότι δεν είχαν συνυπολογίσει όλες τις παραμέτρους. Διαδραμάτισε ρόλο το γεγονός ότι έχει μόνο έναν χρόνο μπροστά της έως ότου συμπληρώσει το όριο ηλικίας; Μήπως απέκτησε ειδικό βάρος η απουσία της από τον Αρειο Πάγο; Στην παρούσα φάση θητεύει ως διευθύντρια της Εθνικής Σχολής Δικαστών, ζει και διαμένει στη Θεσσαλονίκη. Μόνο σενάρια και εικασίες μπορούν να διατυπωθούν.

Η παραφιλολογία θέλει ακόμη και τοπικιστικά κριτήρια να λειτουργούν (μιλάμε για όλες τις επιλογές, όχι μόνο για τους επικρατέστερους), συσπειρώνοντας σε ιδιότυπες συμμαχίες δικαστές και εισαγγελείς. Ποιος ξέρει…

Το διακύβευμα

Τα νερά ήρθε να ταράξει η ανακοίνωση της Ενωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, υπό τον Χριστόφορο Σεβαστίδη, στην οποία τονίζεται ότι δεσμευτική μπορεί να μην είναι η γνωμοδότηση της Ολομέλειας, θα πρέπει όμως να γίνει απολύτως σεβαστή, ώστε να αποκτήσει ουσιαστικό νόημα και περιεχόμενο η οικεία νομοθετική διάταξη. «Τυχόν παράκαμψη του εκλογικού αποτελέσματος με οποιοδήποτε επιχείρημα θα αποτελούσε σημαντική οπισθοδρόμηση και περιφρόνηση της απόφασης της Ολομέλειας», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Η Ενωση έχει ήδη δηλώσει, και το θέτει τώρα εκ νέου, πως θέλει δεσμευτική για την κυβέρνηση τη γνώμη των δικαστικών λειτουργών (το Υπουργικό Συμβούλιο θα επιλέγει μεταξύ των εκλεγέντων), προτείνει την κατάργηση της διαδικασίας ακρόασης των υποψηφίων ενώπιον της Βουλής, ενώ επεκτείνει το φάσμα των εκλεκτόρων, ταυτίζοντάς το με ολόκληρο το δικαστικό σώμα. Κρίνει, με άλλα λόγια, ότι στην εκλογική διαδικασία θα πρέπει να συμμετέχουν οι δικαστικοί λειτουργοί όλων των βαθμών δικαιοδοσίας.

Στο ζήτημα της ηγεσίας τοποθετήθηκε και ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης, υπογραμμίζοντας ότι «η χώρα μας, κάποια χρόνια πριν, νομοθέτησε ότι πρέπει στην επιλογή να έχει λόγο και η Βουλή των Ελλήνων και έτσι υπάρχει η Διάσκεψη των Προέδρων, η οποία διαμορφώνει με μυστική ψηφοφορία τη δική της πρόταση. Πέρυσι ψηφίσαμε αυτή την πολύ προωθημένη νομοθεσία, με την οποία οι Ολομέλειες των Ανωτάτων Δικαστηρίων διαμορφώνουν με μυστική ψηφοφορία τη δική τους πρόταση, η οποία συναξιολογείται.

»Απλώς θέλω να υπενθυμίσω σε κάποιους, οι οποίοι έσπευσαν να παρερμηνεύσουν και το Σύνταγμα και τους Νόμους, ότι δεν υπάρχει εξουσία στο πλαίσιο του δημοκρατικού μας πολιτεύματος, θεμέλιο του οποίου είναι η λαϊκή κυριαρχία, η οποία δεν έχει έμμεση έστω νομιμοποίηση από τη λαϊκή κυριαρχία. Η επιλογή των ηγεσιών στα Ανώτατα Δικαστήρια της χώρας δεν αφορά επιλογή επαγγελματικού σωματείου, είναι μια διαδικασία που αφορά μια ανεξάρτητη εξουσία, η οποία μέσω της Βουλής και της κυβερνήσεως νομιμοποιείται σε σχέση με τη λαϊκή κυριαρχία».

Ας περιμένουμε να δούμε και τις υπόλοιπες πράξεις αυτού του «έργου». Τη γνωμοδότηση της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής, την πρόταση Φλωρίδη, την τελική κρίση του Υπουργικού  Συμβουλίου. Ο Ιούλιος δεν αργεί.

Η μεγάλη εικόνα θα σχηματιστεί άλλωστε μέσα στον χρόνο. Με το πώς θα εφαρμοσθεί ξανά και ξανά η νέα αυτή θεσμική τακτική – με σημαντικό δεδομένο, πάντα, τη σημερινή καλή αφετηρία. Πώς θα εδραιωθεί στη συνείδηση των λειτουργών, του πολιτικού προσωπικού, του κόσμου. Και πώς δεν θα αλλοιωθεί, με πρωταγωνιστές «Πράσινους» και «Βένετους». Η εξουσία, ακόμη και η δικαστική, έχει και αυτή τους δαίμονές της. Το θέμα είναι πώς θα τους αποφύγει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News