Στην τούρλα του Σαββάτου, και ενώ τα θύματα το κορονοϊού χαροπαλεύουν και οι υπόλοιποι περιμένουν την έλευση των εμβολίων και των θεραπειών, οι περισσότερες κυβερνήσεις παγκοσμίως δείχνουν την καλή τους όψη. Με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο οι πραγματικές οικονομίες συνεχίζουν να δέχονται κάθε μορφής κρατική στήριξη,  άλλη περισσότερο και άλλη λιγότερο, με τα πλατιά λαϊκά στρώματα να παραμένουν σε καταστολή και την ανυπολόγιστη ζημιά που έχει δημιουργηθεί στο «υπέδαφος» να μην  είναι ακόμα εμφανής. Με όρους γεωλογίας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «σπηλαίωση» ή απλούστερα κούφιο έδαφος.

Παρά την ανακούφιση εξαιτίας της προόδου στα εμβόλια, οι μεγάλοι αναλυτικοί οίκοι προειδοποιούν ότι τα δύσκολα στην οικονομία θα έλθουν μαζί με τα προγράμματα εμβολιασμού. Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μη θέλοντας ενδεχομένως να τρομάξει, προειδοποιεί για το φαινόμενο cliff edge, (μπρος στο γκρεμό), εάν αποσυρθεί απότομα η στήριξη των κυβερνήσεων. Μέσα στην άνοιξη και  ενώ το πανδημικό κύμα θα αποσύρεται, ένα νέο κύμα, εκείνο της ανεργίας και των λουκέτων, θα ανέλθει μοιραία στην επιφάνεια απειλώντας να  σαρώσει μεγάλες αλλά κυρίως μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Εκείνο το διάστημα θα κριθούν για δεύτερη φορά στην πράξη κυβερνήσεις, κεντρικές τράπεζες και θεσμοί, όπως οι ευρωπαϊκοί, που αυτή τη στιγμή τρέχουν με τα χίλια να διαχειριστούν κατά απόλυτη προτεραιότητα την υγειονομική πλευρά της πανδημίας, διατηρώντας τις οικονομίες στην επιφάνεια με μέτρα στήριξης.

«Είμαστε σε πόλεμο»

Τα μηνύματα ωστόσο, ήδη προβληματίζουν. Σε περίπου 70 τρισ. δολάρια ανέρχεται ο επιπλέον δανεισμός των κρατών το 2020, με μοχλό κυρίως της κεντρικές τράπεζες, για τις κάθε μορφής ενισχύσεις του ιδιωτικού τομέα. «Είμαστε σε πόλεμο» λένε τεχνοκράτες εντός και εκτός των συνόρων και, όπως μάλιστα σημειώνει ευρωπαίος αξιωματούχος με νόημα,  «γκαρσόν δεν έχει μόνο η Ελλάδα», αποτυπώνοντας το οξύ πρόβλημα που αντιμετωπίζει σε όλη την Ευρώπη ένα τεράστιο τμήμα του πληθυσμού, που στηρίζεται στον κλάδο της εστίασης και το οποίο δεν είναι σίγουρα και το καλύτερα αμειβόμενο.

Προ ημερών η είδηση πως τρεις στις τέσσερις παμπ και τρία στα τέσσερα εστιατόρια στην Βρετανία θεωρούν ότι θα κλείσουν την ερχόμενη χρονιά εξαιτίας των περιορισμών στις οικονομίες και της ανεπανόρθωτης ζημιάς που ήδη έχουν υποστεί , με τις οργανώσεις τους να ζητούν περισσότερη στήριξη από την κυβέρνηση Τζόνσον, έκανε αίσθηση. Για όποιον γνωρίζει την χώρα αυτή, το να κλείσουν 3 στις 4 παμπ, σημεία συνάθροισης στις γειτονιές σε μεγάλες, μικρές πόλεις και χωριά και η προειδοποίηση των οργανώσεων για «χαμένες επιχειρήσεις και χαμένες θέσεις εργασίας, χωρίς να μιλήσουμε για αγαπημένους χώρους που θα κλείσουν για πάντα», είναι ένα μεγάλο θέμα. Στην Ισπανία την ίδια στιγμή η κεντρική της τράπεζα προειδοποίησε ότι το ένα πέμπτο των επιχειρήσεων αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να καταστούν αφερέγγυες ενώ μία στις δέκα είναι ήδη μη βιώσιμες. Ας σημειωθεί ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της Ιβηρικής είναι μεταξύ των πιο δραστήριων σε ευρωπαϊκό επίπεδο στα αιτήματα κρατικής στήριξης.

Αξιωματούχοι στην Ελλάδα, απηχώντας την γενικότερη συζήτηση που γίνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, παραδέχονται σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις πως είναι αδύνατον να μιλάμε για ύφεση 10% και να μην αναμένουμε μεγάλες απώλειες σε όλα τα επίπεδα. Ακόμη δε και εάν όλα κυλήσουν ομαλά, τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης τρέξουν ταχύτερα και όλα πάνε κατ’ ευχή στο υγειονομικό επίπεδο, οι απώλειες σε όρους απασχόλησης θα είναι μεγάλες εντός, όπως και εκτός συνόρων. Και θα φέρουν μοιραία τους ιθύνοντες στις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ενώπιον πραγματικά δύσκολων αποφάσεων: τι παίρνουμε και τι «ξεχνάμε» από την οικονομική κληρονομιά της Covid. Για να είμαστε πιο συγκεκριμένοι, τουλάχιστον σε ότι αφορά στις επιχειρήσεις, ποια και πόσα χρέη θα διαγραφούν προκειμένου να μειωθούν τα λουκέτα και να μην δημιουργηθεί μια νέα γενιά επιχειρήσεων – ζόμπι, αφερέγγυων να δανειοδοτηθούν προκειμένου να στηρίξουν την ανάκαμψη των οικονομιών στην Post Covid εποχή.

Η προφητεία του Ντράγκι

Η κληρονομιά της COVID στο πεδίο της οικονομίας θα βγαίνει στην επιφάνεια και η  παρέμβαση του πρώην διοικητή της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι στις αρχές της πανδημίας, αφού είχε αφήσει το τιμόνι της ΕΚΤ και το «πικρό ποτήρι» διαχείρισης της νέας κρίσης στην Κριστίν Λαγκάρντ, θα  γίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ.

Μας έλεγε λοιπόν προφητικά  ο Σούπερ Μάριο την άνοιξη πως «η πανδημία είναι μια ανθρώπινη τραγωδία με δυνητικά βιβλικές διαστάσεις», ότι είναι αναπόφευκτη μια μεγάλη ύφεση και ζητούσε τότε, παραμονές της Συνόδου Κορυφής τον περασμένο Μάρτιο,  άμεση δράση από τις κυβερνήσεις για να αποφύγουμε τη μετατροπή της ύφεσης αυτής σε μια βαθιά ύφεση (depression), που θα προκληθεί από μια πληθώρα πτωχεύσεων. Εκτιμούσε δε πως «είναι ο σωστός ρόλος ενός κράτους να αναπτύσσει τον ισολογισμό του για να προστατεύσει τους πολίτες και την οικονομία από σοκ για τα οποία ο ιδιωτικός τομέας δεν είναι υπεύθυνος και δεν μπορεί να απορροφήσει» ενώ, μιλώντας ειδικά για τις εταιρείες, τόνιζε πως δεν θα πρέπει να βασίζονται στη στήριξη της ρευστότητας απλά επειδή ο δανεισμός είναι φθηνός.  Ελεγε:

«Σε ορισμένες περιπτώσεις, για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις με ανεκτέλεστες παραγγελίες, οι ζημίες τους μπορεί να είναι ανακτήσιμες και στη συνέχεια θα αποπληρώσουν το χρέος. Σε άλλους τομείς, αυτό πιθανότατα δεν θα συμβεί. Τέτοιες εταιρείες ενδέχεται να εξακολουθούν να είναι σε θέση να απορροφήσουν αυτήν την κρίση για σύντομο χρονικό διάστημα και να αυξήσουν το χρέος για να διατηρήσουν το προσωπικό τους. Ωστόσο, οι συσσωρευμένες ζημίες τους ενδέχεται να επηρεάσουν την ικανότητά τους να επενδύσουν στη συνέχεια. Και, αν η επιδημία του ιού και οι σχετιζόμενες καραντίνες διαρκέσουν, θα μπορούσαν να παραμείνουν ρεαλιστικά στην επιχείρηση μόνο εάν τελικά διαγραφεί το χρέος που αυξήθηκε για να κρατηθούν οι εργαζόμενοι εκείνη τη στιγμή. Τα χρέη και τις υποχρεώσεις τους, την εξυπηρέτηση των οποίων συντηρεί με νέα χρέη ο κρατικός τομέας, δηλαδή οι κυβερνήσεις, για να κρατηθούν στη ζωή».

Σας θυμίζει κάτι;

Κάπως έτσι διαμορφώνονται τα μεγάλα διλήμματα πολιτικής που θα γίνονται απολύτως πιεστικά καθώς θα εκτονώνεται η υγειονομική κρίση και θα ξεκινά η σταδιακή απόσυρση του μαξιλαριού προστασίας από τις οικονομίες που, όπως ήδη προειδοποιούν πολλοί, θα πρέπει να είναι από σταδιακή, έως μακρόσυρτη…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News