Ο ροκάς είχε μία ηλεκτρική κιθάρα στα χέρια -Ibanez με σχέδια, το αναγνωρίσιμο πρόσωπο του Αϊνστάιν και το μποζόνιο του Χιγκς. Το κοινό του, ως επί το πλείστον ανδρικό, καθόταν σε καρέκλες και τα φώτα ήταν, παραδόξως, αναμμένα. Ο Μαρκ Λούνεϊ άρχισε να παίζει τα πιο γνωστά σόλο της κλασικής ροκ μουσικής: Τζο Σατριάνι, AC/DC, Ερικ Τζόνσον, Van Halen. Οταν το γύρισε σε Metallica («Fade to Black») και Slayer («Raining Blood») κάποια κεφάλια από το κοινό άρχισαν να κουνιούνται και ξαφνικά ήθελες να διακτινιστείς μαζί τους σε μία συναυλία, οι κότσοι να λυθούν και τον ρυθμό του κεφαλιού να ακολουθήσει ολόκληρο το σώμα.

Αλλά όχι – «Εγώ είμαι εδώ για να σας δείξω πόση πολυδιάστατη μπορεί να γίνει η Φυσική!», είπε ενθουσιασμένος ο ροκάς αφού συστήθηκε επισήμως και έσπευσε να προλάβει τις αδιάκριτες ερωτήσεις. Οχι το επίθετό του, Λούνεϊ, δεν το επέλεξε ο ίδιος. «Αν σε λένε Λούνεϊ -στα αγγλικά σημαίνει τρελός- πρέπει να κάνεις διδακτορικό, αλλιώς είσαι απλώς γελοίος», είπε ο άγγλος φυσικός που βρέθηκε για μία περφόρμανς στο «Τhe Hub Events» το βράδυ της Δευτέρας. Το θέμα του PhD που έκανε στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ -η φυσική της κιθάρας- δίνει μία ιδέα για τον συσχετισμό της φυσικής με τη ροκ μουσική και για το ψευδώνυμο του ίδιου, «The Rock Doctor».

Ο Dr Looney εξήγησε σε ένα μισάωρο ό,τι προσπαθούσαν να μας μάθουν οι καθηγητές Φυσικής σε μία ολόκληρη σχολική χρονιά. Τις διαφορετικές ταλαντώσεις μίας χορδής, τα κριτήρια που καθορίζουν την ταχύτητα διάδοσης του κύματος και τα τρία είδη αρμονικής. Η μόνη διαφορά ήταν ότι τις φράσεις του συνόδευαν μουσικές συγχορδίες και όχι αγριοφωνάρες, αντί για έναν μαυροπίνακα είχε στη διάθεσή του μία κιθάρα, έναν ενισχυτή Marshall, ένα μικρόφωνο, ένα ελατήριο, έναν προβολέα και ένα μαστίγιο. Κι εσύ αντί να σχεδιάζεις tribal σχέδια από τη βαρεμάρα σου γέλαγες με τους ήχους που έβγαζε ο περφόρμερ, τόσο με τις δικές του ηχητικές χορδές όσο με τις μεταλλικές χορδές της κιθάρας.

Περιέγραψε τη διαφορά ανάμεσα στις δονήσεις της ακουστικής ή κλασικής κιθάρας και τα ηλεκτρικά σήματα (ημιτονοειδή κύματα) της ηλεκτρικής κιθάρας, αποθεώνοντας, φυσικά, τον ρόλο του ενισχυτή, με τα όρια του οποίου πειραματίστηκαν για πρώτη φορά οι ροκάδες των 60’s (βλ. Χέντριξ). Υστερα τα πράγματα δυσκόλεψαν. Ο Dr Looney έθιξε το μεγάλο, κι ακόμη αναπόδεικτο, αίνιγμα του 20ου αιώνα.

Τι συμβαίνει αν τα στοιχειώδη σωματίδια (βλ. φωτόνια, μποζόνια κ.ο.κ.) είναι όντως οι δονήσεις μικροσκοπικών χορδών, αλλά αυτές υπάρχουν και δονούνται σε περισσότερες από τρεις διαστάσεις; Σε έντεκα! Να, και ένα ολόγραμμα -ναι, σαν κι αυτό στο «Star Wars»- λαμβάνει πληροφορίες από τρεις διαστάσεις και τις αποθηκεύει σε μία επιφάνεια δύο διαστάσεων. Γιατί να μην συμβαίνει το ίδιο και με το Διάστημα; Δηλαδή; Να αποθηκεύει σε τρεις διαστάσεις πληροφορίες περισσότερων από τριών διαστάσεων. Να υπάρχουν άλλες έξι ή επτά μικροσκοπικές διαστάσεις. Και η ενδέκατη; Η ενδέκατη είναι ο χρόνος. Ο χρόνος ως άλλη μία διάσταση. Κάπως έτσι και με τη βοήθεια μίας δόσης animation, ο μουσικός επιστήμονας μάς έκανε λίγο πιο βατή τη Θεωρία των Υπερχορδών.

«Τέσσερις είναι οι λέξεις που σε κάνουν επιστήμονα της φυσικής: ‘Μπορεί να κάνω λάθος’»

Γιατί 11 διαστάσεις; ρώτησε στο τέλος ένας θεατής. «Πιστέψτε με, οι υποστηρικτές της Θεωρίας των Υπερχορδών θα ήθελαν πολύ να είναι μόνο τρεις. Βασικά, στην αρχική διατύπωση της θεωρίας είχαν βρεθεί 26 διαφορετικές διαστάσεις. Υστερα άρχισαν να βγάζουν από τη μέση τις διαστάσεις που παρουσίαζαν συμμετρία μεταξύ τους και τελικά ο αριθμός περιορίστηκε στις 11 διαστάσεις». Μπορεί να αποδειχθεί ποτέ η θεωρία; «Οχι, είναι σαν να ζητά ένας θεωρητικός φυσικός από έναν πειραματιστή να κατασκευάσει ένα διαστημικό αεροσκάφος που να διαπερνάει τον Ηλιο», απάντησε ο ίδιος.

Αλλά αυτή δεν είναι η γοητεία της Φυσικής; Στη θεωρία όλα είναι εφικτά. Μπορείς ακόμη και να ισχυριστείς ότι το Σύμπαν είναι φτιαγμένο από μουσική. Οπως επεσήμανε ο Λούνεϊ, «τέσσερις είναι οι λέξεις που σε κάνουν επιστήμονα της Φυσικής: “Μπορεί να κάνω λάθος”». Αυτό είναι ένα προνόμιο που έχουν, πονηρά, κατοχυρώσει μόνο οι φυσικοί. Δεν θα το ξεστομίσουν οι πολιτικοί, σίγουρα όχι οι θεολόγοι, οι μηχανικοί θα πουν «εκείνος έχει κάνει λάθος» και οι φιλόσοφοι θα πουν «δεν υπάρχει λάθος ή σωστό».

Αυτή είναι η μαγεία της επιστήμης που πολύ λίγοι έχουν καταφέρει να αγαπήσουν. Για εμάς τους υπόλοιπους; «Οι επιστημονικές εξηγήσεις είναι σημαντικές για την πνευματική μας υγεία. Πρέπει να ρωτάμε ο ένας τον άλλον γιατί συμβαίνουν τα πράγματα όπως συμβαίνουν, αλλιώς αισθανόμαστε χαμένοι, ανήσυχοι, σαν τον άνθρωπο των σπηλαίων που παρακολουθεί απορημένος τις αστραπές», έγραψε ο ίδιος ο Λούνεϊ στον Guardian το 2005, όταν βραβεύτηκε πρώτος στον διαγωνισμό FameLab που αναδεικνύει νέα ταλέντα στην επικοινωνία της επιστήμης.

Να παραδεχθώ ότι προσωπικά δεν με καθησύχασε, μάλλον αισθάνθηκα σαν αυτόν τον άνθρωπο των σπηλαίων. Αλλά απόλαυσα τον ενθουσιασμό ενός φυσικού ο οποίος αναπαριστούσε με την κιθάρα του πώς ακούγεται ο ήχος της φάλαινας μέσα από το νερό και εξηγούσε γιατί αν δεν υπήρχαν οι μηχανές πλοίων θα επικοινωνούσαν μεταξύ τους τα θηλαστικά από μίλια μακριά. Κατάλαβα γιατί είναι τόσο σημαντικό να εντοπίσουν οι επιστήμονες το μποζόνιο του Χιγκς, αυτό που είχε ζωγραφισμένο στην ηλεκτρική κιθάρα του. Και φυσικά τα καλύτερα (5:50) λεπτά της συνάντησης ήταν όταν έπαιξε το «Bohemian Rhapsody» των Queen, αλλάζοντας λίγο, πολύ λίγο, τους στίχους. Για να μας εξηγήσει με τον τρόπο που εκείνος ξέρει, ότι, πράγματι, η φυσική είναι παντού.

Η εκδήλωση μουσικής – φυσικής ήταν η έβδομη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στον πολυχώρο «Hub Events», στο πλαίσιο του επιστημονικού προγράμματος «Hub Science». Θα ακολουθήσουν κι άλλες…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News