Μια εκπληκτική έκθεση με τίτλο «L’art est dans la rue», η οποία συνδιοργανώθηκε με τη Bibliothèque nationale de France, εγκαινιάστηκε στο παρισινό μουσείο Ορσέ στις 18 Μαρτίου 2025 και θα διαρκέσει μέχρι τις 6 Ιουλίου. Σχεδιασμένη σαν μια μαγευτική βουτιά στον οπτικό κόσμο της γαλλικής πρωτεύουσας κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, εξερευνά τη θεαματική άνοδο της εικονογραφημένης αφίσας στο Παρίσι εκείνης της εποχής.

Παρουσιάζοντας μεταξύ άλλων εκθεμάτων 230 αφίσες, ανάμεσα στις οποίες πολλά εξαιρετικά έργα των «δασκάλων της αφίσας» Ανρί ντε Τουλούζ-Λοτρέκ, Ζιλ Σερέ, Εζέν Γκρασέ, Αλφονς Μαρία Μούχα, Τεοφίλ Στάινλεν και Πιέρ Μπονάρ (ηγετική φυσιογνωμία της μετάβασης από τον ιμπρεσιονισμό στον μοντερνισμό), η έκθεση είναι η πρώτη αυτής της κλίμακας, αναφέρει η ανακοίνωση του μουσείου. Στην πραγματικότητα, ποτέ πριν δεν είχε αφιερωθεί μια τόσο μεγάλη εκδήλωση σε αυτό το κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο μεταξύ άλλων αντανακλούσε τις αναδυόμενες γυναικείες ελευθερίες στην ταχέως μεταβαλλόμενη παριζιάνικη κοινωνία.

Η έκθεση παρακολουθεί τη χρυσή εποχή της καλλιτεχνικής αφίσας, αναλύοντας τις κοινωνικές και πολιτιστικές αλλαγές που ευνόησαν την ανάπτυξή της, σε διάλογο με μια μοναδική συλλογή από αφίσες, πίνακες ζωγραφικής, φωτογραφίες, κοστούμια, γλυπτά και αντικειμένων διακοσμητικής τέχνης, τα οποία αναδεικνύουν τον κόσμο που «έβραζε» στους παρισινούς δρόμους στο γύρισμα του αιώνα.

Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά στους Times ο Τσαρλς Μπρέμνερ, ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας στο Παρίσι, πολύ πριν από την εποχή του Instagram, οι απλοί Παριζιάνοι είχαν γοητευτεί από την τρέλα της τέχνης του δρόμου, την οποία χαρακτήριζαν η λάμψη, η γυναικεία επιρροή και η υψηλή τεχνολογία της εποχής.

Ηταν οι δεκαετίες του 1880 και του 1890, όταν η διαφήμιση, το δημιουργικό ταλέντο και η έγχρωμη εκτύπωση συνδυάστηκαν για να διακοσμήσουν τοίχους, κολόνες, σταθμούς του μετρό, ακόμη και δημόσια ουρητήρια, με την τέχνη της αφίσας που καθόρισε τη ζωή στο Παρίσι την εποχή της γαλλικής Μπελ Επόκ.

Η πρώτη ολοκληρωμένη έκθεση για την εποχή της «μανίας της αφίσας» και της πανδαισίας των εμπορικών γραφικών αναδεικνύει μια τέχνη που εξακολουθεί να είναι δημοφιλής στους σύγχρονους εκτυπωτές αφισών, θυμίζοντας τη χαρά της ζωής των λεγόμενων «Naughty Nineties», της «άτακτης δεκαετίας του 1890» της Γαλλίας.

Είτε προωθούσαν τα νέα καμπαρέ «Moulin Rouge» και «Folies Bergère» και θεατρικά έργα με πρωταγωνίστρια τη Σάρα Μπερνάρ, είτε διαφήμιζαν ποδήλατα ή μπίρες, οι μεγάλες λιθογραφικές αφίσες απέφευγαν το κείμενο και για πρώτη φορά πουλούσαν συναίσθημα, συνήθως με μια τολμηρά αισθησιακή γυναίκα στο επίκεντρο, παρατηρεί ο Μπρέμνερ στους Times.

«Η αφίσα στον τοίχο πρέπει να ουρλιάζει. Πρέπει να τραβάει βίαια την προσοχή των περαστικών», είχε δηλώσει ο ζωγράφος Γκουστάβ-Ανρί Ζοσό, μέλος της ριζοσπαστικής Αριστεράς και εκπρόσωπος του πιο πολιτικού άκρου της τρέλας της αφίσας, το οποίο είχε ξεθωριάσει με το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (Με τα έργα του ο Ζοσό επιτίθεται στην Εκκλησία, το κράτος και τον στρατό, ζωγραφίζοντας μια ανελέητη εικόνα τα γαλλικής κοινωνίας).

Οι «στήλες Morris», οι εμβληματικές πράσινες κυλινδρικές κολόνες διαφήμισης που τοποθετήθηκαν στο Παρίσι και ήταν εναρμονισμένες με την παριζιάνικη αρχιτεκτονική του 19ου αιώνα, εξακολουθούν να αποτελούν σύμβολα των δρόμων της πόλης. Επισκέπτες από τη στενόμυαλη βικτωριανή Βρετανία, μεταξύ των οποίων και ο πρίγκιπας της Ουαλίας που λάτρευε το Παρίσι, θαύμαζαν την ελευθεριότητα και την ορμή της παριζιάνικης διαφήμισης σε σύγκριση με τα μικρότερα –αλλά με περισσότερα λόγια– σχέδια του Λονδίνου, που συχνά διαφήμιζαν τις δημόσιες συγκοινωνίες ή κοινωνικές εκστρατείες, σημειώνει ο Τσαρλς Μπρέμνερ στους The Times.

Η νέα έκθεση του Ορσέ «Art is in the Street», με αφίσες και άλλα αντικείμενα, κυρίως από τη συλλογή της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας, εξηγεί πώς η νέα τεχνολογία της πολύχρωμης εκτύπωσης «έγινε ένα μέσο μαζικής επικοινωνίας στην υπηρεσία του εμπορίου αλλά και της ψυχαγωγίας, στη συνέχεια της πολιτικής», δήλωσε η Ελίζ Ντιμπρέιγ, εκ μέρους των επιμελητών της έκθεσης.

Η «τρέλα της αφίσας» εμφανίστηκε παράλληλα με άλλες γαλλικές εξελίξεις στην τέχνη, όπως ο ιμπρεσιονισμός, η φωτογραφία και η κινούμενη εικόνα. Συνδέθηκε με το κίνημα της Αρ Νουβό, oι ρίζες της, ωστόσο, ήταν προγενέστερες, αντανακλώντας τους Προραφαηλίτες, μια ομάδα κυρίως άγγλων ζωγράφων, και το κίνημα Arts and Crafts του Γουίλιαμ Μόρις.

Μάλιστα, ο Ζιλ Σερέ, ζωγράφος-γραφίστας που πρωτοστάτησε στην τέχνη της γαλλικού στιλ αφίσας, πέρασε έξι χρόνια στις αρχές της δεκαετίας του 1860, μαθαίνοντας λιθογραφία στο Λονδίνο. Και είχε πει ότι επηρεάστηκε από τους άγγλους ζωγράφους Τζον Κόνσταμπλ και Τζ.Μ.Γ. Τέρνερ. Ωστόσο, φαίνεται απίθανο, να εμπνεύστηκε από αυτούς τις Chérettes του, όπως έγιναν γνωστές στην αυγή της γυναικείας χειραφέτησης οι αισθησιακές και τολμηρά ντυμένες γυναίκες που έβαζε στο κέντρο των ζωηρών πολύχρωμων σχεδίων του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News