Τα όσα προσπαθούν τόσο καιρό να πουν με περισπούδαστες αναλύσεις οι πολιτικοί αναλυτές, τα λέει με μία ατάκα ο Γιώργος Γώγος. Στην τελευταία έκδοση του Economist, φιλοξενείται εκτενέστατο άρθρο για την κατάσταση που επικρατεί στη σοσιαλδημοκρατία και γενικά στην Κεντροαριστερά σε όλη την Ευρώπη και ο επικεφαλής του συνδικάτου εργατών στο λιμάνι του Πειραιά περιγράφει την κατάσταση με τον πιο to the point τρόπο.

«Η Ελλάδα είναι η Ευρώπη σε fast-forward», λέει ο ίδιος και, όντως, έτσι είναι. Τα όσα έγιναν στη χώρα μας την τελευταία πενταετία, κυρίως όσον αφορά τη μετατόπιση των ψηφοφόρων πάνω στον κομματικό χάρτη, συμβαίνουν τώρα στην Ευρώπη. Πολιτικοί σχηματισμοί που είχαν την πρωτοκαθεδρία στο status quo βρίσκονται, πλέον, αντιμέτωποι με τον κίνδυνο της εκλογικής εξαφάνισης ή καθίζησης. Και είναι μόνο η αρχή.

Οπως επισημαίνεται στο άρθρο του Economist, πολιτικοί αναλυτές μελετούν το φαινόμενο και κάνουν λόγο για… ΠΑΣΟΚοποίηση της Κεντροαριστεράς. Και ακριβώς αυτή η παρακμή των κομμάτων που κινούνται στο ευρύ αυτό πολιτικό φάσμα είναι που αλλάζει τα δεδομένα στις εκλογικές εξισώσεις.

Σχεδόν πριν 15 χρόνια, από τη Σκωτία μέχρι τη Λιθουανία δύσκολα έβρισκες δεξιό κόμμα να κυβερνά. Δύσκολα θα έβρισκες χώρα του ευρωπαϊκού Βορρά να χαράσσει πολιτική με βάση συντηρητικές προσεγγίσεις ή νεοφιλελεύθερες νόρμες. Οι λαοί προτιμούσαν πιο προοδευτικά, πιο σοσιαλδημοκρατικά χαρακτηριστικά πολιτικών, σε μερικές περιπτώσεις και πιο αριστερά. Το γνωστό παράδειγμα του σκανδιναβικού μοντέλου έγινε συνώνυμο της επιτυχίας της Κεντροαριστεράς και το ίδιο μοτίβο επαναλαμβανόταν και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η Κομισιόν, τα άλλα όργανα, τα κατά τόπους και κατά τομείς ινστιτούτα είχαν αέρα σοσιαλδημοκρατίας. Αλλά όλα αυτά παλιά. Πολύ παλιά…

Τώρα η κατάσταση είναι αλλιώς. Τώρα έχει εξαφανιστεί σχεδόν το 1/3 της εκλογικής δύναμης του χώρου αυτού και τα ποσοστά των κομμάτων που τον απαρτίζουν σε πολλές περιπτώσεις είναι τα χαμηλότερα που έχουν επιτευχθεί ποτέ. Αποτέλεσμα; Η χειρότερη επίδοση στις κάλπες τα τελευταία 70 χρόνια. Ποτέ ξανά από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά δεν έχει υπάρξει τόσο άσχημο αποτέλεσμα για τα κόμματα της Κεντροαριστεράς σε όλη την Ευρώπη.

Αν θυμηθεί κανείς, μάλιστα, τι έγινε πέρυσι στις περισσότερες εκλογικές αναμετρήσεις, τότε θα καταλάβει πόσο άσχημα είναι τα πράγματα. Παράδοση σκυτάλης στη Δανία, ιστορικό χαμηλό σε Φινλανδία, Πολωνία, Ισπανία και σταθεροποίηση στις όχι και τόσο τιμητικές θέσεις μεταξύ 3-6 στην Ελλάδα. Μοναδική εξαίρεση χώρες όπως η Γαλλία (κυβερνόν κόμμα) και η Γερμανία, όπου το SPD κρατά δυνάμεις και έχει λόγο στη χάραξη πολιτικής της κυβέρνησης Μέρκελ. Παρόμοιο σκηνικό και σε Ολλανδία, Σουηδία, Πορτογαλία και Αυστρία, αν και εδώ τα αντίστοιχα κόμματα του χώρου έχουν διαφορετική προσέγγιση στις πολιτικές από τις κλασσικές περιπτώσεις και σίγουρα η πολιτική κουλτούρα συνεργασιών στις χώρες τους επιτρέπουν πιο εύκολα τους σχηματισμούς κυβερνήσεων με πολλά κόμματα από συγγενείς ή όχι και τόσο συγγενείς χώρους. Αλλά ακόμη και στη Γαλλία, όπου ο Φρανσουά Ολάντ κρατά μόνος του το κάστρο της Κεντροαριστεράς, τα πράγματα δεν είναι καλά. Η δημοτικότητά του είναι στο ναδίρ και είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν θα συνεχίσει να είναι ο κάτοικος των Ηλυσίων Πεδίων. Οσο για τον Ρέντσι; Αν  και δείχνει στην καλύτερη κατάσταση απ’ όλους, έχει χάσει αρκετή από τη δυναμική που είχε αναπτύξει. Και την ίδια ώρα η Ιταλία γίνεται ακόμη πιο εσωστρεφής.

Και δεν είναι μόνο το κομματικό τοπίο που αλλάζει. Είναι γενικότερη η στροφή της κοινωνίας, ακόμη και σε αυτοδιοικητικό επίπεδο. Παραδοσιακά… κάστρα έχουν φύγει από τα χέρια των σοσιαλδημοκρατών, με το Λονδίνο, το Αμστερνταμ, πόλεις της Καταλονίας και περιοχές της Σκωτίας να παίρνουν συντηρητική στροφή.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτοί οι χώροι που βγήκαν κερδισμένοι. Εκλογικά συν μέτρησαν και φιλελεύθερα κόμματα, αλλά και τα συντηρητικά κόμματα, όπως εξάλλου και τα κόμματα της οικολογίας. Αλλά κερδισμένη ήταν κυρίως η αποχή

Το ένα ερώτημα που προκύπτει αβίαστα είναι το πού πάνε όλες αυτές οι ψήφοι. Ποιος είναι ο ευνοημένος αυτής της στροφής; Φεύγουν οι ψηφοφόροι προς τα αριστερά; Φεύγουν προς τα δεξιά; Απέχουν;

Αρκετά κόμματα που έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίζονται από μεγάλες δόσεις λαϊκισμού. Τόσο στη ρητορική τους, όσο και στην πρακτική που υιοθετούν όταν ανέλαβαν θέσεις ευθύνης. Κόμματα είτε της ριζοσπαστικής Αριστεράς, είτε της Ακροδεξιάς επιτέθηκαν με σφοδρότητα στη σοσιαλδημοκρατία και κατάφεραν και απέσπασαν ένα μεγάλο κομμάτι της εκλογικής πίτας της με το μαχαίρι του εθνικισμού και του πατριωτισμού να κόβει την πίτα.

Αλλά δεν είναι μόνο αυτοί οι χώροι που βγήκαν κερδισμένοι. Εκλογικά συν μέτρησαν και φιλελεύθερα κόμματα, αλλά και τα συντηρητικά κόμματα, όπως εξάλλου και τα κόμματα της οικολογίας. Αλλά κερδισμένη ήταν κυρίως η αποχή.

Ολα τα παραπάνω συνοψίζονται εξαιρετικά στο παρακάτω γράφημα. Προσέξτε πόσο έχουν μειωθεί τα εκλογικά ποσοστά του χώρου της Κεντροαριστεράς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News