892
|

Βάζοντας σε τάξη τον μεγάλο κακοπληρωτή

Διομήδης Σπινέλλης Διομήδης Σπινέλλης 8 Σεπτεμβρίου 2015, 14:20

Βάζοντας σε τάξη τον μεγάλο κακοπληρωτή

Διομήδης Σπινέλλης Διομήδης Σπινέλλης 8 Σεπτεμβρίου 2015, 14:20

«Η επιχείρηση έβαλε λουκέτο και απέλυσε δεκάδες μηχανικούς. Ο λόγος ήταν τα χρήματα που της χρωστούσε για πολλούς μήνες το κράτος.» Αυτά μου έλεγε ένας φίλος πριν λίγες μέρες προσπαθώντας να ελέγξει το θυμό του. Δυστυχώς υπάρχουν χιλιάδες παρόμοιες περιπτώσεις. Μια μεγάλη κατηγορία είναι εξαγωγικές επιχειρήσεις που για λογιστικούς λόγους έχουν πληρώσει παραπάνω ΦΠΑ απ’ όσο όφειλαν και περιμένουν το κράτος να τους επιστρέψει τη διαφορά. Επίσης είναι οι εμπορικές επιχειρήσεις και οι εργολάβοι που είχαν την ατυχία να συμβληθούν με το κράτους. Στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν παραδώσει τα συμφωνημένα υλικά ή παράσχει τις υπηρεσίες, έχουν εξοφλήσει προμηθευτές και εργαζομένους και περιμένουν καρτερικά την πληρωμή τους από το κράτος.

Δυστυχώς, λεφτόδεντρα δεν υπάρχουν και οι τράπεζες πια δεν δανείζουν όπως παλιά. Έτσι, όταν οι πληρωμές του κράτους καθυστερούν (5,74 δισ. ήταν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς τους ιδιώτες τον Ιούλιο), οι επιχειρήσεις παίρνουν την κάτω βόλτα. Αρχίζουν και αυτές να καθυστερούν τις δικές τους πληρωμές σε προμηθευτές και εργαζόμενους, συρρικνώνονται και, τελικά, κλείνουν.

Κάθε επιχείρηση που κλείνει επιτείνει την ανεργία αφού οι εργαζόμενοί της μένουν στο δρόμο. Αλυσιδωτά συντείνει στην οικονομική κρίση, αφού εργαζόμενοι και προμηθευτές της δεν πληρώνονται πια από αυτή. Το να κλείνουν και να αναδιαρθρώνονται επιχειρήσεις είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους δουλεύει η οικονομία της αγοράς. Όταν όμως λόγω καθυστερημένων οφειλών του κράτους βάζει λουκέτο μια υγιής επιχείρηση αυτό δεν είναι «δημιουργική καταστροφή» είναι απλώς καταστροφικό. Η οργάνωση και γνώση που είχε δημιουργήσει χάνονται για την οικονομία. Οι εργαζόμενοι, αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο της μακροχρόνιας ανεργίας ή μιας λιγότερο παραγωγικής δουλειάς, είναι πιθανό να μεταναστεύσουν μειώνοντας το παραγωγικό κεφάλαιο της χώρας. Ακριβός εξοπλισμός αφήνεται να σκουριάσει και σύγχρονα κτήρια ερημώνουν.

Η καθυστέρηση των οφειλών του κράτους δημιουργεί και άλλες στρεβλώσεις. Χτυπάει βάναυσα τις εξαγωγικές επιχειρήσεις (που έχουμε ανάγκη για να ορθοποδήσουμε) ενθαρρύνοντας την επιχειρηματικότητα που βασίζεται στην εγχώρια κατανάλωση, τα μη εμπορεύσιμα αγαθά και τα ολιγοπώλια. Μειώνει τον κύκλο των κρατικών προμηθευτών ενθαρρύνοντας αυτούς που ενσωματώνουν τις καθυστερήσεις πληρωμών σε υπερτιμολογήσεις, αυτούς που, λόγω κακής ποιότητας, μόνο το κράτος μπορούν να προμηθεύσουν, ή αυτούς που έχουν βρει τρόπους να πληρώνονται στην ώρα τους με πληρωμές «κάτω από το τραπέζι». Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές πολυεθνικές που θα μπορούσαν να προσφέρουν πολύτιμη τεχνογνωσία στο δημόσιο δεν συμμετέχουν πια σε διαγωνισμούς προμηθειών.

Όμως η καθυστέρηση των οφειλών του κράτους δεν γίνεται από ανάγκη· αποτελεί επιλογή και συνειδητή ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Ήδη τον Απρίλιο του 2010 οι πληρωμές του κράτους που είχαν καθυστερήσει πάνω από 90 μέρες ήταν 5,6 δισ. ευρώ. Η πρώτη δανειακή σύμβαση είχε θέσει ως στόχο το μηδενισμό της συσσώρευσης νέων οφειλών το Δεκέμβριο του 2011 και είχε επιτευχθεί σημαντική (αν και όχι η προβλεπόμενη) πρόοδος στο θέμα αυτό. Το 2015 η κυβέρνηση κήρυξε ξανά άτυπη στάση πληρωμών προς τις επιχειρήσεις οδηγώντας κι άλλες επιχειρήσεις σε λουκέτο και εργαζομένους στο δρόμο. Σε όλο αυτό το διάστημα οι μισθοί και οι συντάξεις του δημοσίου πληρώνονταν κανονικά.

Φαντάζομαι συμφωνείτε μαζί μου ότι είναι προκλητικό να κλείνουν εξαγωγικές επιχειρήσεις και να μεταναστεύουν στο εξωτερικό νέοι απόφοιτοι και καταξιωμένα στελέχη έτσι ώστε να μπορούν να συνεχίζουν τη λειτουργία τους άχρηστοι κρατικοί φορείς και να πληρώνονται επικουρικές συντάξεις από άδεια «ευγενή» ταμεία. Η λύση είναι επίσης προκλητικά απλή (και, δυστυχώς, απίθανο να υιοθετηθεί από οποιοδήποτε κόμμα).

Για να μπουν σε τάξη οι εσωτερικές πληρωμές του κράτους θα πρέπει αυτές να γίνονται με προτεραιότητα που να αντικατοπτρίζει τις ανάγκες, όχι των πελατών του πολιτικού συστήματος, αλλά όλης της κοινωνίας και της οικονομίας. Σε αδρές γραμμές οι προτεραιότητες πρέπει να είναι ως εξής.

  1. Οφειλές προς τις επιχειρήσεις. Αυτές θα πρέπει οπωσδήποτε να πληρώνονται μέσα σε 90 μέρες, όπως δεσμευτήκαμε ως χώρα να κάνουμε πριν πέντε χρόνια. Ο λόγος είναι απλός: οι εξαγωγικές επιχειρήσεις είναι απαραίτητες για την ανόρθωση της οικονομίας μας, ενώ οι σωστοί προμηθευτές κατά κανόνα προσφέρουν στο δημόσιο υλικά και υπηρεσίες καλύτερα από αυτά που το κράτος μπορεί να δημιουργήσει μόνο του.

  2. Συντάξεις. Να πληρώνεται εμπρόθεσμα μια βασική εθνική σύνταξη και ένα πρόσθετο ποσό ανάλογο με τις εισφορές που έχουν καταβληθεί από τον εργαζόμενο. Οι συντάξεις είναι και αυτές οφειλές του δημοσίου και είναι δίκαιο να πληρώνονται κανονικά.

  3. Μισθοί του δημοσίου. Οι μισθοί δημιουργούν κάθε μήνα νέες οφειλές, ενώ η δαπάνη αυτή μπορεί να περιοριστεί με ορθολογικότερη κατανομή της ως προς τον αριθμό των εργαζομένων και το επίπεδο των αμοιβών. Ο εξορθολογισμός της μισθολογικής δαπάνης είναι άλλωστε το πρώτο βήμα των επιχειρήσεων που προσπαθούν να ορθοποδήσουν. Επίσης, επειδή μειωμένα έσοδα καθώς και καθυστερήσεις πληρωμών στις προηγούμενες κατηγορίες μπορεί να οφείλονται και σε κακή οργάνωση η ολιγωρία των δημοσίων υπηρεσιών, η σύνδεση των μισθών με τις πληρωμές του δημοσίου μπορεί να αποτελέσει ένα κίνητρο απόδοσης. Συνεπώς, η μισθολογική δαπάνη του δημοσίου θα πρέπει να περιορίζεται όταν υπάρχει έστω και ένα ευρώ καθυστέρηση στις κατηγορίες 1 και 2.

  4. Μισθοί υπουργών, γενικών γραμματέων, γενικών διευθυντών, διευθυντών, ανωτάτων δικαστικών, βουλευτών. Αυτοί οι άνθρωποι αποτελούν τμήμα του προβλήματος και της λύσης του. Είναι αυτοί που έχουν τη δύναμη να βελτιώσουν τη λειτουργία του κράτους προς όφελος της οικονομίας, των κρατικών δαπανών και των εσόδων. Η συμβολική αλλά δραστική μείωση του μισθού τους (π.χ. κατά 75%) όσο δεν υπάρχουν χρήματα για να πληρωθούν οι προηγούμενες κατηγορίες οφειλών μπορεί να αποτελέσει το απαραίτητο «καμπανάκι» για να κάνουν αποτελεσματικά τη δουλειά τους.

ΥΓ. Παρακαλώ να μην ανοίξουμε την αντιπαραγωγική συζήτηση για τις πληρωμές εξόφλησης του δημοσίου χρέους. Το θέμα έχει εξαντληθεί, και το πού οδηγούν οι άλλες εκκεντρικές ιδέες το είδαμε παραστατικότατα και το ζήσαμε το τελευταίο επτάμηνο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News