Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε τη δημιουργία μιας νέας υπηρεσίας πληροφοριών υπό την προεδρία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με στόχο να ενισχύσει τη συλλογική αξιοποίηση των δεδομένων που συγκεντρώνουν οι εθνικές μυστικές υπηρεσίες των κρατών-μελών. Η νέα μονάδα, η οποία θα ενταχθεί στη Γενική Γραμματεία της Επιτροπής, σκοπεύει να προσλάβει αξιωματούχους από διάφορες ευρωπαϊκές υπηρεσίες πληροφοριών και να συντονίζει τη συλλογή και ανάλυση πληροφοριών για κοινή χρήση.

Η απόφαση αυτή, όπως γράφουν οι Financial Times, εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο αναθεώρησης της ευρωπαϊκής ασφάλειας, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τις προειδοποιήσεις του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για πιθανή μείωση της αμερικανικής στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ευρώπη. Οι εξελίξεις αυτές ώθησαν την ΕΕ να ενισχύσει τις δικές της αμυντικές δυνατότητες και να προχωρήσει στο μεγαλύτερο εξοπλιστικό της πρόγραμμα μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.

Οπως λέει στους FT πηγή που γνωρίζει τα σχέδια, «οι ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες γνωρίζουν πολλά, όπως και η Κομισιόν. Χρειαζόμαστε έναν καλύτερο τρόπο να συνδυάσουμε αυτή τη γνώση ώστε να είναι χρήσιμη και αποτελεσματική για όλους. Στον χώρο των πληροφοριών, πρέπει να δώσεις κάτι για να πάρεις κάτι».

Ωστόσο, η πρωτοβουλία έχει προκαλέσει αντιδράσεις. Ανώτεροι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (EEAS), που είναι υπεύθυνη για το Κέντρο Πληροφοριών και Κατάστασης της ΕΕ (Intcen), εκφράζουν ανησυχία ότι η νέα μονάδα θα επικαλύπτει τις λειτουργίες του κέντρου και θα απειλήσει το μέλλον του. Παράλληλα, η πρόταση δεν έχει ακόμη κοινοποιηθεί επίσημα σε όλα τα 27 κράτη-μέλη, ενώ η Επιτροπή σχεδιάζει να στελεχώσει τη μονάδα με αποσπασμένους υπαλλήλους από εθνικές υπηρεσίες πληροφοριών.

Εκπρόσωπος της Επιτροπής δήλωσε στους Financial Times ότι εξετάζεται «ο τρόπος ενίσχυσης των δυνατοτήτων ασφαλείας και πληροφοριών» και ότι στο πλαίσιο αυτό «η δημιουργία ενός ειδικού τμήματος εντός της Γενικής Γραμματείας βρίσκεται υπό εξέταση». Δεν υπάρχει ακόμη χρονοδιάγραμμα, πρόσθεσε, ενώ τόνισε ότι η νέα δομή θα «βασιστεί στην υπάρχουσα τεχνογνωσία και θα συνεργάζεται στενά με την EEAS».

Η ανταλλαγή πληροφοριών αποτελεί εδώ και χρόνια ένα ευαίσθητο ζήτημα για την ΕΕ. Κράτη όπως η Γαλλία, με ισχυρές υπηρεσίες πληροφοριών, είναι επιφυλακτικά να μοιραστούν ευαίσθητα δεδομένα. Επιπλέον, η παρουσία στην ΕΕ φιλορωσικών κυβερνήσεων, όπως αυτή στην Ουγγαρία, περιπλέκει περαιτέρω τη συνεργασία. Δύο αξιωματούχοι με τους οποίους μίλησαν οι FT, εκτιμούν ότι πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θα αντισταθούν στην προσπάθεια της Επιτροπής να αποκτήσει περισσότερες εξουσίες στον τομέα των πληροφοριών, αν και αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν παλιές αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα του Intcen, ιδίως μετά τη ρωσική επιθετικότητα και τις υβριδικές απειλές που αντιμετωπίζει η ήπειρος.

Η νέα πρωτοβουλία δεν στοχεύει στη δημιουργία επιχειρησιακών πρακτόρων, όπως διευκρίνισε στους FT ένας αξιωματούχος. Αντίθετα, επιδιώκει καλύτερο συντονισμό και ανάλυση δεδομένων, ώστε η Ευρώπη να μην εξαρτάται πλήρως από τις ΗΠΑ. Οι κινήσεις του Τραμπ, ο οποίος ανέστειλε προσωρινά την παροχή αμερικανικών πληροφοριών στην Ουκρανία την άνοιξη, κατέδειξαν την ευρωπαϊκή εξάρτηση από την Ουάσιγκτον.

Η νέα μονάδα αποτελεί συνέχεια της απόφασης της Φον ντερ Λάιεν να ενημερώνονται συστηματικά οι Επίτροποι σε θέματα ασφάλειας και πληροφοριών. Παράλληλα, έχει προωθήσει χρηματοδότηση εξοπλισμών για την Ουκρανία και την εκκίνηση του δορυφορικού προγράμματος Iris2, που θα ενισχύσει τις ευρωπαϊκές επικοινωνιακές δυνατότητες.

Η ευρωπαϊκή συνεργασία πληροφοριών έχει τις ρίζες της στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, όταν οι υπηρεσίες ασφαλείας της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, της Ισπανίας, της Σουηδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου άρχισαν να ανταλλάσσουν εκτιμήσεις ασφαλείας, σημειώνουν οι FT. Αυτή η συνεργασία μετεξελίχθηκε σταδιακά σε πιο θεσμική μορφή και, από το 2011, υπάγεται στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης.

Η νέα αυτή πρωτοβουλία σηματοδοτεί μια πιο φιλόδοξη και ανεξάρτητη ευρωπαϊκή προσέγγιση στην ασφάλεια και στις πληροφορίες. Αν επιτύχει, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα βήμα προς μια ενιαία ευρωπαϊκή αμυντική ταυτότητα∙ αν αποτύχει, κινδυνεύει να προκαλέσει νέες εντάσεις ανάμεσα στα κράτη-μέλη για τον έλεγχο των ευαίσθητων δεδομένων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News