Η Ευρώπη οχυρώνεται. Μπορεί η αφορμή να ήταν η κατάφωρα προνομιακή συμφωνία της Google με την κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον, ωστόσο το θέμα ξεπερνάει την περιπτωσιολογία. Οι μεγάλες εταιρείες, εδώ και χρόνια, καταφέρνουν με πλάγιους τρόπους να γλυτώνουν την «τσιμπίδα» των φόρων και σε άλλες περιπτώσεις να καταβάλουν ένα… συμβολικό ποσό σε σχέση με τα κέρδη που έχουν αποκομίσει από τη δραστηριοποίησή τους στις χώρες της ΕΕ.

Κάτω από αυτό το πρίσμα, η Κομισιόν ανακοίνωσε σήμερα (σ.σ.: Πέμπτη) μια σειρά μέτρων «δομικής» σημασίας για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής των μεγάλων εταιρειών.

Οπως αναφέρεται στο επίσημο δελτίο Τύπου, αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποφάσεων: «Χρειάζονται νέοι κανόνες για την εναρμόνιση της φορολογικής νομοθεσίας και στις 28 χώρες της ΕΕ με στόχο την πάταξη των επιθετικών φορολογικών πρακτικών μεγάλων εταιρειών με αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο. Σήμερα (σ.σ. Πέμπτη), η Επιτροπή άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στο πλαίσιο της εκστρατείας της για δίκαιη, αποτελεσματική και φιλοαναπτυξιακή φορολογία στην ΕΕ με νέες προτάσεις για την πάταξη της φοροαποφυγής των εταιρειών. Η δέσμη μέτρων για την πάταξη της φοροαποφυγής καλεί τα κράτη-μέλη να υιοθετήσουν μια αυστηρότερη και πιο συντονισμένη στάση έναντι των εταιρειών που αποφεύγουν την καταβολή του φόρου που τους αναλογεί, καθώς και να εφαρμόσουν τα διεθνή πρότυπα κατά της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μεταφοράς των κερδών.

Τα βασικά στοιχεία των νέων προτάσεων της Κομισιόν είναι τα εξής:

• νομικά δεσμευτικά μέτρα κατά των συνηθέστερων μεθόδων που χρησιμοποιούν οι εταιρείες για τη μη καταβολή φόρων
• σύσταση προς τα κράτη μέλη για τον τρόπο πρόληψης της κατάχρησης των φορολογικών συμβάσεων
• πρόταση προς τα κράτη μέλη για ανταλλαγή πληροφοριών φορολογικής φύσεως σχετικά με τις πολυεθνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ
• δράσεις για την προώθηση της χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης σε διεθνές επίπεδο
• μια νέα ευρωπαϊκή διαδικασία κατάρτισης καταλόγου με τις τρίτες χώρες που αρνούνται να τηρούν τους κανόνες.

Η Κομισιόν ελπίζει ότι αυτά τα μέτρα θα καταφέρουν να αποτρέψουν τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό, να ενισχύσουν τη διαφάνεια μεταξύ των κρατών μελών και να εξασφαλίσουν έναν πιο θεμιτό ανταγωνισμό για όλες τις επιχειρήσεις στην ενιαία αγορά.

Ο αντιπρόεδρος Βάλντις Ντομπρόβσκις, αρμόδιος για το Ευρώ και τον Κοινωνικό Διάλογο, δήλωσε για το θέμα: «Σήμερα, κάνουμε ακόμα ένα βήμα για να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη στο φορολογικό σύστημα συνολικά, κάνοντάς το δικαιότερο και αποτελεσματικότερο. Οι πολίτες πρέπει να έχουν τη βεβαιότητα ότι οι φορολογικοί κανόνες εφαρμόζονται ισότιμα σε όλα τα άτομα και όλες τις επιχειρήσεις. Οι εταιρείες πρέπει να καταβάλλουν τους φόρους που τους αναλογούν, εκεί όπου όπου αναπτύσσουν την πραγματική οικονομική τους δραστηριότητα. Η Ευρώπη μπορεί να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην καταπολέμηση της φοροαποφυγής παγκοσμίως. Αυτό απαιτεί συντονισμένη δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να μην υπάρχουν 28 διαφορετικές προσεγγίσεις σε 28 κράτη μέλη».

Από την μεριά του, ο Πιέρ Μοσκοβισί, επίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε τα εξής: «Φορολογικά έσοδα δισεκατομμυρίων ευρώ χάνονται κάθε χρόνο εξαιτίας της φοροαποφυγής – χρήματα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για δημόσιες υπηρεσίες, όπως σχολεία και νοσοκομεία ή για την ενίσχυση της απασχόλησης και της ανάπτυξης. Οι ευρωπαίοι πολίτες και οι επιχειρήσεις που σέβονται τους κανόνες του παιχνιδιού καταλήγουν να πληρώνουν υψηλότερους φόρους. Αυτό είναι απαράδεκτο και λαμβάνουμε μέτρα για να το αντιμετωπίσουμε. Σήμερα κάνουμε ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ισότιμων όρων ανταγωνισμού για όλες τις επιχειρήσεις μας και μιας δίκαιης και αποτελεσματικής φορολογίας για όλους τους Ευρωπαίους».

Κύριες δράσεις

Η δέσμη μέτρων βασίζεται στους τρεις βασικούς πυλώνες του προγράμματος δράσης της Επιτροπής για μια δικαιότερη φορολογία:

Εξασφάλιση αποτελεσματικής φορολογίας στην ΕΕ

Η θεμελιώδης αρχή της φορολόγησης των εταιρειών είναι ότι οι εταιρείες πρέπει να καταβάλλουν φόρους εκεί όπου πραγματοποιούν κέρδη. Η δέσμη περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να μεριμνούν για την εφαρμογή στην πράξη αυτής της αρχής. Η Επιτροπή προτείνει οδηγία κατά της φοροαποφυγής με νομικά δεσμευτικά μέτρα για την αντιμετώπιση ορισμένων από τους συνηθέστερους τρόπους φοροαποφυγής. Η σύστασή της για τις φορολογικές συμβάσεις υποδεικνύει στα κράτη μέλη τους καλύτερους δυνατούς τρόπους προστασίας των φορολογικών τους συμβάσεων έναντι καταχρήσεων, οι οποίοι είναι σύμφωνοι με την ενωσιακή νομοθεσία.

Βελτίωση της φορολογικής διαφάνειας

Η διαφάνεια έχει καθοριστική σημασία για τον εντοπισμό πρακτικών επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού που εφαρμόζουν μεγάλες εταιρείες και την εξασφάλιση θεμιτού φορολογικού ανταγωνισμού. Η σημερινή δέσμη μέτρων επιδιώκει να ενισχύσει τη διαφάνεια όσον αφορά τους φόρους που καταβάλλουν οι εταιρείες, μέσω της αναθεώρησης της οδηγίας για τη διοικητική συνεργασία. Σύμφωνα με τους προτεινόμενους κανόνες, οι εθνικές αρχές θα ανταλλάσσουν πληροφορίες φορολογικής φύσεως για τις δραστηριότητες των πολυεθνικών εταιρειών, ανά χώρα. Συνεπώς, όλα τα κράτη-μέλη θα διαθέτουν σημαντικές πληροφορίες για τον εντοπισμό των κινδύνων φοροαποφυγής και την καλύτερη στόχευση των φορολογικών τους ελέγχων. Η Επιτροπή εξετάζει επίσης το ιδιαίτερο ζήτημα της δημοσιοποίησης στοιχείων από κάθε χώρα, για το οποίο η εκτίμηση επιπτώσεων βρίσκεται σε εξέλιξη ενόψει της πρωτοβουλίας που θα παρουσιαστεί στις αρχές της άνοιξης.

Διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού

Το σκεπτικό της Κομισιόν είναι ότι η φοροαποφυγή και ο επιζήμιος φορολογικός ανταγωνισμός αποτελούν παγκόσμια προβλήματα. Τα μέτρα για την πρόληψή τους πρέπει να εκτείνονται πέραν των συνόρων της ΕΕ. Οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να συμπεριληφθούν κι αυτές στο διεθνές δίκτυο χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης, ώστε να μπορέσουν να επωφεληθούν από τον παγκόσμιο αγώνα κατά της φοροαποφυγής.

Στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι να εντείνει τη συνεργασία με τους διεθνείς εταίρους για την πάταξη της φοροαποφυγής, να ενισχύσει τα μέτρα της ΕΕ για την προώθηση της δίκαιης φορολόγησης σε παγκόσμιο επίπεδο με βάση τα διεθνή πρότυπα και να αναπτύξει μια κοινή προσέγγιση για την αντιμετώπιση των εξωτερικών απειλών φοροαποφυγής. Αυτό θα βοηθήσει να εξασφαλιστούν δίκαιοι και ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για όλες τις επιχειρήσεις και τις χώρες.

Το σκεπτικό της Κομισιόν είναι ότι η φοροαποφυγή και ο επιζήμιος φορολογικός ανταγωνισμός αποτελούν παγκόσμια προβλήματα. Τα μέτρα για την πρόληψή τους πρέπει να εκτείνονται πέραν των συνόρων της ΕΕ

Ιστορικό

Τον περασμένο Οκτώβριο, οι χώρες του ΟΟΣΑ συμφώνησαν σε ορισμένα μέτρα για να περιορίσουν τη διάβρωση της φορολογικής βάσης και τη μεταφορά των κερδών (BEPS). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επίσης διατυπώσει συστάσεις σχετικά με την εταιρική φοροαποφυγή.

Από το 2015 η Κομισιόν είχε αναλάβει μια σειρά πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της φορολογικής διαφάνειας και τη μεταρρύθμιση της φορολογίας των εταιρειών. Η πρόταση για τη διαφάνεια των φορολογικών αποφάσεων εγκρίθηκε από τα κράτη-μέλη μέσα σε επτά μόνο μήνες, ενώ έχουν ξεκινήσει και ορισμένες άλλες σημαντικές μεταρρυθμίσεις για τη φορολογία των εταιρειών.

Επόμενα βήματα

Οι δύο νομοθετικές προτάσεις της δέσμης μέτρων θα υποβληθούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για διαβούλευση και στο Συμβούλιο για έγκριση. Το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο πρέπει επίσης να εγκρίνουν τη σύσταση για τις φορολογικές συμβάσεις, ενώ τα κράτη μέλη πρέπει να την εφαρμόζουν κατά την αναθεώρηση των φορολογικών τους συμβάσεων. Τέλος, τα κράτη-μέλη πρέπει να εγκρίνουν επίσημα τη νέα εξωτερική στρατηγική και να αποφασίσουν με ποιο τρόπο θα την υλοποιήσουν το συντομότερο δυνατό, μόλις αυτή εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

H αφορμή με την Google

Πριν από λίγες ημέρες η μητρική εταιρεία της Google, η Alphabet, κατέληξε σε συμφωνία με την κυβέρνηση της Μεγάλης Βρετανίας να καταβάλει 130 εκατομμύρια λίρες (172 εκατομμύρια ευρώ) σε αναδρομικούς φόρους από το 2005 και εντεύθεν.

Για να γίνει κατανοητό το υπερκέρδος των μεγάλων εταιρειών, αξίζει να σημειωθεί ότι η Google από το 2006 έως το 2011, είχε έσοδα 18 δισεκατομμύρια δολάρια (16,5 δισ. ευρώ) από τις δραστηριότητες των επιχειρήσεών της στη Μ. Βρετανία. Κι όμως, απέδιδε φόρους που μετά βίας έφταναν τα 16 εκατομμύρια δολάρια (14,7 εκατ. ευρώ).

Ωστόσο, αυτή η αμφιλεγόμενη συμφωνία του Ηνωμένου Βασιλείου με την Google θα μπορούσε να έρθει σε σύγκρουση με τους ευρωπαϊκούς κανόνες ανταγωνισμού, ενώ υπάρχει η πιθανότητα να διερευνηθεί περαιτέρω αν υποβληθεί σχετική καταγγελία.

Αυτό επισήμανε η ευρωπαία Επίτροπος, αρμόδια για τους κανόνες ανταγωνισμού, Μαργκρέτε Βεστάγκερ. Oπως σημειώνει η βρετανική εφημερίδα Guardian, αυτού του είδους οι συμφωνίες ανάμεσα σε κράτη και εταιρείες είναι κατά βάση άδικες και ισοδυναμούν ακόμη και με παράνομη κρατική ενίσχυση. Το κόμμα της Σκωτίας SNP έχει στείλει αναφορά στην Βεστάγκερ ζητώντας να γίνει έρευνα επί του θέματος, κάτι που αναμένεται να κάνουν και οι Εργατικοί.

Η κυρία Βεστάγκερ, μιλώντας στο ραδιόφωνο του BBC, παραδέχθηκε πως αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζει πολλά για τη συμφωνία, αλλά αν κατατεθούν αναφορές προς την Επιτροπή για το θέμα, τότε θα υπάρξει περαιτέρω διερεύνηση. Ανέφερε, δε, ότι στην αγορά πρέπει να υπάρχουν ίσες ευκαιρίες για όλες τις εταιρείες – ειδικά για τις καινοτόμες και να μην καταπνίγονται αυτές οι προσπάθειες από τις μεγάλες εταιρείες.

Οι δηλώσεις της Μαργκρέτε Βεστάγκερ έρχονται να προσθέσουν μεγαλύτερη πίεση στον Ντέιβιντ Κάμερον που εδώ και καιρό κατηγορείται για… στενές επαφές με την Google.

Ο Στιούαρτ Χόσι, αναπληρωτής αρχηγός του κόμματος SNP και εκπρόσωπός του επί των οικονομικών θεμάτων, έκανε λόγο για «απτή αίσθηση σκεπτικισμού για τον διακανονισμό που επιτεύχθηκε με την Google και τις επιπτώσεις που θα έχει στους φορολογούμενους. Η αλήθεια είναι ότι γνωρίζουμε πολύ λίγα, καθώς αυτή η συμφωνία έλαβε χώρα ιδιωτικά και με μυστικότητα και ελάχιστα στοιχεία έχουν δοθεί στη δημοσιότητα».

Η Μάργκαρετ Χοντζ, πρώην πρόεδρος της επιτροπής δημόσιων λογαριασμών, ζητάει με τη σειρά της την παρέμβαση της Κομισιόν για το θέμα. O μεγιστάνας των μίντια, Ρούπερτ Μέρντοχ εξέφρασε την ανησυχία του για το θέμα, όπως και ο πρώην υπουργός Βινς Κέιμπλ. Απαντες αφήνουν να εννοηθεί ότι ο Ντέιβιντ Κάμερον, ομού με τον υπουργό Οικονομικών Τζορτζ Οσμπορν,  επέτρεψαν στην Google να ασκήσει μεγάλη επιρροή.

Κατά την κυρία Βεστάγκερ το σύστημα πρέπει να λειτουργεί αρμονικά: η εταιρεία που έχει κέρδη πρέπει να αποδίδει τους ανάλογους φόρους. Η ίδια έχει προεδρεύσει σε μια έρευνα που αφορά στην Apple και τους φόρους δισεκατομμυρίων που έχει αποφύγει να αποδώσει στην Ιρλανδία, αλλά όπως λέει είναι πολύ νωρίς για να ξέρει κανείς πώς θα καταλήξει αυτή η υπόθεση.

Αυτό που σημειώνει με επίταση, όμως, είναι ότι πρέπει να διαφυλαχθεί ο ανταγωνισμός εντός της ΕΕ. Αρα, άπαντες πρέπει να πληρώνουν φόρους. Γι’ αυτό και πρέπει να χρησιμοποιούνται όλοι οι μηχανισμοί και τα κρατικά εργαλεία για να αποφεύγονται τέτοιου είδους προνομιακές και επιλεκτικές συμφωνίες.

Η κυρία Βεστάγκερ δεν αρνήθηκε πρόσφατα μια συνάντηση με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Apple, Τιμ Κουκ, ο οποίος ήθελε να της εκφράσει την άποψη της εταιρείας για το θέμα της καταβολής των φόρων.

Η ίδια εξηγεί: «Κάθε εταιρεία έχει δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Η Ενωση στηρίζεται στο κράτος δικαίου. Εμείς θέλουμε κάνουμε τη δουλειά μας για το καλό όλων των Ευρωπαίων. Για τους πολίτες και τις εταιρείες που πληρώνουν τους φόρους τους».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News