Ολόκληρη η δήλωση του προέδρου της ΑΔΑΕ

«Σύμφωνα με το Ελληνικό Σύνταγμα, όπως αναθεωρήθηκε το 2001, αλλά σύμφωνα και με τα ισχύοντα ευρύτερα στα κράτη του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού, στα οποία ανήκει η χώρα μας, ο θεσμός των ανεξαρτήτων αρχών προϋποθέτει την πραγματική και όχι απλώς στα χαρτιά ανεξαρτησία της λειτουργίας τους και δεν είναι συμβατός με την άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών υπό κηδεμόνευση ή καθ’ υπαγόρευση.

»Ειδικότερα, η ρητή, κατά το άρθρο 19, παρ. 2, του Συντάγματος, συνταγματική κατοχύρωση της ΑΔΑΕ ως ανεξάρτητης αρχής, διασφαλίζουσας μάλιστα το απολύτως απαραβίαστο δικαίωμα στο απόρρητο των επικοινωνιών, έχει την έννοια ότι κανένα κρατικό όργανο δεν μπορεί να ασκήσει επί της εν λόγω Αρχής οιαδήποτε μορφή προληπτικού ελέγχου ή προληπτικής εποπτείας (εντολή, κατευθυντήρια ερμηνευτική οδηγία κ.λ.π.). Συνεπώς, και με δεδομένο ότι το Σύνταγμα φωτίζει την ερμηνεία των νόμων και όχι το αντίστροφο, το άρθρο 29 παρ. 2 του Ν.4938/2022, ερμηνευόμενο σύμφωνα με το άρθρο 19, παρ. 2, του Συντάγματος, έχει την έννοια ότι ο Εισαγγελεύς του Αρείου Πάγου δεν δύναται, επικαλούμενος τη γενική αρμοδιότητά του να γνωμοδοτεί επί “νομικών ζητημάτων γενικού ενδιαφέροντος”, να διατυπώνει γνώμη επί της ερμηνείας και εφαρμογής διατάξεων που αφορούν τις συνταγματικές αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ, απευθύνοντας σε αυτήν κατευθυντήριες οδηγίες και απειλώντας μάλιστα με πρωτοφανή τρόπο τα μέλη της με βαρύτατες ποινικές κυρώσεις, αν ασκήσουν τις αρμοδιότητες τους με τρόπο διαφορετικό από τον από αυτόν υιοθετούμενο. Η δε απαγόρευση έκδοσης τέτοιας αντισυνταγματικής γνωμοδότησης του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ισχύει a fortiori, εάν, όπως συμβαίνει εν προκειμένω, η ΑΔΑΕ έχει ήδη επιληφθεί αρμοδίως συναφών υποθέσεων και διενεργεί ήδη σχετικούς ελέγχους. Επομένως, η επίμαχη γνωμοδότηση του κ. Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, πέρα από το γεγονός ότι νομικά δεν έχει παράγει καμία απολύτως δέσμευση (ως γνωστόν δέσμευση στην ελληνική έννομη τάξη παράγουν μόνο οι δικαιοδοτικές αποφάσεις των δικαστηρίων), παραβιάζει εξόφθαλμα την ευθέως εκ του Συντάγματος εκπορευόμενη ανεξαρτησία της ΑΔΑΕ, η οποία μέχρι σήμερα είχε πάντοτε γίνει σεβαστή.

»Περαιτέρω, η – ούτως ή άλλως προβληματική ως προς τη συμβατότητά της με την ΕΣΔΑ και το εθνικό Σύνταγμα– ρύθμιση της παρ. 7 του άρθρου 4 του Ν. 5002/2022 σχετικά με το ειδικό ζήτημα της ενημέρωσης του παρακολουθούμενου για λόγους εθνικής ασφάλειας ουδόλως περιορίζει τις γενικές αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ που κατοχυρώνονται στο άρθρο 6 §1 του ειδικότερου, εκτελεστικού του άρθρου 19 §2 του Συντάγματος, νόμου 3115/2003. Πρόκειται για δύο νόμους με μη διασταυρούμενα κανονιστικά πεδία. Εκτός, δε του γεγονότος ότι ουδόλως προκύπτει πως ο νομοθέτης θέλησε έναν τέτοιο περιορισμό, δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι η αποτελεσματική άσκηση αυτών των γενικών αρμοδιοτήτων συνδέεται από την ημέρα που ιδρύθηκε η ΑΔΑΕ, κατά τρόπο άρρηκτο και πολυποίκιλο, με τον συστηματικό έλεγχο των παρόχων και όλων των δημοσίων φορέων, στον τομέα της διασφάλισης του απορρήτου των επικοινωνιών· έλεγχο, ο οποίος δεν έχει ως μόνο σκοπό την ενημέρωση που προβλέπεται στην παρ. 7 του άρθρου 4 του Ν. 5002/2022. Κάτι που επιμένει να παραγνωρίζει ο κ. Εισαγγελεύς στην γνωμοδότηση του.

»Θα ακολουθήσει εντός των αμέσως προσεχών ημερών εκτενής ανακοίνωση της Ολομέλειας της ΑΔΑΕ επί των εν λόγω θεμάτων.

Το σχόλιο της Μάνδρου στον ΣΚΑΪ: Τι προβλέπει η νομοθεσία του Δεκεμβρίου

«Η γνωμοδότηση του κ. Ντογιάκου δεν είναι μια προσωπική εισαγγελική γνώμη. Στηρίζεται πάνω στο τι λέει το Σύνταγμα και στο τι λέει ο νόμος. Πολλοί νόμοι έχουν υπάρξει από το ’90 και μετά, με τελευταίο τον νόμο του Δεκεμβρίου, για το ποιος μπορεί να ενημερώνει τους πολίτες που έχουν αιτήματα και λένε “θέλω να μάθω αν έχω υποστεί παρακολούθηση για λόγους εθνικής ασφάλειας”. Καταλήγει (σ.σ. ο νέος νόμος) ότι αυτή την αρμοδιότητα δεν την έχει πλέον η ΑΔΑΕ», ανέφερε η έμπειρη δικαστική συντάκτρια της «Καθημερινής» και του ΣΚΑΪ στο σχόλιο της για τις εξελίξεις στο βραδινό δελτίο ειδήσεων του σταθμού.

«Η ΑΔΑΕ είναι μια ανεξάρτητη Αρχή, που την έχει φτιάξει το Σύνταγμα, για να διασφαλίζει το απόρρητο των επικοινωνιών. Ο νόμος που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο άφησε στην ΑΔΑΕ όλες τις αρμοδιότητες –να ελέγχει, να ψάχνει, να διερευνά καταγγελίες– της αφαίρεσε όμως την αρμοδιότητα να ενημερώνει και να διαχειρίζεται αιτήματα για πολίτες που θέλουν να μάθουν αν παρακολουθούνται. Αυτή την αρμοδιότητα δεν είναι ότι δεν την έχει κανένας, την έχει ένα τριμελές όργανο, που αποτελείται από δύο εισαγγελείς και τον πρόεδρο της ΑΔΑΕ», προσέθεσε.

«Αυτή η νομοθεσία που ισχύει τώρα», λοιπόν, και την οποία επικαλέστηκε ο κ. Ντογιάκος «αναθέτει σε αυτή την τριμελή επιτροπή να αξιολγεί τα αιτήματα αφού έχουν περάσει τρία χρόνια από την παρακολούθηση κι εφόσον αυτή κρίνει ότι μπορεί να μάθει κάποιος, να το μάθει», εξήγησε η δημοσιογράφος.

Και τόνισε: «Ολοι οι νόμοι, σε όλη την Ευρώπη, και αυτός που ισχύει σε εμάς, επιτρέπουν να μάθει κάποιος αν παρακολουθείται για λόγους εθνικής ασφάλειας υπό αυστηρές προϋποθέσεις. Δηλαδή είναι η εξαίρεση η ενημέρωση, όχι ο κανόνας».

Η κυρία Μάνδρου στάθηκε, εξάλλου, στο ότι «αυτός που θα πάει να ρωτήσει για να μάθει, πρέπει να έχει μόνο προσωπικό ενδιαφέρον», βάσει της προαναφερθείσας νομοθεσίας και της γνωμοδότησης του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. «Εγώ δηλαδή (για εμένα), εσύ (σ.σ. απευθύνεται στην παρουσιάστρια του δελτίου Σία Κοσιώνη) για τον εαυτό σου. Οχι για παράδειγμα κάποιος άλλος για ένα πολιτικό πρόσωπο, όπως είναι ο κ. Τσίπρας που έχει υποβάλλει αίτημα στην ΑΔΑΕ και λέει “παρακαλώ ενημερώστε με”».

Ως προς το αίτημα του αυτό ο κ. Τσίπρας αντιμετωπίζει, λοιπόν, «μια αρνητική εισαγγελική γνωμοδότηση, γι’αυτό ενδεχομένως και η αντίδρση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπήρξε τόσο σκληρή και δριμεία», σημείωσε.

Ενα άλλο «κεφάλαιο» της γνωμοδότησης το οποίο η ίδια χαρακτήρισε «πολύ σημαντικό» «παραθέτει τις νομικές διατάξεις που προβλέπουν ποινές για αυτούς που θα κάνουν τα αντίθετα» από τα οριζόμενα στη νομοθεσία του Δεκεμβρίου, κατέληξε η δημοσιογράφος, παρατηρώντας ότι βάσει αυτών η υπόθεση είναι πιθανό να έχει συνέχεια όχι μόνο σε επίπεδο πολοιτικό αλλά και από πλευράς Δικαιοσύνης.