Την Τρίτη 21 Ιανουαρίου θα αρχίσει τις εργασίες του στην Ελβετία το εφετινό Φόρουμ του Νταβός, το πεντηκοστό στην αλυσίδα. Το ότι η ντίβα του περιβαλλοντικού ακτιβισμού Γκρέτα Τούνμπεργκ θα παρευρεθεί και αυτή και για δεύτερη φορά θα συμμετάσχει στο… γαϊτανάκι μαζί με θεωρητικούς οικονομολόγους, με τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, με τον Κροίσο Τζορτζ Σόρος και με ανώτατα στελέχη επιχειρηματικών κολοσσών, δεν συνιστά πλέον παραδοξότητα.

Το «Νταβός» ψάχνεται («ψάχνει την ψυχή του» λένε οι ΝΥΤ) συνδυάζοντας την αναζήτηση νέων αναπτυξιακών πεδίων, νέων ευκαιριών κερδοφορίας και υπό νέους όρους, με τον προβληματισμό για το κοινωνικό αποτύπωμα του επιχειρείν και για τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Υπάρχει βέβαια και η αγωνία για τις γεωπολιτικές συνέπειες του οικονομικού καλπασμού της Κίνας.

Ο ιθύνων νους της διοργάνωσης, ο 81 ετών γερμανός ακαδημαϊκός Κλάους Σβαμπ, έχει επίγνωση ότι το Φόρουμ του οποίου είναι πρόεδρος συγκεντρώνει την αντιπάθεια ή και το μίσος των «από κάτω», εξαιτίας του ελιτίστικου χαρακτήρα που επί δεκαετίες είχε. Τα ανοικτά σύνορα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, οι ελεύθερες αγορές και το πολιτικό εποικοδόμημά τους, η φιλελεύθερη αστική δημοκρατία, αν δεν απειλούνται, οπωσδήποτε αμφισβητούνται από λαϊκές μάζες παντού στον κόσμο – ο Σβαμπ κατανοεί το πρόβλημα. Μάλιστα εντοπίζει στον κίνδυνο του εθνικισμού, του αυταρχισμού και, φυσικά, του «εναλλακτικού» (ως προς το δυτικό πρότυπο) καπιταλισμού, του κρατικού, ο οποίος μπορεί να απέτυχε παταγωδώς ως κεντρικός σχεδιασμός στη Σοβιετική Ενωση αλλά τώρα θάλλει στην ενταγμένη από το 2001 στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου Κίνα.

Το εφετινό Νταβός θα προσπαθήσει να ανατρέψει τη σχηματισμένη στα πλήθη εικόνα ότι είναι το σύμβολο όλων όσα είναι στραβά στον κόσμο και συνεχώς στραβώνουν περισσότερο, με πρώτη την ανισότητα. Ετσι η κλιματική αλλαγή θα είναι βασικό μέρος της ατζέντας του Φόρουμ, δίπλα στην τάση αύξησης του παγκόσμιου χρέους, στο Brexit, στις ευκαιρίες και στα προβλήματα που δημιούργησε η παγκοσμιοποίηση, κ.ά. Οι επικριτές του πάντως, εκτός από την ουσία της οικονομικής ανισότητας στον πλανήτη, θέτουν και ζητήματα υποκρισίας: πώς, λόγου χάρη, μπορεί κανείς να πιστέψει όσα θα ειπωθούν περί περιβαλλοντικής ευαισθησίας από ανθρώπους οι οποίοι καταφθάνουν στο Νταβός με εξαιρετικά ρυπογόνα ιδιωτικά αεροπλάνα; Πώς να μη σκεφθεί τις τεράστιες φοροαπαλλαγές τους;

Τι πέτυχε η παγκοσμιοποίηση

Η λεγόμενη «εταιρική ευθύνη» (το κοινωνικό αποτύπωμα του επιχειρείν) στο πρόσωπο του Σβαμπ βρίσκει έναν από τους μεγάλους υποστηρικτές της: ο πρόεδρος του Φόρουμ διατείνεται ότι οι σύγχρονες εταιρείες πρέπει να λογοδοτούν όχι μόνο στους μετόχους τους, αλλά και στους υπαλλήλους τους, στους πελάτες τους και στο ίδιο το περιβάλλον.

Το έλεγε από παλιά αυτά τα πράγματα, από τη δεκαετία του ’70, όταν ο Μίλτον Φρίντμαν έθετε αλλιώς (ωμότερα) το θέμα: «Η κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων είναι να μεγιστοποιούν τα κέρδη τους» (διότι χωρίς αναπαραγωγή και επανεπένδυση κεφαλαίων, δηλαδή με ασήμαντο κέρδος, ζημία ή και λουκέτο, στον καπιταλισμό δεν μπορεί να υπάρξει απολύτως τίποτε διαφορετικό από την κοινωνική καταστροφή, σε μεγαλύτερη ή μικρότερη έκταση). Βέβαια στην εποχή μας τα πράγματα πρέπει να φαίνονται κάπως διαφορετικά ώστε να μην τρομάζουν από την κλασική αλήθεια οι… υπερευαίσθητοι. Ως γνωστόν, ακόμη και η BlackRock προσφάτως τοποθέτησε στο κέντρο της επενδυτικής στρατηγικής της την κλιματική αλλαγή, κρίνοντας  ότι το φαινόμενο είναι σφοδρό και τόσο πολυδιάστατο ώστε ήδη αναδιαμορφώνει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αναμφιβόλως στην εισαγωγή της μοντέρνας έννοιας της κοινωνικής συνεισφοράς των επιχειρήσεων πρωτοστάτησε ο Σβαμπ και το Φόρουμ του Νταβός.

Ο ίδιος κάνει έναν απολογισμό: «Μέσα στον μισό αιώνα ζωής του Φόρουμ, η ζωή βελτιώθηκε για τους περισσότερους ανθρώπους στον κόσμο. Αν και ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει διπλασιαστεί, τα ποσοστά της παιδικής θνησιμότητας, του αναλφαβητισμού και των θανάτων από ασθένειες έχουν πέσει πολύ χαμηλά. Οι εταιρείες είναι μέρος της λύσης των παγκόσμιων προβλημάτων. Ελίτ πάντα υπήρχαν, όμως τώρα συνεργαζόμαστε και ελπίζουμε ότι θα χρησιμοποιήσουμε την επιρροή μας με θετικό τρόπο».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News