Η πορεία και παραμετρική σύνθεση του πληθωρισμού στην Ελλάδα θα μπορούσαν άνετα να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της πανεπιστημιακής διδασκαλίας για τα εισαγωγικά μαθήματα στους πρωτοετείς φοιτητές κάποιας οικονομικής σχολής.

Ειδικώς, δε, όταν έχεις ένα φαινόμενο για το οποίο μια κυβέρνηση διακηρύττει ότι λαμβάνει μέτρα αντιμετώπισής του, δίχως το παραμικρό αποτέλεσμα, το μάθημα θα είχε πολλές πιθανότητες να γίνει και ενδιαφέρον.

Τα στοιχεία του Μαΐου είναι διαφωτιστικά.

Κατά την ΕΛΣΤΑΤ, σε ετήσια βάση ο πληθωρισμός συνεχίζει ακάθεκτος στο 2,5% (έναντι 2,4% του αντίστοιχου προηγούμενου 12μήνου). Φαίνεται ότι κανείς δεν εκπλήσσεται, ενώ ορισμένοι στην κυβέρνηση θα σπεύσουν και να εξωραΐσουν την εικόνα, με μια λογική του τύπου «πάλι καλά».

Μια πιο προσεκτική ματιά φωτίζει, όμως, ορισμένα στοιχεία που έχουν χαρακτηριστικά ωρολογιακής βόμβας και αναδεικνύουν τα δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, με την ευρύτερη έννοια.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, τα μεγέθη που επιδρούν κατά μείζονα λόγο στη συντήρηση των πληθωριστικών πιέσεων είναι η ένδυση-υπόδηση, με αυξήσεις που πλησιάζουν το 7% σε ετήσια βάση και η στέγαση, με αντίστοιχη αύξηση 6% σε σχέση με τη αντίστοιχη περίοδο 2023-2024.

Στα διατροφικά είδη πρώτης ανάγκης η ετήσια αύξηση του πληθωρισμού πλησιάζει το 3%. Και αυτό σε μία περίοδο όπου σημειώθηκε σημαντική αποκλιμάκωση στις τιμές του ελαιόλαδου.

Εδώ ξεκινούν οι οδυνηρές διαπιστώσεις.

Πρώτη και εύκολη: Οι αρμόδιες ελεγκτικές αρχές ουσιαστικά δεν λειτουργούν. Υπάρχει μια Επιτροπή Ανταγωνισμού η οποία υποτίθεται ότι ελέγχει μια κατά βάση καρτελοποιημένη και ολιγοπωλιακή αγορά σχεδόν σε όλους τους τομείς και όμως τίποτε δεν μπορεί να μετριάσει τις πληθωριστικές πιέσεις.

Μπορεί όμως κανείς να είναι αισιόδοξος, αφού του χρόνου τέτοια εποχή θα έχουμε μια νέα ανεξάρτητη αρχή κατά της ακρίβειας, όπως την εξήγγειλε προ ημερών το υπουργείο Ανάπτυξης και, λογικά, όλα θα διορθωθούν. Μέχρι τότε, υπομονή.

Το πρόβλημα είναι βαθύ και αρχίζει να βγάζει μάτι. Κατά τα επίσημα στοιχεία, ο ετήσιος πληθωρισμός στη στέγαση καλπάζει με ρυθμό 6%, που σημαίνει ότι στη σκληρή πραγματικότητα οι αυξήσεις είναι πολύ μεγαλύτερες.

Δεν χρειάζονται πολλά για να καταλήξει κανείς στην αιτία του προβλήματος. Η αγορά των ακινήτων είναι πλέον μια ζούγκλα, όπου κυριαρχεί ο νόμος του ισχυρού και ο ισχυρός είναι το Airbnb και οι διάφορες, περισσότερο ή λιγότερο συγκαλυμμένες μορφές του.

Ο οικιστικός ιστός της Αθήνας έχει διαλυθεί, η τουριστική ζήτηση έχει επιδράσει ως διαβρωτική στρέβλωση, οι πιέσεις στις τιμές των ενοικίων γίνονται πλέον αισθητές στις παρυφές της πόλης και σε περιοχές που δεν τις λες εύκολα προνομιακές.

Οι κυβερνητικές εξαγγελίες και δήθεν παρεμβάσεις ως προς αυτά είναι, στην καλύτερη περίπτωση, προφάσεις εν αμαρτίαις. Η εμπορική εκμετάλλευση των ακινήτων όχι απλώς δεν ελέγχεται, στην πραγματικότητα ενθαρρύνεται και μάλιστα με όρους ακραίου φιλελευθερισμού. Μιλάμε όμως για ένα κοινωνικό αγαθό, όπως είναι η στέγαση. Δεν ζητάει κανείς σοσιαλιστικού τύπου παρεμβάσεις, αλλά όταν αρχίζει να εκδηλώνεται κοινωνική κρίση πρέπει να ενεργοποιούνται φρένα.

Την ίδια στιγμή, οι πληθωριστικές πιέσεις, που πλησιάζουν το 7% στην ένδυση και την υπόδηση, φωτογραφίζουν την πληγή των εισαγωγών, αφού (και) σε αυτόν τον κλάδο η εγχώρια παραγωγή έχει σχεδόν αφανιστεί.

Με αυτές τις παρατηρήσεις καταλήγει κάποιος και πάλι στην πηγή του προβλήματος. Και αν δεχθεί την επιχειρηματολογία της κυβέρνησης ότι το πληθωριστικό φαινόμενο είναι «εισαγόμενο», δεν καταλήγει σε κάποια βολική απάντηση (ειδικώς όταν στην επίμαχη περίοδο το κόστος ενέργειας διεθνώς έχει υποχωρήσει). Αφού είναι εισαγόμενο, θα όφειλε ήδη να υπάρχει και να εφαρμόζεται μια στρατηγική υποκατάστασης εισαγωγών, δηλαδή ενίσχυσης και ανάπτυξης της εγχώριας παραγωγικής δραστηριότητας.

Τίποτε απολύτως δεν σχεδιάζεται και δεν συμβαίνει σε αυτήν την κατεύθυνση. Οι εξαγγελίες περί αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της χώρας είναι κενές περιεχομένου και όπως εξελίσσονται τα πράγματα, αρχίζει και γίνεται ενοχλητική η επανάληψη.

Το πρόβλημα γίνεται ακόμη μεγαλύτερο εξαιτίας μιας πλάνης, που μπορεί να μην είναι και τόσο αθώα.

Λαμβάνοντας υπόψη τα τελευταία εκλογικά και δημοσκοπικά δεδομένα, εύκολα και βάσιμα καταλήγει κάποιος στο συμπέρασμα ότι ένα τμήμα του πληθυσμού της τάξεως του 30% στηρίζει την κυβέρνηση και είναι αυτό μοιάζει να μην επηρεάζεται δραματικά από την ακρίβεια. Ή τουλάχιστον να μην ενοχλείται και να μπορεί να ζει σε συνθήκες στοιχειώδους ευημερίας.

Οφείλει όμως εδώ να σταθεί κανείς στη λεπτομέρεια. Αυτό το 30% είναι ένα ποσοστό επί του 40% που έφτασε συνολικά στην κάλπη στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις. Σε απόλυτα νούμερα, μιλάμε για 1,1 εκατομμύρια πολίτες.

Πρόκειται για το 1/10 του πραγματικού συνολικού πληθυσμού. Επαρκεί όμως για να γεμίζει εστιατόρια, πλοία, αεροπλάνα, εθνικές οδούς και τουριστικούς προορισμούς. Δεν σημαίνει ότι οι υπόλοιποι πεινάνε, όμως είναι λάθος να υποτιμήσει κανείς τη βάσιμη εκτίμηση, ότι η μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού δυσκολεύεται οικονομικά.

Η συνθήκη αυτή, όπως εξελίσσονται τα πράγματα, θα προσλάβει δομικά χαρακτηριστικά. Δεν περιέχει την παραμικρή ένδειξη αλλαγής παραγωγικού προτύπου, αντιθέτως ενισχύει την ανισότητα που στη σημερινή συγκυρία βαθαίνει, λόγω της κυριαρχίας του μοντέλου της ανάπτυξης μέσω κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών.

Με άλλα λόγια, έξι χρόνια τώρα, η Ελλάδα θα έπρεπε και θα μπορούσε να έχει κάνει μια στροφή σε ένα πιο παραγωγικό οικονομικό μοντέλο.

Δεν έχει συμβεί κάτι τέτοιο, δεν φαίνεται να συμβαίνει ούτε και τώρα και όπως εξελίσσονται τα πράγματα, αυτό το τρένο μοιάζει να χάνεται.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News