Στο ενδιαφέρον άρθρο του, που δημοσιέυτηκε στο Protagon της 23/2/23, ο Ανδρέας Στασινός υποστηρίζει την άποψη ότι οι πρώην και τέως Πρωθυπουργοί, αν θέλουν να συνεχίσουν το πολιτικό τους έργο από  τα έδρανα της Βουλής, πρέπει να υφίστανται τη διαδικασία της εκλογής με σταυρό και όχι να μπορούν να εκλέγονται χωρίς σταυρό.

Αν, όμως, γενικεύσουμε το ερώτημά του τι πρέπει ή τι μπορεί να κάνει ένας πρώην ή τέως Πρωθυπουργός, μια άλλη και διαφορετική πρόταση μπορεί να διατυπωθεί, η οποία έχει την εξής λογική.

Για να γίνει κανείς Πρωθυπουργός, για να φθάσει, δηλαδή, στην κορυφή της πολιτικής πυραμίδας, συνήθως ακολουθεί μια συγκεκριμένη διαδρομή: ανακατεύεται με την πολιτική και με τα κόμματα, εκλέγεται βουλευτής, υπηρετεί ως υφυπουργός, αναβαθμίζεται σε υπουργό, και εφόσον έχει αποκτήσει την εμπιστοσύνη του πολιτικού φορέα με τον οποίο έχει προσφέρει τις υπηρεσίες του στην κοινωνία, διεκδικεί την ηγεσία του κόμματος, και εφόσον η πολιτική συγκυρία το επιτρέπει, μπορεί να γίνει Πρωθυπουργός.

Από τη θέση αυτή, του πρωθυπουργού, έχει τη δυνατότητα να προφέρει στη χώρα το μέγιστο όφελος που οι ικανότητές του επιτρέπουν, δεδομένων των συνθηκών, οικονομικών, πολιτικών, διεθνών κτλ., που επικρατούν κατά τη διάρκεια της θητείας του.

Αν ο Πρωθυπουργός πάψει να είναι Πρωθυπουργός, είτε επειδή το επιθυμεί, είτε επειδή το κόμμα του έχασε τις εκλογές ή επειδή έχασε την ηγεσία του κόμματος, τότε πρέπει να εγκαταλείψει την πολιτική αρένα και να συνεχίσει με άλλους τρόπους την προσφορά του για το καλό της χώρας. Εξαίρεση, βέβαια, αποτελεί η περίπτωση κατά την οποίαν η απώλεια της πρωθυπουργίας είναι αποτέλεσμα πολιτικής εκτροπής, π.χ. στρατιωτικό πραξικόπημα.

Η πολιτική ιεραρχία επιτρέπει παλινδρομήσεις μέχρι του επιπέδου του υπουργού. Αν κάποιος κατακτήσει την κορυφή, δηλαδή γίνει Πρωθυπουργός, δεν μπορεί να επιστρέψει σε χαμηλότερα σκαλοπάτια. Το επόμενο βήμα του μπορεί να είναι μόνο η Προεδρία της Δημοκρατίας.

Τα ανωτέρω, με την έννοια του κατ’ εμέ δέοντος. Βέβαια, ο Νόμος άλλως ορίζει. Ομως, αυτό που ορίζει ο νόμος είναι χαρισματική παροχή, την οποίαν ένας πρώην Πρωθυπουργός δεν πρέπει να αποδέχεται. Ενας πρώην Πρωθυπουργός έχει πολλά να κάνει. Μπορεί, π.χ., να γράψει τα απομνημονεύματα του, να συμβουλεύει, και κυρίως να διδάσκει πολιτικό ήθος. Η εικόνα ενός πρώην Πρωθυπουργού που ανακατεύεται σε μικροκομματικές διενέξεις, που συμμετέχει σε κομματικές ίντριγκες και άλλα παρόμοια, δημιουργεί στον πολίτη ένα δυσάρεστο συναίσθημα, και υποτιμά την σημασία του να είναι κανείς Πρωθυπουργός.

* Ο Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News