Δεν έχουν δει, προφανώς, σώμα απανθρακωμένο, κορμί διαμελισμένο, πτώμα που αποσυντίθεται, οι περισσότεροι από αυτούς που επιτέθηκαν με δριμύτητα στη Μίνα Γκάγκα, αναπληρώτρια υπουργό Υγείας, μετά την αποστροφή της για «σφραγισμένα φέρετρα» των θυμάτων της τραγωδίας στα Τέμπη. Ούτε που διανοούνται πώς είναι να έρχεται κανείς αντιμέτωπος με τη φθορά της ύλης ή και την ανυπαρξία της, την εξαΰλωση, το απόλυτο κενό.

Ασφαλώς, οι οικογένειες που έχουν χάσει τα παιδιά τους – με τόσο άδικο, αιφνίδιο, βίαιο τρόπο – στο ασύλληπτο αυτό δυστύχημα, έχουν δικαίωμα να διαχειριστούν το πένθος τους, όπως θέλουν, προκειμένου να νοηματοδοτήσουν την απώλεια και να συνεχίσουν να ζουν. Όμως αυτό που ζουν ήδη είναι «πάρα πολύ», τους υπερβαίνει, κι ας στέκονται στα πόδια τους.

Εχει ενδιαφέρον το τι αναφέρει εγχειρίδιο για τη διαχείριση των νεκρών σωμάτων (Management of dead bodies) ύστερα από καταστροφές, με την υπογραφή εκπροσώπων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, του Παναμερικανικού Οργανισμού Υγείας, του Ερυθρού Σταυρού.

«(…) Σε αυτές τις περιπτώσεις, για να αυξήσουμε την αξιοπιστία οποιασδήποτε οπτικής αναγνώρισης, οι συνθήκες της διαδικασίας αναγνώρισης των σορών από τους συγγενείς θα πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να ελαχιστοποιούν τη συναισθηματική αναστάτωσή τους». Και προστίθεται : «Μετά την ταυτοποίηση, θα πρέπει να γίνεται σεβαστή η ανάγκη των συγγενών να δουν τις σορούς των οικείων τους ως μέρος της διαδικασίας του πένθους. Η οικογένεια θα πρέπει να ενημερώνεται σχετικά με το τι πρόκειται να δει όταν αντικρίσει τη σορό». Τι πρόκειται να δει… Αν υπάρχει σορός.

Στην υπόθεση της πτώσης του αεροσκάφους των κυπριακών αερογραμμών Helios Airways, στο Γραμματικό, η οπτική αναγνώριση των θυμάτων γινόταν σε αίθουσα στην οποία βρίσκονταν όλες οι – προς αναγνώριση – σοροί. Ακόμη θυμούνται, από το 2005, συγγενείς των νεκρών την ψυχική δοκιμασία, το άγος από το θέαμα. Θα προτιμούσαν να μην την είχαν ζήσει. Όσοι δεν συμμετείχαν στην οδυνηρή διαδικασία, είχαν άλλο Γολγοθά, αντιλαμβάνονταν ότι έπρεπε να μείνουν με χέρια αδειανά. Η θερμοκρασία στο τμήμα του αεροσκάφους όπου επέβαιναν οι δικοί τους είχε φθάσει κατά τη συντριβή τους 1.700 βαθμούς Κελσίου. Στάχτες από το συγκεκριμένο σημείο του Boeing 737 παρέλαβαν.

Ας μη γελιόμαστε. Το μόνο που θα ήθελαν οι γονείς των νεκρών στα Τέμπη, θα ήταν να τους σφίξουν στην αγκαλιά τους. Να καμαρώσουν που τα αλλοτινά μωρά τους δεν χωρούν πια ανάμεσα στα μπράτσα τους. Το DNA και τα ανθρώπινα υπολείμματα δεν γεμίζουν αγκαλιές. Τα σφραγισμένα φέρετρα παραπέμπουν σε τελετουργικό σεβασμού. Γιατί και οι νεκροί έχουν δικαίωμα στην αξιοπρέπεια. Μόνο τυχαίες δεν είναι οι τιμές που τους αποδίδει ο πολιτισμός μας από την αρχαιότητα ακόμη. Τους έπλεναν, τους έλουζαν, τους περνούσαν πέπλο, καθαρό, λευκό συνήθως, εν είδει ρούχου, φρόντιζαν το κεφάλι τους να ακουμπά πάνω σε μαξιλάρι με λουλούδια. Τους συνόδευαν στον άλλο κόσμο με προσωπικά τους αντικείμενα.

Ας θυμούνται οι τραγικοί γονείς τα παιδιά τους να λάμπουν από νιάτα, με κείνα τα φωτεινά χαμόγελα που έχουν γεμίσει ιστοσελίδες και social media, κάνοντας τη θλίψη για την τραγωδία στα Τέμπη συλλογική. Είναι προτιμότερο να έχουν στη μνήμη τους τις φιγούρες τους «άθικτες», όπως τις έχουν απαθανατίσει φωτογραφίες του παρελθόντος. Μπροστά σε αυτές θα μονολογούν όταν το σοκ διαδεχθεί η συντριβή. Αυτές θα κρατούν σφικτά, όταν θα λυγίζουν από την απουσία. Τα πρόσωπά τους θα νομίζουν πως βλέπουν στον δρόμο όταν κάποιος περαστικός τους μοιάζει, έστω και λίγο, από μακριά. Με την όψη που ξέρουν, θα τους φαντάζονται να λιάζονται, να κάνουν βόλτες με φίλους, να κάθονται στα αγαπημένα τους σημεία στο σπίτι. Να γερνούν.

Είναι προτιμότερο να μη δει κανείς. Τις σκληρές εικόνες τις παίρνει κανείς μαζί του ώσπου να κλείσει τα μάτια του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News