Πριν από 37 χρόνια, όταν ο «Αλχημιστής» εκδόθηκε στη Βραζιλία, το βιβλίο πέρασε σχεδόν απαρατήρητο. Ενας βιβλιοπώλης είχε επικοινωνήσει με τον Πάουλο Κοέλιο για να τον ενημερώσει πως τις πρώτες επτά μέρες από την κυκλοφορία του, μόνο ένας πελάτης είχε αγοράσει ένα αντίτυπο. Χρειάστηκε να περάσουν έξι ολόκληροι μήνες για να πουληθεί ένα δεύτερο αντίτυπο, και μάλιστα στον ίδιο άνθρωπο που είχε αγοράσει το πρώτο. Κανείς δεν ξέρει πόσος καιρός πέρασε μέχρι να πουληθεί και ένα τρίτο.

Μέχρι το τέλος του έτους ήταν ξεκάθαρο πως ο «Αλχημιστής» δεν τα πήγαινε καθόλου καλά. Τόσο που ο πρώτος εκδότης του Κοέλιο αποφάσισε να του επιστρέψει το χειρόγραφο και να σπάσει το συμβόλαιο, φέρνοντας τον 41χρονο τότε συγγραφέα σε μεγάλη απόγνωση. Ωστόσο δεν έχασε την πίστη στο βιβλίο του και συνέχισε να ελπίζει πως η προσπάθειά του τελικά θα ευοδωνόταν.

«Επειδή εκεί μέσα υπήρχα εγώ με όλη μου την καρδιά και την ψυχή. Ζούσα την παραβολή μου. Ενας άνθρωπος ξεκινά ένα ταξίδι έχοντας στο μυαλό του ένα υπέροχο, μαγικό μέρος, αναζητώντας έναν άγνωστο θησαυρό. Στο τέλος του ταξιδιού ο άνθρωπος αυτός συνειδητοποιεί ότι τον θησαυρό τον έφερε πάντα μαζί του. Ακολουθούσα τον Προσωπικό μου Θρύλο και ο Θησαυρός μου ήταν η ικανότητά μου να γράφω. Και ήθελα να μοιραστώ αυτόν τον θησαυρό με τον κόσμο», εξηγεί σήμερα ο 78χρονος Πάουλο Κοέλιο σε άρθρο του στη Repubblica με αφορμή τη συμπλήρωση τριάντα χρόνων από την έκδοση του «Αλχημιστή» στην Ιταλία.

Πιστεύοντας όντως –όπως είχε, άλλωστε, ήδη γράψει στο βιβλίο του– πως «όταν επιθυμείς κάτι, ολόκληρο το Σύμπαν συνωμοτεί για να σε βοηθήσει να το πετύχεις», ο Κοέλιο άρχισε να χτυπάει πόρτες άλλων εκδοτών, έως ότου ένας συμφώνησε, τελικά, να δώσει μια δεύτερη ευκαιρία στον «Αλχημιστή» του. Σταδιακά, από στόμα σε στόμα, το βιβλίο άρχισε επιτέλους να συζητιέται αλλά και να πουλάει, 3.000, μετά 6.000, βιβλίο με το βιβλίο, φτάνοντας σταδιακά, έως το τέλος του έτους, στις 10.000.

Οκτώ μήνες αργότερα, ένας Αμερικανός που ταξίδευε στη Βραζιλία αγόρασε ένα αντίτυπο του «Αλχημιστή» με σκοπό, όμως, όχι μόνο να το διαβάσει στα πορτογαλικά, αλλά και να το μεταφράσει στα αγγλικά, βοηθώντας συγχρόνως τον συγγραφέα να βρει έναν εκδότη στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Τελικά ο Κοέλιο τα βρήκε με τον κραταιό οίκο HarperCollins, ο οποίος ανέλαβε την έκδοση αλλά και την προώθηση του βιβλίου, με καταχωρίσεις στους New York Times και άλλα επιδραστικά έντυπα και με ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συνεντεύξεις. Ομως μετά την έκδοσή του (το 1993) στις ΗΠΑ δεν προκλήθηκε ο αναμενόμενος ντόρος. Σταδιακά, βέβαια, ο «Αλχημιστής» άρχισε να συζητιέται –επίσης  από στόμα σε στόμα, όπως στη Βραζιλία– και να πουλάει κάποια αντίτυπα.

Εως ότου, μια μέρα, ο Μπιλ Κλίντον φωτογραφήθηκε να φεύγει από τον Λευκό Οίκο με ένα αντίτυπο στο χέρι. Μετά η Μαντόνα μίλησε εγκωμιαστικά για το βιβλίο στο Vanity Fair, και ξαφνικά άνθρωποι από όλα τα κοινωνικά στρώματα –από τον διάσημο ακροδεξιό ραδιοφωνικό παραγωγό Ρας Λίμπο και τον μουσικό και ηθοποιό Γουίλ Σμιθ, μέχρι φοιτητές και νοικοκυρές των προαστίων– δεν σταματούσαν να μιλούν για αυτό.

Κάπως έτσι, ο «Αλχημιστής» εμφανίστηκε τελικά στη λίστα των μπεστ σέλερ των New York Times, όπου και παρέμεινε για περισσότερες από 300 εβδομάδες. Εκτοτε η ιστορία του Σαντιάγκο μεταφράστηκε σε περισσότερες από ογδόντα γλώσσες (είναι το πιο μεταφρασμένο βιβλίο εν ζωή συγγραφέα) και θεωρείται ευρέως ένα από τα πιο σημαντικά μυθιστορήματα του 20ού αιώνα.

«Οι άνθρωποι με ρωτούν συνεχώς αν γνώριζα ότι ο “Αλχημιστής” θα σημείωνε τόσο μεγάλη επιτυχία. Η απάντηση είναι “όχι”. Δεν είχα την παραμικρή ιδέα. Πώς θα μπορούσα; Οταν κάθισα να γράψω τον “Αλχημιστή”, το μόνο που ήξερα ήταν πως ήθελα να γράψω για την ψυχή μου. Ηθελα να γράψω για την αναζήτηση του θησαυρού μου. Ηθελα να ακολουθήσω τους οιωνούς επειδή ήδη ήξερα από τότε ότι οι οιωνοί είναι η γλώσσα του Θεού», εξηγεί ο βραζιλιάνος συγγραφέας σήμερα, έπειτα από σχεδόν σαράντα χρόνια.

Ωστόσο, παρά τις δεκαετίες που έχουν περάσει από τότε, σύμφωνα με τον Πάουλο Κοέλιο «ο “Αλχημιστής” δεν αποτελεί λείψανο του παρελθόντος. Το βιβλίο είναι ακόμα πολύ ζωντανό. Οπως η καρδιά και η ψυχή μου, έτσι και το βιβλίο συνεχίζει να ζει κάθε μέρα, επειδή η καρδιά και η ψυχή μου εμπεριέχονται σε αυτό. Και η δική μου καρδιά και η δική μου ψυχή είναι η δική σας καρδιά και η δική σας ψυχή.

»Είμαι ο Σαντιάγκο, ο βοσκός που ψάχνει τον δικό μου θησαυρό, όπως ακριβώς και εσείς είστε ο Σαντιάγκο, ο βοσκός που ψάχνει τον δικό σας θησαυρό. Η ιστορία ενός ανθρώπου είναι η ιστορία όλων των ανθρώπων και η αναζήτηση ενός ανθρώπου είναι η αναζήτηση ολόκληρης της ανθρωπότητας, και γι’ αυτό πιστεύω ότι ο “Αλχημιστής” συνεχίζει, ύστερα από όλα αυτά τα χρόνια, να μιλάει σε ανθρώπους σε όλον τον κόσμο, αγγίζοντάς τους και συναισθηματικά και πνευματικά, χωρίς προκαταλήψεις».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News