Πούτιν – Ερντογάν: το τέλος μιας ανίερης συμμαχίας;
To φλερτ της Ρωσίας με την Τουρκία κράτησε μία πενταετία περίπου αλλά… σώθηκε, λένε οι λονδρέζικοι Times που αποδίδουν το παρηκμασμένο ειδύλλιο στην απέλπιδα προσπάθεια της πρώτης να αποσπάσει τη δεύτερη από τους κόλπους του ΝΑΤΟ και της Ευρώπης.
Οι πρόσφατες αμοιβαίες φιλοφρονήσεις μεταξύ τούρκου προέδρου Ερντογάν και του ουκρανού προέδρου Ζελένσκι επιβεβαιώνουν τη ρήξη των σχέσεων Αγκυρας – Μόσχας. Ο «σουλτάνος» έφθασε στο σημείο να διατρανώσει τη χαρά του για την… απελευθέρωσή της Ουκρανίας από το Κρεμλίνο λέγοντας: «Η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας και δεν θα το κάνει ποτέ». Τα πράγματα είναι λοιπόν τελειωμένα.
Τώρα υπάρχει αντιπαλότητα, η οποία εκφράζεται με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο σε όλα τα θέατρα εντάσεων του παρόντος, από την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι τη Μέση Ανατολή και τον Καύκασο. Βλαντίμιρ Πούτιν και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχουν πλέον εντελώς διαφορετικές απόψεις πάνω σε σημαντικά ζητήματα: διαφωνούν για τη Συρία και τη Λιβύη, για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, για τις διαρκείς ελληνοτουρκικές τριβές – όσον αφορά τις τελευταίες οι Ρώσοι πήραν θέση εκφράζοντας την υποστήριξή τους στην ομόδοξη Ελλάδα, πληροφορούν το κοινό τους οι Βρετανοί.
Οι Times κάνουν και μία σοφή παρατήρηση: έτσι και αλλιώς η σχέση τους, όσο διαρκούσε, ήταν ανισόρροπη, αφού ο Πούτιν είναι μακράν ο ισχυρότερος ηγέτης και μεταξύ τους είχε επιβάλει ένα είδος περιφερειακής Pax Kremlina. Βέβαια, ο υποθαλάσσιος θησαυρός κοιτασμάτων φυσικού αερίου που ανακάλυψε ο Ερντογάν στο Εύξεινο Πόντο ίσως αλλάξει τη δυναμική στις ρωσοτουρκικές σχέσεις, γράφουν.
Προς το παρόν, η ενεργειακή εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία συγκαταλέγεται στα πλεονεκτήματα του Πούτιν, παρά το γεγονός ότι έχει μειωθεί σημαντικά, αφού εφέτος οι Τούρκοι αγόρασαν περισσότερο αζέρικο αέριο. Πάντως οι δύο από τις πέντε συμβάσεις φυσικού αερίου της Τουρκίας με τη Ρωσία θα ανανεωθούν και για το 2021. Οι μελλοντικές εξορύξεις από τον πυθμένα της Μαύρης Θάλασσας είναι αυτές που πραγματικά θα αλλάξουν τον συσχετισμό.
Ο νέος, ουκρανικός προσανατολισμός της Τουρκίας τής απέφερε ήδη κέρδη: η Ουκρανία αγόρασε έξι τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη και προγραμματίζει να αγοράσει άλλα 48. Η υπογραφή αμυντικής συμφωνίας μεταξύ τους καλύπτει και την παραγωγή όπλων και τη στρατηγική συνεργασία. Να σημειωθεί ότι η Τουρκία δεν αναγνώρισε ποτέ την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία ή την ανεξαρτησία των ρωσόφιλων στις ανατολικές επαρχίες της Ουκρανίας. Από το εφετινό καλοκαίρι, μάλιστα, η υποστήριξη της Αγκυρας στο Κίεβο γίνεται όλο και πιο εμφανής.
Η Ρωσία, από πλευράς της, φέρνει από την Αφρική στον Εύξεινο Πόντο έναν από τους πιο μισητούς εχθρούς της Τουρκίας, την Αίγυπτο! Ρώσοι και Αιγύπτιοι θα πραγματοποιήσουν κοινές ναυτικές ασκήσεις στη Μαύρη Θάλασσα. Οι ναυτικές δυνάμεις τής παραδοσιακά φιλελληνικής αραβικής χώρας θα βρεθούν πρώτη φορά στο βόρειο «κατώφλι» της Τουρκίας, στα νερά των Ποντίων.
Ιστορικά, λένε οι Times, από την εποχή των αυτοκρατοριών, η σχέση μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας ήταν πάντα ανταγωνιστική. Η διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης δημιούργησε και για τις δύο ευκαιρίες προσεταιρισμού των μικρών μουσουλμανικών κρατών που προέκυψαν. Υπήρξε και τότε αντιπαλότητα, όμως από το 2001 και έπειτα άρχισαν να δημιουργούν συνεργασίες στον τομέα της ενέργειας, του τουρισμού και του εμπορίου. Πλέον οι φιλοδοξίες τους έχουν καταστεί εκ νέου ανταγωνιστικές. Δεν γίνεται να αγνοηθούν, λένε οι Αγγλοι.
Οι μεταξύ τους τριβές στη Συρία, στη Λιβύη, στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, και τώρα στο Ουκρανικό και στην Κριμαία, όλα είναι και παρακαταθήκες για το μέλλον. Και αυτά στο πλαίσιο μιας «ομοιότητας χαρακτήρων» των προέδρων τους: τόσο ο Πούτιν όσο και ο Ερντογάν έχουν αυτοκρατορική νοσταλγία.
Την περασμένη εβδομάδα, κοντά στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, η Τουρκία φάνηκε να δοκιμάζει το σύστημα πυραυλικής άμυνας S-400 που αγόρασε από τη Ρωσία, μία αγορά που τόσο έχει ενοχλήσει ΝΑΤΟ και Αμερικανούς, αφού διαβλέπουν απειλή για τα δυτικά συμφέροντα και για την περιφερειακή ασφάλεια γενικότερα.
Το χρονικό της έλξης και της απώθησης
Σεπτέμβριος 2015. Η Ρωσία έστειλε στον δικτάτορα της Συρίας Μπασάρ αλ-Ασαντ αεροσκάφη και στρατιωτικούς συμβούλους.
Νοέμβριος 2015. Τουρκικά F-15 κατέρριψαν ένα ρωσικό S-24 στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας. Η Τουρκία ισχυρίστηκε ότι το τζετ εισήλθε στον τουρκικό εναέριο χώρο. Οι Ρώσοι είπαν ότι πετούσε μέσα στη Συρία. Το επεισόδιο πυροδότησε διπλωματική διαμάχη και διακοπή εμπορικών δεσμών.
Ιούνιος 2016. Πούτιν και Ερντογάν συμφιλιώθηκαν, αφού πρώτα ο τούρκος πρόεδρος ζήτησε «συγγνώμη» για την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους. Το ρωσικό εμπάργκο κόστισε στην Τουρκία κάπου 9 δισ. δολάρια.
Ιούλιος 2016. Ο Ερντογάν κατέστειλε απόπειρα πραξικοπήματος. Ο Πούτιν έσπευσε να τον συγχαρεί.
Δεκέμβριος 2016. Ο πρεσβευτής της Ρωσίας στην Τουρκία σκοτώθηκε από έναν τούρκο αστυνομικό. Και οι δύο χώρες δήλωσαν ότι δεν επιθυμούν την καταστροφή της ανανεωμένης σχέσης τους.
Ιανουάριος 2017. Η Ρωσία, η Τουρκία και το Ιράν ίδρυσαν τη διαδικασία Astana που αφορούσε διαπραγματεύσεις για τη Συρία, παρά την αντίστοιχη διαδικασία που είχε δρομολογήσει ο ΟΗΕ στη Γενεύη.
Σεπτέμβριος 2018. Πούτιν και Ερντογάν υπέγραψαν το λεγόμενο «μνημόνιο του Σότσι» που αφορούσε το Ιντλίμπ, τους τζιχαντιστές και την κατάπαυση του πυρός στα μέτωπα της Συρίας.
Οκτώβριος 2019. Τουρκική επίθεση στους Κούρδους. Σταμάτησε κατόπιν συμφωνίας του Ερντογάν με τον Πούτιν. Εγκαινιάστηκε η μέθοδος των κοινών ρωσοτουρκικών περιπολιών.
Δεκέμβριος 2019. Οι Ρώσοι υποστήριξαν τη συριακή επίθεση στο Ιντλίμπ, την επαρχία της Συρίας που συνορεύει με την Τουρκία.
Φεβρουάριος 2020. Δεκατρείς τούρκοι στρατιώτες σκοτώθηκαν μέσα σε μία εβδομάδα στο Ιντλίμπ, με αποτέλεσμα ο Ερντογάν να δηλώσει ότι το «μνημόνιο του Σότσι» δεν ισχύει.
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News
-
Εντάξει, αν ρίξεις καμιά ατομική βόμβα μπορεί να σε τραβήξουν για κακούργημα
29 Απριλίου 2024, 22:13
