«Τα οπιοειδή σού χαλάνε την όρεξη και σε κάνουν να ξερνάς συνεχώς», γράφει ο Μάθιου Πέρι στα απομνημονεύματά του, επισημαίνοντας πόσο αδύνατος ήταν πλέον στο τέλος της τρίτης σεζόν της κοσμαγάπητης σειράς «Τα Φιλαράκια». Το πιθανότερο είναι ότι οι περισσότεροι θεατές δεν το είχαν προσέξει, αλλά είναι αφόρητα λυπηρό τώρα, γνωρίζοντας ότι σχεδόν 30 χρόνια αργότερα ο εθισμός θα σκότωνε τον ηθοποιό, σε ηλικία 54 ετών.

Εκείνη την εποχή έπρεπε να παίρνει 55 χάπια Vicodin –ένα οπιοειδές αναλγητικό– την ημέρα για να λειτουργεί και να αποφεύγει τα τρομερά συμπτώματα στέρησης, αλλά ποτέ δεν ήταν μαστουρωμένος όσο εργαζόταν, γράφει στο «Friends, Lovers and the Big Terrible Thing», το οποίο κυκλοφόρησε το 2022. Επρεπε απλώς να φτάσει στο τέλος της σεζόν για να μπορέσει να ζητήσει βοήθεια. Αν η σειρά διαρκούσε περισσότερο από 25 επεισόδια, θα τον είχε σκοτώσει.

Εκείνη ήταν η πρώτη φορά που ο Πέρι μπήκε σε κέντρο αποτοξίνωσης, γράφει στον Guardian η Εμινέ Σανέρ. Ηταν 26 ετών και ένας από τους μεγαλύτερους σταρ στον κόσμο. Θα ακολουθούσαν περισσότερες από 65 προσπάθειες απεξάρτησης από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ τις επόμενες δεκαετίες μέχρι τον θάνατό του το 2023. Την περασμένη εβδομάδα, ο Σαλβαδόρ Πλασένθια, γιατρός του Λος Αντζελες, καταδικάστηκε σε δυόμισι χρόνια φυλάκιση για παράνομη προμήθεια κεταμίνης στον ηθοποιό πριν από τον θάνατό του (αλλά και όχι της κεταμίνης που τον σκότωσε), ενώ άλλα τρία άτομα έχουν δηλώσει ένοχα και θα καταδικαστούν τους επόμενους μήνες.

Ενα ίδρυμα για ουσιαστική βοήθεια στους εθισμένους

Ο μάνατζερ του ηθοποιού, Νταγκ Τσάπιν, και η υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων Λίζα Καστέλερ-Κάλιο συνεργάστηκαν μαζί του για περισσότερα από 30 χρόνια. Μετά τον θάνατό του, δε, ίδρυσαν το Ιδρυμα Μάθιου Πέρι, για να υποστηρίξουν τη θεραπεία και την ανάρρωση από τον εθισμό, και για να κάνουν εκστρατεία κατά του στίγματος. Ο Πέρι μιλούσε εδώ και καιρό για την ιδέα μιας τέτοιας οργάνωσης. Τον Οκτώβριο του 2023, η Καστέλερ-Κάλιο, με μεγάλη φήμη στον τομέα δημοσίων σχέσεων του Χόλιγουντ, είχε αποφασίσει να αποχωρήσει από το πρακτορείο που είχε ιδρύσει.

Εστειλε μήνυμα στον Πέρι –ήταν λάτρης των μηνυμάτων– για να δει πότε θα ήταν ελεύθερος, ώστε να μπορέσει να του το πει αυτοπροσώπως. Την πήρε αμέσως τηλέφωνο. «Είχα σκοπό να συνεχίσω να συνεργάζομαι μαζί του για [το ίδρυμα] και για μερικές άλλες ιδέες στις οποίες ήθελε να συμμετάσχω», λέει η ίδια στον Guardian.

Αυτό συνέβη τρεις ημέρες πριν πεθάνει. Οι συνεργάτες του ήξεραν, πλέον τι έπρεπε να κάνουν. Η Καστέλερ-Κάλιο επισημαίνει στον Guardian ότι ο Πέρι έλεγε πάντα πως δεν ήθελε να τον θυμούνται για τα «Φιλαράκα», αλλά ως κάποιον που είχε βοηθήσει άλλους: «Δεν χρειαζόταν να ψάξουμε για την αποστολή. Την είχαμε. Ηθελε να βοηθήσει όσο περισσότερους ανθρώπους μπορούσε, είναι τόσο απλό», λέει.

Ηταν «αξιολάτρευτος», τονίζει, «Νομίζω ότι ο λόγος που ο κόσμος ερωτεύτηκε τον Τσάντλερ είναι επειδή εμφανίστηκε ο πραγματικός Μάθιου». Και ο Τσάπιν τον θυμάται ως έναν νεαρό άνδρα που δεν άλλαξε όσο τον ήξερε, ήταν «αυτό που ήταν πάντα, υπέροχος, έξυπνος, αστείος».

Στην αρχή δεν είχαν καταλάβει πόσο σοβαρό ήταν το πρόβλημά του. Αλλά στην έβδομη σεζόν, το 2000 –είχε υπογράψει τη συμφωνία στο νοσοκομείο, ενώ νοσηλευόταν για παγκρεατίτιδα που προκλήθηκε από το αλκοόλ– οι συνεργάτες του ανησυχούσαν τόσο πολύ ώστε του είπαν ότι γνώριζαν πως είχε πρόβλημα. Οι Τσάπιν και Κάστελερ-Κάλιο λένε ότι ο Πέρι ήταν πάντα πολύ ανοιχτός μαζί τους. «Δεν υπήρχε ποτέ η κατάσταση του τύπου, “Ξέρουμε ότι κάτι συμβαίνει, αλλά δεν μπορούμε να του μιλήσουμε γι’ αυτό”», λέει ο Τσάπιν στον Guardian. «Οταν τα πράγματα χειροτέρευαν, αυτός ήταν που θα έλεγε, “Πρέπει να σταματήσω και να ζητήσω βοήθεια”. Δεν θέλω [οι άνθρωποι] να έχουν την εικόνα ότι ο Μάθιου ήταν, ελλείψει καλύτερης λέξης, θύμα της ασθένειας, επειδή προσπαθούσε να αναρρώσει, πάντα».

Υπήρξαν πάντως περίοδοι νηφαλιότητας, κατά τις οποίες κέρδισε μια υποψηφιότητα για Emmy για τον ρόλο του στα «Φιλαράκια», έγραψε το θεατρικό «The End of Longing» (μια μαύρη κωμωδία που ανέβηκε για πρώτη φορά στο Λονδίνο) και ολοκλήρωσε τηλεοπτικές δουλειές, όπως η κωμική σειρά «Mr Sunshine» για το ABC, στην οποία και πρωταγωνίστησε. «Μου λείπει η δημιουργική του πλευρά», λέει ο Τσάπιν στον Guardian. «Ηταν πολύ έξυπνος, δημιουργικός, και η παρουσία του πολύ ενθαρρυντική». Η Καστέλερ-Κάλιο νοσταλγεί τον τρόπο που την έκανε να γελάει και θυμάται «την καλοσύνη και τη συμπόνια του».

Και οι δύο συμφωνούν ότι δεν ήταν δύσκολος «ούτε ιδιότροπος». «Ηταν ένας υπέροχος, γλυκός άνθρωπος, που έδινε έναν προσωπικό αγώνα και πάντα πάλευε να είναι δημιουργικός, αφοσιωμένος, προσπαθώντας να μην υποκύψει σε αυτή την ασθένεια», συμπληρώνει ο Τσάπιν. Οι μεγαλύτερες προκλήσεις, δε, σύμφωνα με την Καστέλερ-Κάλιο, δεν προήλθαν από τον ηθοποιό, αλλά από την αντιμετώπιση των media που επεδίωκαν να αποκαλύπτουν ιστορίες για τον Πέρι.

Υπήρξαν, ωστόσο, μερικές καθοριστικές θετικές στιγμές στην εμπειρία του σταρ με τον εθισμό και στις προσπάθειές του να βελτιωθεί, όπως όταν ο θεραπευτής του τού είπε ότι δεν ήταν δικό του λάθος, ότι ήταν ασθένεια. «Το να καταλάβει ότι πάλευε με μια χρόνια ασθένεια άλλαξε ολόκληρη τη νοοτροπία του γύρω από αυτό» λέει ο Τσάπιν. Η άλλη ήταν η δημοσίευση των απομνημονευμάτων του το 2022.

«Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές του, ήταν πάντα πολύ εξυπηρετικός και αφοσιωμένος στους άλλους», λέει ο Τσάπιν. «Τον επισκέπτονταν γιατί είχε πολύ μεγάλη πείρα με την ασθένεια (και τη θεραπεία) και γνώριζε ένα εκατομμύριο τρόπους για να τους βοηθήσει». Και το βιβλίο του ήταν ένας τρόπος για να προσεγγίσει πολλούς ανθρώπους.

Το στίγμα

Μια από τις θεμελιώδεις αποστολές του Ιδρύματος Μάθιου Πέρι είναι η αντιμετώπιση του στίγματος. Μόνο το 50% των Αμερικανών, λέει η Καστελέρ-Κάλιο, «αναγνωρίζει ότι (ο εθισμός) είναι μια ασθένεια. Οι υπόλοιποι νομίζουν ότι είναι ηθική αποτυχία και ότι πρέπει απλώς να το ξεπεράσουν, και αυτό δεν είναι σωστό. Είναι μέρος του ιατρικού επαγγέλματος», λέει τονίζοντας ότι «οι γιατροί δεν είναι εκπαιδευμένοι στο πώς να θεραπεύουν αυτή την ασθένεια». Θα έπρεπε να είναι απαραίτητη η εκπαίδευση για όλους, όχι μόνο για τους ειδικούς, έτσι ώστε οποιοσδήποτε γιατρός να μπορεί να την αναγνωρίσει, να καθοδηγήσει τους ανθρώπους στη σωστή θεραπεία – και να είναι προσεκτικός με τη συνταγογράφηση.

Ο Πέρι γράφει στα απομνημονεύματά του ότι αν δεν είχε πάρει το παυσίπονο που του έδωσε ένας γιατρός σε κινηματογραφικό πλατό νωρίς στην καριέρα του, όταν είχε τραυματιστεί σε ατύχημα με τζετ σκι, ίσως «καμία από τις επόμενες τρεις δεκαετίες δεν θα είχε πάει όπως πήγε». Το 2018 συνήλθε από κώμα δύο εβδομάδων –αποτέλεσμα ρήξης παχέος εντέρου έπειτα από πνευμονία– και του χορηγήθηκαν οπιοειδή.

Το ίδρυμα συνεργάζεται με τη δρ Σάρα Γουέικμαν, ειδική στην Ιατρική των Εθισμών στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης στη Βοστώνη, και έχουν δημιουργήσει μια υποτροφία στο όνομα του Πέρι για να βοηθήσουν στην εκπαίδευση γιατρών. «Ενα από τα πράγματα που είναι σημαντικά όταν μιλάμε για αυτό είναι ότι πρόκειται για μια θεραπεύσιμη ασθένεια» λέει ο Τσάπιν. «Οσο πιο επιδέξιοι γίνουμε στη θεραπεία της, τόσο περισσότερα παραδείγματα ανάρρωσης θα δούμε».

Μια σύνοδος κορυφής που πραγματοποιήθηκε από το ίδρυμα τον Σεπτέμβριο συγκέντρωσε περίπου 200 ειδικούς, μαζί με άτομα και κοινότητες με εμπειρία στον εθισμό, για να χτίσουν συνεργασίες και να μοιραστούν γνώσεις για τα πάντα, από τη θεραπεία έως την πολιτική. Μια εβδομάδα αργότερα, το ίδρυμα συμμετείχε στην Παγκόσμια Πρωτοβουλία Κλίντον, των Μπιλ, Χίλαρι και Τσέλσι Κλίντον, σχετικά με τον αντίκτυπο του στιγματισμού και τους τρόπους τερματισμού του.

Στο λιγότερο γνωστό άκρο, ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε το Ιδρυμα Μάθιου Πέρι ήταν να χρηματοδοτήσει περίπου 20 οργανισμούς στην Καλιφόρνια, οι οποίοι βοηθούσαν άτομα με εθισμό και χρειάζονταν απεγνωσμένα χρηματοδότηση.

Ακόμη, λαμβάνονται πρωτοβουλίες απασχόλησης για την υποστήριξη των ατόμων που βρίσκονται σε ανάρρωση ώστε να επιστρέψουν στην εργασία. Επιπλέον, το ίδρυμα υποστηρίζει το «Bridge», ένα έργο με επικεφαλής γιατρούς, που στοχεύει στην παροχή συνδυασμένης θεραπείας σε άτομα με εθισμό που αποφυλακίζονται, επισημαίνοντας ότι «εκτός από την ιατρική και την ψυχολογική πτυχή, υπάρχει επίσης μια κοινοτική πτυχή. Οι άνθρωποι δεν θεραπεύονται από αυτό μόνοι τους σε ένα δωμάτιο» Για πολλούς που προσπαθούν να αναρρώσουν «πρέπει να υπάρχει μια ολότητα, επειδή η διαδικασία πρέπει να διατηρηθεί για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό που εξετάζουμε είναι πού είναι τα κενά που μπορούμε να καλύψουμε;»

Ο Πέρι, λένε και οι δύο στον Guardian, είναι παρών σε όλα αυτά. «Οι έξι μήνες θρήνου πέρασαν», λέει ο Τσάπιν. Και η Καστελέρ-Κάλιο προσθέτει: «Κάνουμε αυτό που ήθελε ο Μάθιου. Το έλεγε ξανά και ξανά: Θέλω να βοηθήσω όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Φυσικά, μακάρι να το κάναμε αυτό μαζί του. Μου λείπει τρελά, αλλά το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι απλώς να συνεχίσουμε αυτή τη δουλειά» τονίζει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News