Σήμερα (05.08) αναμένεται να κυκλοφορήσει στα βιβλιοπωλεία του εξωτερικού το βιβλίο του Τσαρλς Πελεγκρίνο «Τα φαντάσματα της Χιροσίμα» («Ghosts of Hiroshima», εκδ. Blackstone Publishing – The Story Factory). Oπως έχει ανακοινωθεί, εξάλλου, θα μεταφερθεί και στον κινηματογράφο από τον Τζέιμς Κάμερον. Βιβλίο και ταινία εστιάζουν στην αληθινή ιστορία ενός Ιάπωνα που επέζησε από τις δύο ατομικές βόμβες: αφού βίωσε την έκρηξη στη Χιροσίμα, πήρε το τρένο για το Ναγκασάκι, όπου έζησε τη δεύτερη έκρηξη. Πρόκειται για τα πιο πρόσφατα δείγματα του πώς η τέχνη, η μυθοπλασία και η έρευνα εμπνέονται ακόμη από τις φονικές ρίψεις της 6^ης και 9^ης Αυγούστου 1945.

Η αριστουργηματική ταινία: «Χιροσίμα, αγάπη μου»

Μια γαλλίδα ηθοποιός (Εμανουέλ Ριβά) γυρίζει μια αντιπολεμική ταινία στη Χιροσίμα, λίγο μετά τη ρίψη της ατομικής βόμβας. Εκεί γνωρίζει έναν ιάπωνα αρχιτέκτονα (Εϊτζι Οκάντα), με τον οποίο μοιράζονται τις πληγές του πολέμου. Στο αριστούργημά του ο Αλέν Ρενέ συνδυάζει την εικόνα της καταστροφής –με τα συνεχή φλασμπακ– και τον διάλογο ανάμεσα στους ανώνυμους εραστές. Ενα αντιπολεμικό σχόλιο που έφτασε ως τις υποψηφιότητες των Οσκαρ (το σενάριο της σπουδαίας Μαργκερίτ Ντιράς), ενώ κέρδισε το βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ Καννών το 1959.

Το συγκινητικό animation: «Barefoot Gen»

Βασισμένη στο ομότιτλο manga του Keiji Nakazawa, η ταινία κινουμένων σχεδίων του 1983 περιγράφει τη ζωή του Τζεν και της οικογένειάς του στη Χιροσίμα την περίοδο λίγο πριν το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο πατέρας θεωρεί ότι ο πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί, και έτσι αντιμετωπίζει την οργή των τοπικών Αρχών, που τον θέτουν στο περιθώριο. Σύντομα το φαγητό λιγοστεύει και η ζωή της οικογένειας γίνεται σχεδόν ανυπόφορη. Ολα αυτά, φυσικά, δεν σημαίνουν τίποτα μπροστά στην τελευταία επίθεση του αμερικανικού Στρατού με την πυρηνική βόμβα.

Το μυθιστόρημα της μνήμης: «Τα λουλούδια της Χιροσίμα»

«Προσπαθώ να του περιγράψω τη σκηνή αυτή, που τη θυμάμαι τόσο καλά: την πόλη της Χιροσίμα στις φλόγες. Του μιλώ γι’ αυτή την τρομαγμένη φυγή μέσα από τους δρόμους τη μέρα εκείνη, μαζί με τη θεία Ματσούι και τη μαμά, που είχε στην πλάτη της τη μικρή Οχάτσου, μόλις τριών χρονών τότε. Ημαστε σχεδόν γυμνές, τα ρούχα μας τα είχε αρπάξει ο άνεμος της έκρηξης. Μπάλες φωτιάς αυλάκωναν τον αέρα, τίναζαν φλόγινους πίδακες, που έκαναν ν’ ανάβουν όλα όσα άγγιζαν, τα δέντρα, τα σπίτια και τους ανθρώπους που τρέχανε προς όλες τις κατευθύνσεις. Οι δρόμοι είχαν θερμανθεί, η άσφαλτος έβραζε, πολλοί σκύλοι ψήθηκαν ζωντανοί, γιατί δεν μπόρεσαν να ξεκολλήσουν από κάτω τα πόδια τους. Θυμάμαι τα τρομαχτικά ουρλιαχτά των φτωχών αυτών ζώων. Κ’ η μαμά πρέπει να φώναζε κι αυτή πριν πηδήσει, αναμμένη, στο ποτάμι».

Το μυθιστόρημα «Τα λουλούδια της Χιροσίμα» της Εντίτα Μόρις (σε μετάφραση Νικηφόρου Βρεττάκου, από τις εκδ. Θεμέλιο) εκτυλίσσεται 15 χρόνια μετά την 6η Αυγούστου 1945. O Σαμ, ένας νεαρός Αμερικανός, μπαίνει οικότροφος σε ένα σπίτι Ιαπώνων. Η νεαρή οικοδέσποινά του, Γιούκα, προσπαθεί να του κρύψει τα φρικτά της εγκαύματα, το σωματικό και ψυχικό μαρτύριο της οικογένειάς της που υποφέρει από τις συνέπειες της ραδιενέργειας. Μέσα από τη συναναστροφή του με τη Γιούκα ο Σαμ ανακαλύπτει σταδιακά το οικογενειακό τους δράμα, νιώθει αλληλέγγυος με τα θύματα και συμμερίζεται την αξία της μνήμης ενάντια στην ανθρώπινη βαρβαρότητα.

Ο ιστορικός πίνακας

Δύο δεκαετίες μετά τον βομβαρδισμό, ο Ιάπωνας Ikuo Hirayama επέστρεψε στη Χιροσίμα ως επιζών της τραγωδίας (ήταν τότε 15 ετών). Επισκέφθηκε το Πάρκο Ειρήνης και εμπνεύσθηκε από τη «Φλόγα της Ειρήνης», που τιμούσε τα θύματα. «Είδα το χρώμα της φωτιάς, που ήταν πορτοκαλί. Μου θύμισε την ημέρα του βομβαρδισμού», θα πει αργότερα. Το μεγαλύτερο μέρος του καμβά, λοιπόν, είναι ένας κόκκινος ουρανός γεμάτος σύννεφα. Επάνω δεξιά ο βουδιστής θεός της οργής κοιτάζει κάτω την πόλη.

Η μαρτυρία της έρευνας

Ο Τζον Χέρσι έγραψε τη «Χιροσίμα» το 1946, ενώ τα τραύματα ήταν ακόμη νωπά. Ο σημαντικός δημοσιογράφος εκείνης της εποχής έκανε επιτόπια έρευνα στην κατεστραμμένη πόλη και δημοσίευσε τις εντυπώσεις του στις 31 Αυγούστου 1946 στο περιοδικό New Yorker. Εγκαινίαζε, λοιπόν, αυτό που στη συνέχεια ονομάστηκε faction (facts and fiction) και αναδείχθηκε κυρίως με το «Εν ψυχρώ» του Τρούμαν Καπότε.

Ο Χέρσι θεωρείται ο πρώτος που αποτύπωσε τη μετέπειτα ζωή των πόλεων, αλλά κυρίως των ανθρώπων που επέζησαν της τραγωδίας. Η αφήγησή του άλλωστε βασιζόταν στις προσωπικές ιστορίες έξι επιζώντων της πυρηνικής επίθεσης στη Χιροσίμα. Το βιβλίο κυκλοφόρησε πρόσφατα σε νέα μετάφραση στα ελληνικά (Νίκος Αγγελόπουλος) από τις εκδ. Σάλτο.

Το βιβλίο της αντίστροφης μέτρησης

Ο Κρις Γουάλας αφηγείται στο «Χιροσίμα 1945» (εκδ. Μεταίχμιο) το χρονικό των 116 ημερών που οδήγησαν  στην 6^η Αυγούστου 1945. Σε αντίθεση με την άποψη πολλών ιστορικών που καταδικάζουν την απόφαση του Τρούμαν, θεωρώντας ότι ο πόλεμος θα μπορούσε να λήξει και χωρίς τη ρίψη της βόμβας, ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι ο αμερικανός πρόεδρος δεν μετάνιωσε ποτέ για την καταστροφική απόφαση, αλλά και ότι ίσως πράγματι δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά, προκειμένου να γλιτώσει άσκοπες απώλειες του αμερικανικού λαού, που είχε κουραστεί να πολεμά. Είναι κοινώς παραδεκτό ότι, αν δεν είχε πέσει τελικά η βόμβα και γινόταν απόβαση στα ιαπωνικά νησιά, αυτή θα είχε κοστίσει χιλιάδες ζωές αμερικανών στρατιωτών, αλλά και Ιαπώνων, καθώς ήταν γνωστή η λυσσαλέα αντίσταση που προέβαλαν έναντι των Αμερικανών.

Το anime της προσωπικής εμπειρίας

Η ταινία «Grave of the Fireflies» είναι ένα ιαπωνικό anime από τον σπουδαίο σκηνοθέτη του Studio Ghibli, Ισάο Τακαχάτα. Κυκλοφόρησε το 1988 και βασίζεται σε μια νουβέλα του Ακι Νοσάκα, ο οποίος βασίστηκε στα προσωπικά του βιώματα μετά την έκρηξη της ατομικής βόμβας. Η υπόθεση εκτυλίσσεται στην Ιαπωνία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και ακολουθεί τη ζωή δύο παιδιών, του 14χρονου Σέτσι και της μικρότερης αδελφής του Σέτα, που προσπαθούν να επιβιώσουν μετά την αμερικανική επίθεση που καταστρέφει την πόλη τους και αφανίζει το σπίτι τους. Καταφεύγουν σε ένα παρατημένο καταφύγιο, όπου θα βρεθούν αντιμέτωπα με την πείνα, την αρρώστια και την έλλειψη ανθρώπινης ευαισθησίας και αλληλεγγύης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News