1300
«Πυκνά φρύδια που ενώνονται στη μύτη». Η Φρίντα Κάλο | (Diego Rivera The Virtual Web Museum)

Οταν η έφηβη Κάλο συνάντησε τον Ριβέρα

Μαρίσσα Δημοπούλου Μαρίσσα Δημοπούλου 22 Ιανουαρίου 2016, 10:05
«Πυκνά φρύδια που ενώνονται στη μύτη». Η Φρίντα Κάλο
|(Diego Rivera The Virtual Web Museum)

Οταν η έφηβη Κάλο συνάντησε τον Ριβέρα

Μαρίσσα Δημοπούλου Μαρίσσα Δημοπούλου 22 Ιανουαρίου 2016, 10:05

«Ξαφνικά άνοιξε διάπλατα η πόρτα και βρέθηκε μέσα ένα κορίτσι που δεν φαινόταν να είναι παραπάνω από 10 ή 12 ετών. Ηταν ντυμένη σαν οποιαδήποτε άλλη μαθήτρια Λυκείου αλλά η στάση της την έκανε να ξεχωρίζει. Είχε μία σπάνια αξιοπρέπεια και αυτοπεποίθηση και διέκρινες μία περίεργη φλόγα στα μάτια της. Η ομορφιά της ήταν παιδική, αλλά το σώμα της είχε ωριμάσει».

Η Φρίντα Κάλο ήταν τότε 15 ετών. Ο άνθρωπος που περιγράφει την «Εμφάνιση της Φρίντα» (όπως τη μεταφέρει στο ομώνυμο κεφάλαιο της βιογραφίας του, η Γκλάντις Μαρτς) ήταν 36. Ο Ντιέγκο Ριβέρα ήταν ένας ήδη καταξιωμένος ζωγράφος και τοιχογράφος, στο Μεξικό αλλά και σε άλλες χώρες του κόσμου. Η νεαρή Κάλο μάλλον δεν φανταζόταν, τότε, ότι θα γινόταν μία από τις μεγαλύτερες ζωγράφους του 20ου αιώνα και το σύμβολο της μεξικανικής θηλυκότητας μέχρι σήμερα. Ηξερε, όμως, ότι θα γινόταν καλλιτέχνιδα –προετοιμαζόταν για αυτό στο Εθνικό Προπαρασκευαστικό Σχολείο στην πόλη του Μεξικού- και είχε, ήδη, αρχίσει να φλερτάρει με την ιδέα ότι κάποτε θα γίνει ερωμένη του ζωγράφου που είχε απέναντί της.

«Θα σε πείραζε αν σε παρακολουθούσα την ώρα που δουλεύεις», τον ρώτησε η νεαρή Κάλο κοιτώντας τον. Ο μεξικανός ζωγράφος βρίσκονταν στο αμφιθέατρο Μπολιβάρ, στο Σχολείο όπου φοιτούσε η ίδια, και εκείνη την ώρα ζωγράφιζε την πρώτη του σημαντική τοιχογραφία, «Δημιουργία», πάνω σε μία σκαλωσιά, ενώ η, τότε σύζυγός του, Γκουανταλούπε «Λούπε» Μαρίν, εργαζόταν από το έδαφος. «Όχι κορίτσι, θα με γοήτευε», απάντησε.

frida
Φρίντα και Ντιέγκο (Diego Rivera The Virtual Web Museum)

Ενα χρόνο αργότερα θα μάθαινε το όνομά της. Για την ώρα, όπως περιγράφεται στο βιβλίο «Η Τέχνη μου, η ζωή μου: Μία αυτοβιογραφία», που εκδόθηκε το 1960, ο ζωγράφος συνέχιζε να ασχολείται με την τοιχογραφία του και η μαθήτρια εξακολουθούσε να τον παρατηρεί. Το βλέμμα της ακολουθούσε το πινέλο του σε κάθε του κίνηση για πολλή ώρα. Η «Λούπε» είχε αρχίσει να ενοχλείται και το έδειχνε εκτοξεύοντας προσβολές στο κορίτσι, το οποίο, φυσικά, έδειχνε ανενόχλητο. Αυτό εξαγρίωνε τη σύζυγο του Ριβέρα ακόμη περισσότερο. Με τα χέρια στη μέση της την πλησίασε και συνέχισε να την προσβάλλει. Η Φρίντα δεν έβγαζε μιλιά. Αυτή η ατίθαση αλλά συγκροτημένη στάση της -που θα τηρούσε καθόλη τη διάρκεια της σύντομης ζωής της- γοήτευσε ακόμη και τη σύζυγο του Ριβέρα. «Κοίταξέ την! Τόσο μικρή και δεν φοβάται μία ψηλή δυνατή γυναίκα σαν εσένα. Πολύ μου αρέσει», είπε χαμογελώντας. 

Η μικρή Κάλο έκατσε στο αμφιθέατρο τρεις ώρες. Η επόμενη συνάντησή με τον μελλοντικό της σύζυγο θα γινόταν ύστερα από λίγα χρόνια, όταν η ίδια είχε κλείσει τα 18 χρόνια και την ώρα που εκείνος εργαζόταν, πάλι ανεβασμένος σε μία σκαλωσιά, για μία τοιχογραφία, αυτή τη φορά στο κτίριο του υπουργείου Εργασίας. «Είχε ένα όμορφο, νευρικό σώμα και ένα λεπτεπίλεπτο πρόσωπο. Μακριά μαλλιά και σκούρα, πυκνά φρύδια που συναντώνταν πάνω από τη μύτη της. Εμοιαζαν με τα φτερά ενός κότσυφα, τα οποία πλαισίωναν δύο εκθαμβωτικά καφέ μάτια», περιγράφει ο Ριβέρα, για τις ανάγκες του βιβλίου της Μαρτς, στο κεφάλαιο «Η Φρίντα γίνεται γυναίκα μου». Είναι τα ίδια σκούρα χαρακτηριστικά που υπερτονίζει η καλλιτέχνιδα στις 55 αυτοπροσωπογραφίες της που θα αποτελούσαν το σημαντικότερο μέρος του έργου της. 

«Δεν ήρθα για διασκέδαση. Πρέπει να εργαστώ για να βγάλω το ψωμί μου. Εχω ετοιμάσει κάποιους πίνακες τους οποίους θέλω να δεις. Θέλω μία ειλικρινή γνώμη και όχι να ικανοποιήσεις τη ματαιοδοξία μου. Θέλω να μου πεις εάν αξίζει να συνεχίσω». Είχε φέρει μαζί της τρεις πίνακες, πορτρέτα γυναικών. «Ακολούθησε μία σπάνια στιγμή δημιουργικής επικοινωνίας που βιώνουν οι καλλιτέχνες», περιέγραψε ο Ριβέρα στη Μαρτς. «Τότε που ένας καλλιτέχνης αισθάνεται ταπεινοφροσύνη απέναντι στον άλλον. Μία αναγνώριση που αναπόφευκτα ανθίζει σε αγάπη».

kaglo
Αυτοπροσωπογραφία της Φρίντα Κάλο με κολιέ από αγκάθια και κολίμπρι , 1940 (Banco de México Diego Rivera Frida Kahlo Museums Trust)

Ο ίδιος είδε «μία σπάνια ενέργεια έκφρασης, μία ακριβή περιγραφή του χαρακτήρα της και πραγματική σοβαρότητα». Τον εντυπωσίασε που δεν παρατήρησε καμία προσπάθεια πρωτοτυπίας που συνήθως στιγματίζει το έργο φιλόδοξων αρχάριων. Αλλωστε, αυτό ήταν και το ύφος που υιοθέτησε η καλλιτέχνιδα η οποία ποτέ δεν εξωράιζε τον εαυτό της –το σώμα της ήταν πάντοτε τραυματισμένο, το πρόσωπό της ήταν πάντοτε έντονα σχεδιασμένο, η θηλυκότητά της ήταν συνήθως συνδεδεμένη με την παραδοσιακή μεξικάνικη φορεσιά. Και αυτό διέκρινε ο Ριβέρα, «μία θεμελιώδη πλαστική ειλικρίνια, μία ζωντανή αισθησιακότητα, που συμπληρωνόταν από μία ανηλέτητη αλλά ευαίσθητη δύναμη παρατηρητικότητας». Τότε ο ίδιος κατάλαβε ότι είχε απέναντί του μία αυθεντική καλλιτέχνιδα.

Η μικρή δημιουργός έπρεπε να αντιμετωπίσει με καχυποψία τον ενθουσιασμό που διέκρινε στο πρόσωπο του καλλιτέχνη. Την είχαν προειδοποιήσει για τις φήμες που ήθελαν τον Ριβέρα γυναικά –αυτό θα το μάθαινε και η ίδια, από πρώτο χέρι, αργότερα ως σύζυγός του. «Με σκληρό αμυντικό τόνο», όπως θυμάται ο ίδιος, του είπε: «Δεν έχω έρθει εδώ για κοπλιμέντα, επιζητώ την κριτική ενός σοβαρού άνδρα. Δεν είμαι ούτε λάτρης της τέχνης, ούτε ερασιτέχνης. Είμαι απλώς ένα κορίτσι που πρέπει να εργαστεί για το ψωμί του».

Εκείνος αποκαλύπτει στη Μαρτς, η οποία από το 1944 μέχρι τον θάνατό του Ριβέρα το 1957 είχε γίνει η σκιά του, ότι συγκινήθηκε από τον θαυμασμό του –πνευματικό και ερωτικό- για το κορίτσι αλλά περιορίστηκε να πει: «Κατά τη γνώμη μου, όσο δύσκολο και να είναι για σένα, πρέπει να συνεχίσεις να ζωγραφίζεις». Μόνο αφότου συμφώνησε να επισκεφθεί το σπίτι της για να δει τους υπόλοιπους πίνακές της του συστήθηκε επίσημα. Και μόνο τότε συνειδητοποίησε ο ίδιος γιατί ήξερε αυτό το όνομα. «Φρίντα Κάλο» λεγόταν η επικεφαλής μίας «ομάδας νεαρών παραβατών», όπως την είχε παρουσιάσει ο φίλος του και τότε διευθντής του Εθνικού Προπαρασκευαστικού Σχολείου, ο οποίος σχεδόν παραιτήθηκε λόγω των κινητοποιήσεων της Κάλο – αργότερα, η ίδια εντάχθηκε στην Κομμουνιστική Νεολαία και στο Κομμουνιστικό Κόμμα του Μεξικού. «Φρίντα Κάλο» ήταν το όνομα του κοριτσιού που είχε σταθεί τρεις ώρες δίπλα του, σε ένα αμφιθέατρο, χωρίς ίχνος συστολής. «Ναι και; Εγώ ήμουν το κορίτσι στο αμφιθέατρο αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία. Θα έρθεις την Κυριακή;».

letter
«Ντιέγκο, η αλήθεια είναι τόσο μεγαλειώδης ώστε δεν θέλω να μιλώ, να κοιμάμαι, να ακούω ή να αγαπώ. Να αισθάνομαι παγιδευμένη, χωρίς φόβο για το αίμα, εκτός τόπου και μαγείας, μέσα στον δικό σου τρόμο, στη μεγάλη σου αγωνία, στον χτύπο της καρδιάς σου. Ολη αυτήν την τρέλα, αν τη ζητούσα από εσένα, ξέρω, στη σιωπή σου θα υπήρχε μόνο σύγχυση. Σου ζητώ βία, χωρίς νόημα, και εσύ, εσύ μου δίνεις χάρη, το φως σου και τη ζεστασιά σου. Θα ήθελα να σε ζωγραφίσω. αλλά δεν υπάρχουν χρώματα γιατί είναι τόσα πολλά, μέσα στη σύγχυσή μου, την απτή μορφή της μεγάλης μου αγάπης (για σένα)».

 

«Δεν το ήξερα τότε αλλά η Φρίντα είχε ήδη γίνει το σημαντικότερο γεγονός της ζωής μου. Και θα παρέμενε μέχρι τον θάνατό της, ύστερα από 27 χρόνια», είχε δηλώσει ο Ριβέρα για τις πρώτες συναντήσεις του με την Κάλο. Εκείνος είχε τα διπλάσια χρόνια ηλικίας. Κανένας δεν αισθάνθηκε ποτέ άβολα γι’ αυτό. Υστερα από τέσσερα χρόνια παντρεύτηκαν με δημοτικό γάμο από τον δήμαρχο μίας μεξικανικής πόλης, ο οποίος χαρακτήρισε τον γάμο «ένα ιστορικό γεγονός».

Εζησαν μαζί και χώρια, οι δυο τους ή με άλλους. Τα σωματικά τραύματα της Κάλο -από πολιομελύτιδα που πέρασε στην παιδική της ηλικία, από ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα και από δύο αποβολές- οι ερωτικές περιπέτειες του Ριβέρα -ακόμη και με την αδερφή της Φρίντα, Κριστίνα- οδήγησαν το ζευγάρι σε πολλαπλούς χωρισμούς. Αλλά πάντοτε επέστρεφαν ο ένας στον άλλον. Ο Ριβέρα συνέχισε να κοιμάται με άλλες γυναίκες, η Κάλο είχε ερωτικές σχέσεις με άνδρες και γυναίκες -μεταξύ των οποίων και η γαλλίδα χορεύτρια, Ζοσεφίν Μπέικερ και ο εξόριστος Λέον Τρότσκι- ενώ οι δύο τους όσο έμεναν στο Σαν Ανγκέλ κατοικούσαν σε χωριστά, αλλά διπλανά σπίτια.

Μέχρι το τέλος ο ένας δήλωνε ερωτευμένος με τη ζωή του άλλου. Η τελευταία φορά που εμφανίστηκε δημοσίως η Φρίντα Κάλο ήταν 11 ημέρες πριν από τον θάνατό της, στις 13 Ιουλίου, 1954. Βρισκόταν σε αναπηρικό καροτσάκι, στο πλευρό του Ντιέγκο, και διαδήλωνε κατά της επέμβασης των ΗΠΑ στη Γουατεμάλα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News

Διαβάστε ακόμη...

Διαβάστε ακόμη...