Τον οδικό χάρτη για εκλογές στη Λιβύη με στόχο την ανάδειξη νόμιμης και σταθερής κυβέρησης στη βορειαφρικανική χώρα και κατ’ επέκταση την ενοποίηση των διαιρεμένων θεσμών (προσωρινή κυβέρνηση Ντμπεϊμπά στην Τριπολη και Βουλή στη Βεγγάζη υπό την κυριαρχία του στρατάρχη Χαφτάρ), παρουσίασε ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, λίγες ημέρες μετά τη διενέργεια των δημοτικών εκλογών με εντυπωσιακή μάλιστα συμμετοχή, παρά τα εμπόδια και τις παρεμβάσεις.

Η ειδική εκπρόσωπος του ΓΓ ΟΗΕ και επικεφαλής της Αποστολής Στήριξης του ΟΗΕ στη χώρα (UNSMIL), Χάνα Τέτε, εξήρε το γεγονός ότι «26 λιβυκές δημοτικές αρχές προσήλθαν στις κάλπες στις 16 Αυγούστου παρά τις σημαντικές προκλήσεις», επισημαίνοντας την εντυπωοσιακή προσέλευση που έφτασε στο 71% – ένα σαφές σήμα, όπως υπογράμμισε, ότι ο λαός της Λιβύης επιθυμεί να εκλέξει τους αντιπροσώπους του, όταν μάλιστα σε αρκετές περιοχές, ήταν η πρώτη εκλογική διαδικασία από το 2014.

Δεν έλειψαν όμως και τα προβλήματα και οι παρεμβάσεις στη διαδικασία, καθώς όπως είπε η κυρία Τέτε, η κυβέρνηση [Χαφτάρ] που έχει διοριστεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων στην ανατολική Λιβύη, έδωσε εντολή αναστολής της διαδικασίας σε 16 δήμους την ημέρα των εκλογών, ενώ τον Ιούλιο είχε ήδη μπλοκάρει άλλους 11, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Βεγγάζης, Σαμπχά, Σύρτης και Τομπρούκ.

«Η κατάσταση αυτή καταδεικνύει ξεκάθαρα την πρόκληση των διαιρεμένων θεσμών», ανέδειξε η επικεφαλής της UNSMI, καλώντας τις de facto Αρχές της Βεγγάζης «να επιτρέψουν το ταχύτερο δυνατό την επανέναρξη των εκλογών».

«Παρατράγουδα» και στη δυτική Λιβύη που ελέγχεται από τη μεταβατική κυβένηση Ντμπεϊμπά, όταν άγνωστοι πυρπόλησαν τα γραφεία της Ανώτατης Εθνικής Εκλογικής Επιτροπής στη Ζαουίγια παραμονή των εκλογών, καταστρέφοντας υλικό. Παρά τις επιθέσεις και εμπρησμούς σε Ζλίτεν και Σαχέλ αλ-Γκαρμπί, η διαδικασία ολοκληρώθηκε με χαρακτηριστικό παράδειγμα τους υπαλλήλους της Επιτροπής στη Σαχέλ αλ-Γκαρμπί, οι οποίοι «έστησαν τις κάλπες έξω από τα καμένα γραφεία τους για να διασφαλίσουν την ψήφο των πολιτών».

Η επικεφαλής της UNSMIL παρουσίασε την πρόοδο από τις πανεθνικές διαβουλεύσεις που ακολούθησαν την έκθεση της Συμβουλευτικής Επιτροπής τον Μάιο. «Συμμετείχαμε σε πόλεις, σε δημοτικές αρχές, οργανώσαμε ανοικτές συναντήσεις με ευρεία εκπροσώπηση. Οι παρευρισκόμενοι εξέφρασαν σαφώς τις δημοκρατικές φιλοδοξίες τους, αλλά και την απογοήτευσή τους για τις πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ετών», περιέγραψε.

Οδικός χάρτης τριών πυλώνων

Μέσα από ηλεκτρονική διαβούλευση που έδωσαν πάνω από 22.500 απαντήσεις, το 42% εξέφρασε προτίμηση για ταυτόχρονες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, το 24% για συνέλευση που θα αντικαταστήσει τους θεσμούς, το 19% για μόνιμο σύνταγμα πριν από εκλογές και το 12% προτιμά μόνο για βουλευτικές. Οι γυναίκες και οι νέοι, σημείωσε, «επαναβεβαίωσαν την επιθυμία να συμμετάσχουν ουσιαστικά στη διαμόρφωση του πολιτικού μέλλοντος της Λιβύης, ζητώντας εγγυημένη εκπροσώπηση και θεσμικές δικλείδες ασφαλείας».

Η κ. Τέτε παρουσίασε έναν οδικό χάρτη βασισμένο σε τρεις άξονες: (1) ένα τεχνικά αξιόπιστο και πολιτικά εφαρμόσιμο εκλογικό πλαίσιο για την πραγματοποίηση προεδρικών και βουλευτικών εκλογών, (2) ενοποίηση θεσμών μέσω νέας ενιαίας κυβέρνησης και (3) δομημένο διάλογο με συμμετοχή ευρέος φάσματος της κοινωνίας, ώστε να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια της σύγκρουσης και να δημιουργηθεί κοινό όραμα.

Οπως είπε, η διαδικασία θα είναι σταδιακή, με συνολικό ορίζοντα 12-18 μηνών, και περιλαμβάνει βήματα όπως: ανασυγκρότηση της Εκλογικής Επιτροπής, τροποποιήσεις στο νομικό και συνταγματικό πλαίσιο, σχηματισμό νέας κυβέρνησης και μέτρα για την ασφάλεια και την οικονομική διαχείριση. «Αν υπάρξουν εμπόδια ή παρελκυστικές τακτικές, η UNSMIL θα επιδιώξει την υποστήριξη του Συμβουλίου για να προχωρήσει η διαδικασία» ανέφερε.

Οσον αφορά το ζήτημα της ασφάλειας, η κυρία Τέτε έκανε λόγο για «εύθραυστη εκεχειρία» στην Τρίπολη μετά τις συγκρούσεις του Μαΐου, με παραβιάσεις που όμως δεν κλιμακώθηκαν. Κάλεσε την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και τη Διεύθυνση Καταπολέμησης Οργανωμένου Εγκλήματος να επιλύσουν τις διαφορές «μέσω διαλόγου και όχι με προκλήσεις».

Σοβαρή ανησυχία εξέφρασε για 20 θανάτους υπό κράτηση από το 2024, περιλαμβανομένου του ακτιβιστή Αμπντέλ Μουνίμ αλ-Μαρέμι, που πέθανε στην Τρίπολη τον Ιούλιο.

«Αυτές οι περιπτώσεις αποτελούν μέρος ενός διαρκούς μοτίβου σοβαρών παραβιάσεων με ατιμωρησία», τόνισε, ενώ αναφέρθηκε και στις δραματικές συνθήκες προσφύγων, ειδικά Σουδανών στην Κούφρα.

Εκκληση στο Συμβούλιο Ασφαλείας

Η Χάνα Τέτε έκλεισε την τοποθέτησή της με μία έκκληση προς το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ : «Ο λαός της Λιβύης -είπε- προσβλέπει σε αυτό το Συμβούλιο για βοήθεια, ώστε να υπάρξει λύση και πολιτική διαδικασία που θα οδηγήσει σε εκλογές και ενοποιημένους θεσμούς», ζητώντας ενότητα και υπογρμμίζοντας πως το μήνυμα του πρέπει να «αντηχήσει σε όλη τη Λιβύη υπέρ της σταθερότητας, της ενότητας και της δημοκρατικής βούλησης του λαού».

Σταματέκος: Ετοιμοι να συνεργαστούμε με τη Λιβύη

Στη δική του τοποθέτηση ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στα Ηνωμένα Εθνη,  Ιωάννης Σταματέκος, εξέφρασε την πλήρη στήριξη στις προσπάθειες της Ειδικής Εκπροσώπου του ΓΓ ΟΗΕ Χάνας Τέτε και της Αποστολής του ΟΗΕ στη χώρα UNSMIL για την προώθηση της πολιτικής διαδικασίας και τη διαμόρφωση ενός πολιτικού οδικού χάρτη που θα οδηγήσει το ταχύτερο δυνατό σε προεδρικές και βουλευτικές εκλογές.

Χαιρέτισε τις προσπάθειες του Προεδρικού Συμβουλίου για τη διατήρηση της εκεχειρίας στην Τρίπολη και ζήτησε την αποχώρηση όλων των ξένων δυνάμεων, ξένων μαχητών και μισθοφόρων από τη χώρα.

Ο κ. Σταματέκος απηύθυνε έκκληση για αποτελεσματική εφαρμογή του καθεστώτος κυρώσεων και υπογράμμισε τη σημασία της επιχείρησης «Ειρήνη» της ΕΕ.

Και στη σκιά των τελευταίων εξελίξεων με το «πράσινο φως» από Χαφτάρ στους Τούρκους για τη διενέργεια ερευνών υδρογονανθράκων στη βάση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου,  επανεπιβεβαίωσε την ετοιμότητα της Ελλάδας να συνεργαστεί με τη Λιβύη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News