Είναι αλήθεια ότι οι πρώην πρωθυπουργοί, ειδικά αυτοί των μνημονίων, έχουν μια κάπως περίεργη σχέση με τα πρόσωπα της μυθολογίας, τα οποία ωστόσο επικαλούνται συχνά. Ο Αντώνης Σαμαράς επαναλάμβανε με κάθε ευκαιρία ότι η κυβέρνησή του «θα διαψεύσει τις Κασσάνδρες» –λησμονώντας ίσως, ή παραλείποντας, ότι η Κασσάνδρα δεν διαψεύστηκε ποτέ. Αντίθετα, είχε την ιδιότυπη κατάρα να μαντεύει πάντα σωστά, αλλά να μην την πιστεύει κανένας. Όσο για τον Αλέξη Τσίπρα, αυτός έχει μια εμμονή με την επιστροφή στην Ιθάκη. Σε αυτήν είχε αναφερθεί τον Αύγουστο του 2018, όταν ανακοίνωσε περιχαρής την έξοδο της Ελλάδας από τα Μνημόνια, σε αυτήν επανήλθε και στη συνέντευξη που έδωσε στον Monde, κατά την επέτειο αυτής της εξόδου. Και παραλείποντας ότι αυτή η επέτειος, καλώς η κακώς, δεν θεωρείται ορόσημο από κανέναν στη χώρα, η επιλογή του μύθου είναι και εδώ κάπως αμφίσημη. Βλέπετε, ο Όμηρος είναι αρκετά σαφής ότι στην Ιθάκη ο Οδυσσέας έφτασε μόνος του. Όλοι ο υπόλοιποι του πληρώματος, που είχε υποσχεθεί να τους γυρίσει στο νησί, πέθαναν στον δρόμο.

Αμφίσημη είναι και η επιλογή του Μέσου το οποίο ο πρώην πρωθυπουργός διάλεξε για να δώσει συνέντευξη. Είναι προφανές ότι ο Αλέξης Τσίπρας αφήνει πίσω του το προφίλ του χαρισματικού αλλά απλού παιδιού από την Κυψέλη και το Πολυκλαδικό Αμπελοκήπων και προβάλει αυτό ενός πολιτικού που προξενεί το διεθνές ενδιαφέρον. Όμως υπάρχει και μια άλλη πλευρά, Ανεξάρτητα από το κύρος του, ο Monde αποτελεί κατά μία έννοια και ένα safe zone για τον ίδιο. Εκ των πραγμάτων, οι ερωτήσεις που του έγιναν ήταν γενικού περιεχομένου και οι απαντήσεις τους μπορούσαν να παραμένουν στη σφαίρα του αόριστου.

Παρόλα αυτά, μπορεί κανείς να διακρίνει ορισμένα ζητήματα που έχουν ενδιαφέρον και τα οποία επιβεβαιώνουν ότι ο Τσίπρας έχει εγκαταλείψει οριστικά την φιλοδοξία να απευθυνθεί στο αριστερό κοινό ή, αν δεν το έχει κάνει, κάτι υπολογίζει λάθος.

Αρχικά, υποστηρίζει ότι η ελληνική κρίση οφείλεται σε παραγωγικές δυσλειτουργίες της χώρας, στις πελατειακές σχέσεις και τη διαφθορά. Μόνο που αυτό ήταν το αφήγημα των λεγόμενων (από τον ίδιο τον Τσίπρα μεταξύ άλλων) μνημονιακών δυνάμεων. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε στην κυβέρνηση διακωμωδώντας αυτή την εκδοχή και απαντώντας ότι η κρίση ήταν το αποτέλεσμα ενός φιλελεύθερου ανεξέλεγκτου μοντέλου -κυρίως πιστωτικού- το οποίο ελλείψει ρύθμισης χτύπησε κατά προτεραιότητα τις ελλειμματικές χώρες. Αν  ο Τσίπρας προσχώρησε στην άποψη του Θόδωρου Πάγκαλου ή του Βολφγκανγκ Σόιμπλε θα πρέπει να το εξηγήσει κάπως καλύτερα.

Δεύτερον, επανερχόμενος αναγκαστικά στην ιστορία του δημοψηφίσματος (για την οποία έχει το σχεδόν αδύνατο έργο να ξαναγράψει την ιστορία τόσο προς τα Δεξιά όσο και προς τα Αριστερά του), χρησιμοποιεί μια καινούργια λέξη: τη «δραματοποίηση». Είναι σίγουρα πιο intellectuel από τη φράση «έδωσα στον ελληνικό λαό την ευκαιρία να πει το γαμώτο του», αλλά εξακολουθεί να αφήνει αναπάντητο το ουσιαστικό ερώτημα. Για ποιον ακριβώς λόγο έκανε ο Τσίπρας το δημοψήφισμα; Αν η «κωλοτούμπα» του, όπως λέει, ήταν σωτήρια για τη χώρα, γιατί δεν διαπραγματευόταν εξαρχής μια νέα μνημονιακή σύμβαση με τους δανειστές; Και αν είχε δίκιο όταν έθετε τον ΣΥΡΙΖΑ επικεφαλής του αντι-μνημονιακού μετώπου και των κινημάτων εναντίον της λιτότητας, τότε πώς η χώρα σώθηκε όταν έκανε το αντίθετο από αυτό που έλεγε;

Ο Τσίπρας έχει μια κάπως αξιοπερίεργη αξίωση να του αναγνωριστεί ότι είχε δίκιο στην αρχή, είχε δίκιο και στο τέλος, και παράλληλα δεν είναι και αναξιόπιστος. Αυτή είναι μια σπαζοκεφαλιά στην οποία αποτυχαίνει σταθερά και δεν βοηθά τον εαυτό του επαναλαμβάνοντας ότι κέρδισε τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015. Τα διαδοχικά αποτελέσματά του, δείχνουν αντίθετα ότι ο Τσίπρας πρώτα απέτυχε ως ιππότης της Ουτοπίας και στη συνέχεια κατέρρευσε και ως ιδαλγός του Πραγματισμού. Θα πρέπει να αναμετρηθεί με αυτό το πρόβλημα αν θέλει να δοκιμάσει να επιστρέψει είτε ως το ένα είτε ως το άλλο. Και δεν αρκεί να διαπιστώνει ότι οι επίγονοί του στον ΣΥΡΙΖΑ απέτυχαν επίσης σε αυτό.

Και καθώς θα το κάνει, ο Τσίπρας θα έχει να αντιμετωπίσει και ένα επιπλέον πρόβλημα. Στη συνέντευξη του στον Monde, ο πρώην πρωθυπουργός δεν μιλά καθόλου για τις διεθνείς σχέσεις. Έτσι, αποφεύγει και τον σκόπελο να αναφερθεί στην υπόθεση της Γάζας. Όμως, στην Αριστερά, η υπόθεση αυτή αποτέλεσε το εργαλείο μέσω του οποίου καταφέρνει να συνενωθεί, να κινητοποιηθεί και να φωνάξει μετά από 10 χρόνια αμήχανης σιωπής. Τοπικές πρωτοβουλίες και ριζοσπαστικές κινήσεις, σαν αυτές που ο Τσίπρας καβάλησε το κύμα τους για να γίνει πρωθυπουργός, ξεπηδούν ξανά. Μόνο που αυτός δεν είναι εκεί. Και ούτε μπορεί να είναι, γιατί -ας μην το ξεχνάμε- ήταν ο ίδιος που εισήγαγε την πολιτική που σήμερα διευρύνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη σε σχέση με τη γεωπολιτική συμμαχία με το Ισραήλ. Όσο η υπόθεση αυτή είναι ζεστή, η επιστροφή του Τσίπρα ως ηγέτη της Αριστεράς είναι αδύνατη. Ακόμα και το κομμάτι της Νέας Αριστεράς που θέλει πράγματι να συμπορευθεί μαζί του, θα δυσκολευτεί να το κάνει σε αυτή τη συγκυρία. Μένει η προσπάθεια να επιστρέψει ως ηγέτης μιας μετριοπαθούς σοσιαλδημοκρατίας. Δηλαδή η απεύθυνση σε ένα κοινό που μέχρι πρότινος δεν ήθελε να τον βλέπει ούτε ζωγραφιστό. 

Δύσκολη εξίσωση. Και δεν του έχουν μείνει και εκείνοι οι παλιοί συνεργάτες που είχαν ταλέντο στα μαθηματικά μοντέλα. Οπως και να ‘χει, ο Αλ. Τσίπρας αναζητά όντως να φτάσει μόνος του στην Ιθάκη. Πράγματι θα ήταν επικό να τα καταφέρει. Αλλά τα έπη συνηθώς είναι κατά βάση μύθοι. Ετσι ώστε αυτή η αποστροφή του στον Monde ότι του έχουν λείψει οι ψηφοφόροι, να αποδειχθεί ότι έχει διττή ανάγνωση.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News