Περισσότερες από έξι εκατομμύρια σελίδες πήραν οι Αμερικανοί από τη Βαγδάτη μετά την εισβολή τους στο Ιράκ και την εκρίζωση του καθεστώτος του Σαντάμ Χοσεΐν. Τώρα, ύστερα από 15 χρόνια μελέτης τους στις ΗΠΑ, τα έγγραφα επέστρεψαν στη μεσανατολική χώρα.

Η επιστροφή τους ολοκληρώθηκε την περασμένη Δευτέρα, γράφει η ιταλική Corriere della Sera, όταν ένας μεταγωγικό αεροσκάφος των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων προσγειώθηκε στη Βαγδάτη και άρχισε να ξεφορτώνει τα ντοκουμέντα: διοικητικά έγγραφα, φωτογραφίες, επιστολές, καταλόγους με ονόματα, κ.λπ. Το υλικό αφορά τόσο τον ιρακινό δικτάτορα προσωπικά όσο και το κόμμα Μπάαθ που κυβερνούσε το Ιράκ.

Οι Αμερικανοί πληροφορήθηκαν από αυτά τα ευρήματα για τις καταστάσεις που επικρατούσαν μέσα στο ιρακινό καθεστώς, αλλά και για τα ζητήματα της Μέσης Ανατολής. Μεγάλο μέρος των αρχείων σχετίζεται με τις δραστηριότητες του Μπάαθ, του κόμματος του αραβικού σοσιαλισμού, που ρίζωσε και αναπτύχθηκε στη Συρία και στο Ιράκ, αν και ιδέες που προωθούσαν τον παναραβισμό προς μία αριστερή κατεύθυνση.

Και τη δεκαετία του ’40 υπήρχαν τζιχαντιστές σε όλες τις αραβικές περιοχές και κάτω από οποιαδήποτε κρατική υπόσταση, όμως αν σκεφθεί κανείς πού έχουν φθάσει τα πράγματα σήμερα με το λεγόμενο «πολιτικό Ισλάμ», θα διαπιστώσει ότι το όνειρο του παναραβικού σοσιαλισμού απέτυχε παταγωδώς και συνετρίβη.

Ο Σαντάμ Χουσεΐν, γράφουν οι Ιταλοί, πήρε την εξουσία με πραξικόπημα το 1979 και εφήρμοσε πρόγραμμα εξολόθρευσης των αντιπάλων του. Μέσα σε λίγο χρόνο κατέστη αδιαφιλονίκητος κυβερνήτης του Ιράκ, απόλυτος δικτάτωρ. Εκείνη την περίοδο αφορούν χιλιάδες από τα έγγραφα που οι ΗΠΑ απέστειλαν στο Ιράκ και περιλαμβάνουν ονοματεπώνυμα τόσο πληροφοριοδοτών και συνεργατών του καθεστώτος όσο και εχθρών του.

Τα αρχεία διασώθηκαν από τις φλόγες όχι του πολέμου, αλλά της μεταπολεμικής περιόδου. Ετσι μεταφέρθηκαν στις ΗΠΑ από δύο ανθρώπους, τον αμερικανοϊρακινό καθηγητή Κάναν Μακίγια και τον ιρακινό πολιτικό (της μετά τον Σαντάμ εποχής) Μουστάφα αλ-Καντίμι. Ο Μακίγια από το 1967 είχε μεταναστεύσει στις ΗΠΑ, ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα και εξέδωσε μαχητικά βιβλία κατά του Σαντάμ, με ψευδώνυμο.

Επέστρεψε στην πατρίδα του μετά τη νίκη των Αμερικανών, έγινε σύμβουλος της μεταβατικής διοίκησης, και όταν η χώρα άρχισε να γλιστρά προς το χάος και στην αγκάλη των τζιχαντιστών βρήκε τα αρχεία στα υπόγεια των παλαιών γραφείων του Μπάαθ: «Πήρα τα αρχεία και τα έφερα στο σπίτι μου» είχε πει  στους δημοσιογράφους το 2005. Ηθελε, λέει, να τα καταγράψει, να τα μελετήσει, να τα κάνει προσβάσιμα στο κοινό. Για λόγους ασφαλείας, παρέδωσε το υλικό στους Αμερικανούς οι οποίοι το μετέφεραν στις ΗΠΑ.

Σήμερα η επιστροφή των αρχείων στο Ιράκ σηματοδοτεί το «κλείσιμο του κύκλου». Ο έτερος του διδύμου, ο Καντίμι, λέει ότι το Ιράκ έτσι ξαναβρίσκει την Ιστορία του. Και βεβαιώνει ότι η χώρα του είναι σε θέση να εγγυηθεί την ασφάλεια αυτού του ιστορικού υλικού.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News