ΧΥΤΑ= χώρος υγειονομικής ταφής απορριμμάτων

Γενικές πληροφορίες
Με τον όρο ΧΥΤΑ αναφερόμαστε σε ένα κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο, που χρησιμοποιείται για την εναπόθεση αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) επί του εδάφους, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά και οι αρνητικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.
Κατά την υγειονομική ταφή τα απορρίμματα διαστρώνονται, συμπιέζονται, και στο τέλος της ημέρας σκεπάζονται με αδρανές υλικό (συνήθως χώμα). Έτσι μειώνεται στο ελάχιστο ο κίνδυνος για διασπορά των απορριμμάτων από τον άνεμο, αλλά και οι δυσάρεστες οσμές.
Η υγειονομική ταφή είναι όχι μόνο μια περιβαλλοντικά αποδεκτή μέθοδος διάθεσης απορριμμάτων, αλλά είναι και ένας τρόπος για την περιβαλλοντική αποκατάστασης υποβαθμισμένων χώρων.
Οι ΧΥΤΑ δεν πρέπει να συγχέονται με τους χώρους ανεξέλεγκτης απόρριψης (ΧΑΔΑ), οι οποίοι αποτελούν εστίες ρύπανσης του περιβάλλοντός.

Τα κυριότερα πλεονεκτήματατης υγειονομικής ταφής σε σχέση με άλλες μεθόδους διάθεσης απορριμμάτων, τα οποία και την επέβαλαν σαν την πιο διαδεδομένη μέθοδο διεθνώς, είναι τα ακόλουθα:
α. Είναι μία μέθοδος τεχνικά απλή και αποτελεσματική ενώ η λειτουργία της δεν απαιτεί προσωπικό με εξειδικευμένες γνώσεις. Ο σχετικός μηχανολογικός εξοπλισμός είναι οικείος σ’ όλον τον πληθυσμό, ανθεκτικός, με ευχέρεια επισκευής και προμήθειας ανταλλακτικών.
β. Ο έλεγχος της καλής λειτουργίας του χώρου υγειονομικής ταφής από τις δημοτικές αρχές (αλλά και το κοινό) γίνεται χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία.
γ. Η υγειονομική ταφή έχει χαμηλό επενδυτικό και λειτουργικό κόστος.
δ. Η υγειονομική ταφή είναι εξαιρετικά λειτουργική μέθοδος δεδομένου ότι:
 Ο χώρος διάθεσης μπορεί να δεχθεί ετερογενή απορρίμματα.
 Ευνοείται από τα εδαφομορφολογικά και κλιματολογικά χαρακτηριστικά της χώρας μας (π.χ. ορεινοί όγκοι, άρα εύκολη απόκρυψη)
 Η λειτουργία του ΧΥΤΑ δεν επηρεάζεται από τις έντονες εποχιακές διακυμάνσεις στην ποσότητα και σύσταση των απορριμμάτων.
ε. Η υγειονομική ταφή μπορεί να συμβάλει στην αναμόρφωση υποβαθμισμένων τοπίων ή στην αποκατάσταση άλλων, που έχουν πληγεί από την ανθρώπινη δραστηριότητα (π.χ. παλιά λατομεία), διαμορφώνοντας στην τελική μορφή της, χώρο πράσινου, αθλητικών δραστηριοτήτων κλπ.

Μέθοδοι υγειονομικής ταφής
Βασικό στοιχείο σχεδιασμού ενός χώρου υγειονομικής ταφής αποτελεί η μέθοδος που θα ακολουθηθεί για τη διάστρωση των απορριμμάτων. Δεν υπάρχει μέθοδος κατάλληλη για όλους τους χώρους. Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται κάθε φορά από τη μορφολογία του εδάφους και το είδος των απορριμμάτων που θα διατεθούν.
Υπάρχουν τρεις βασικές μέθοδοι: η «επιφανειακή μέθοδος», η μέθοδος των «διαδοχικών τάφρων» και η μέθοδος «πλήρωσης λάκκων». Στις περισσότερες περιπτώσεις εφαρμόζεται ένας συνδυασμός των τριών μεθόδων.
α. Επιφανειακή μέθοδος
Εφαρμόζεται όταν είναι δύσκολη η εκσκαφή του εδάφους για τη διάνοιξη τάφρων. Τα απορρίμματα ξεφορτώνονται και διαστρώνονται σε στενές λωρίδες στην επιφάνεια του εδάφους σχηματίζονται στρώσεις πάχους περίπου 0,50 – 0,80m. Κάθε στρώση συμπιέζεται καθώς προχωρεί η διαδικασία πλήρωσης του χώρου κατά τη διάρκεια της ημέρας μέχρις ότου το πάχος των συμπιεσμένων απορριμμάτων φθάσει τα 2,50 – 3,00m. Στο τέλος της ημέρας τα απορρίμματα καλύπτονται με στρώση κατάλληλου αδρανούς υλικού, πάχους περίπου 15 – 30 cm το οποίο επίσης πρέπει να συμπιεσθεί.
Παραλλαγή της επιφανειακής μεθόδου, αποτελεί η μέθοδος της ράμπαςπου εφαρμόζεται όταν στο χώρο διάθεσης υπάρχει διαθέσιμη μικρή ποσότητα υλικού επικάλυψης. Σε αυτή τη μέθοδο η εναπόθεση και διάστρωση των απορριμμάτων γίνεται όπως και στην επιφανειακή μέθοδο, αλλά καλύπτονται, μερικά ή ολικά, από χώμα που προέρχεται από εκσκαφή του πυθμένα της χωματερής. Συνήθως, επειδή η εκσκαφή δεν είναι βαθιά δεν επαρκεί το χώμα για επικάλυψη και το υπόλοιπο πρέπει να εξασφαλισθεί από αλλού, όπως και στην επιφανειακή μέθοδο.
β. Μέθοδος των διαδοχικών τάφρων
Αυτή η μέθοδος εφαρμόζεται όταν στο χώρο υπάρχει υλικό επικάλυψης σε αρκετό βάθος και όταν ο υδροφόρος ορίζοντας είναι πολύ χαμηλός. Τα απορρίμματα αποτίθενται σε τάφρους μήκους 30 – 120m, βάθους 1 -2m και πλάτους 5 -8m. Στην αρχή της διαδικασίας γίνεται εκσκαφή ενός τμήματος της τάφρου και το χώμα αποτίθεται σε σωρό, στο πίσω μέρος της πρώτης τάφρου. Τα απορρίμματα κατόπιν αποτίθενται στην τάφρο, διαστρώνονται σε λεπτές στρώσεις πάχους 50 – 80 cm και συμπιέζονται. Η διαδικασία συνεχίζεται μέχρι να επιτευχθεί το επιθυμητό ύψος. Το μήκος της τάφρου που χρησιμοποιείται κάθε μέρα πρέπει να υπολογίζεται με τέτοιο τρόπο ώστε στο τέλος της ημέρας τα απορρίμματα να έχουν φθάσει το επιθυμητό ύψος, το μήκος επίσης πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να αποφεύγονται καθυστερήσεις των απορριμματοφόρων που έρχονται να ξεφορτώσουν. Το υλικό επικάλυψης εξασφαλίζεται με την εκσκαφή της διπλανής τάφρου ή συνεχίζοντας την εκσκαφή της τάφρου που ήδη χρησιμοποιείται.
γ. Μέθοδος πλήρωσης κοιλοτήτων του εδάφους
Εφαρμόζεται σε περιοχές που υπάρχουν φυσικές ή τεχνητές κοιλότητες του εδάφους (χαράδρες, ρεματιές, ορυχεία, λατομεία), οι οποίες μπορούν κάλλιστα να χρησιμοποιηθούν για υγειονομική ταφή απορριμμάτων. Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την διάστρωση και συμπίεση των απορριμμάτων στις διάφορες κοιλότητες εξαρτώνται από τη γεωμετρία του χώρου, τα χαρακτηριστικά του υλικού επικάλυψης, την υδρολογία και γεωλογία της περιοχής και την δυνατότητα πρόσβασης. Τα ορυχεία και τα λατομεία βρίσκονται συνήθως χαμηλότερα από την επιφάνεια του γύρω εδάφους και γι αυτό είναι αναγκαίο να ληφθεί μέριμνα για τον έλεγχο των επιφανειακών υδάτων.

Βασικά έργα υποδομής σε ΧΥΤΑ
Τα σημαντικότερα έργα υποδομής που πρέπει να γίνουν σε ένα χώρο υγειονομικής ταφής είναι:
 Διαμόρφωση του χώρου
 Στεγανοποίηση του πυθμένα και των πλευρών του χώρου διάθεσης
 Συστήματα συλλογής διασταλλαγμάτων
 Έλεγχος επιφανειακών νερών
 Συστήματα συλλογής αερίων
 Δρόμος πρόσβασης – εσωτερικό δρομολόγιο
 Κτίριο διοίκησης – προσωπικού
 Συνεργείο – γκαράζ – αποθήκη υλικών
 Περίφραξη
 Περιμετρική δεντροφύτευση
 Χώρος αναμονής και στάθμευσης απορριμματοφόρων
 Σύστημα πυρόσβεσης
 Δανειοθάλαμοι χωματισμών
 Σύστημα παρακολούθησης του ΧΥΤΑ

Μειονεκτήματα ΧΥΤΑ
Εκτός από τα σοβαρά πλεονεκτήματα, η υγειονομική ταφή εμφανίζει, στην χώρα μας τουλάχιστον, και κάποια σοβαρά μειονεκτήματα. Το ουσιώδες μειονέκτημα είναι ότι έχει ταυτιστεί στην συνείδηση των δημοτικών αρχών και των πολιτών με την ανεξέλεγκτη διάθεση και για το λόγο αυτό δεν έχει κοινωνική αποδοχή. Ένα δεύτερο μειονέκτημα της μεθόδου είναι η απαίτηση σημαντικών εκτάσεων πράγμα δύσκολο σε περιοχές με μεγάλη οικοπεδική ή γεωργική αξία ή έντονα τουριστικές. Ένα τελευταίο αρνητικό είναι η αυξημένη επιμέλεια που απαιτείται στη λειτουργία του ΧΥΤΑ ώστε να αποκλείονται αστοχίες στη διαχείριση των εκπομπών του ΧΥΤΑ, δηλαδή του βιοαερίου και των διασταλλαγμάτων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News