Σίγουρα τον έχει θαυμάσει κάθε επισκέπτης της ρωσικής πρωτεύουσας, Ρώσος ή ξένος, συμπαθών ή αντιπαθών το σοβιετικό παρελθόν της Ρωσίας. Διότι είναι μοναδικός στον κόσμο!

Ο πολυσύχναστος υπόγειος σιδηρόδρομος της Μόσχας (ο πέμπτος σε επιβατική κίνηση παγκοσμίως έπειτα από εκείνους του Τόκιο, του Πεκίνου, της Σεούλ και της Σαγκάης) ετέθη σε λειτουργία προπολεμικά, το 1935, επί Ιωσήφ Στάλιν, και αποτελεί «ζωντανή παρακαταθήκη» της αισθητικής του σοσιαλιστικού ρεαλισμού στην αρχιτεκτονική, στη διακόσμηση, στη θεματολογία.

Για πολλούς ανθρώπους κάθε εθνικότητας οι 222 σταθμοί του είναι οι πιο συναρπαστικοί του κόσμου, μία ξεχωριστή εμπειρία για τον επισκέπτη τους.

Ιδιαιτέρως οι 44 από αυτούς συνιστούν όντως πολιτιστική κληρονομιά της Σοβιετικής Ενωσης. Ενσωματωμένος στην καθημερινότητα του καθενός (Μοσχοβίτη και τουρίστα) και όχι σε κάποιο μουσείο, αυτός ο καλλιτεχνικός πλούτος -παράταιρος αν συγκριθεί με τα αισθητικά πρότυπα του παρόντος- επιμένει να θυμίζει κάτι δυνητικώς μεγαλοπρεπές και «αθάνατο», που όμως σβήστηκε από τον χάρτη του κόσμου στις 26 Δεκεμβρίου 1991.

Ωστόσο το μοσχοβίτικο μετρό ήρθε η ώρα να συναντηθεί με το παρόν καθώς οι μοντέρνοι αρχιτέκτονες που κέρδισαν τους σχετικούς διαγωνισμούς επεκτάσεων και διακόσμησης του μετρό της Μόσχας εγκατέλειψαν τις βαριές κατασκευές.

Ηλιος και λιτότητα

Τα μάρμαρα, τα ψηφιδωτά, οι πολυέλαιοι και τα αγάλματα προς τιμήν του προλεταριάτου ανήκουν στο παρελθόν. Οι νέοι αρχιτέκτονες παρέδωσαν σταθμούς όπως εκείνος του Σόλντσεβο, ο οποίος είναι εμπνευσμένος από το ηλιακό φως.

«Θέλαμε να πει ο ήλιος στον σταθμό» λέει ο βασικός σχεδιαστής του έργου Ντμίτρι Οβτσάροφ, ο οποίος σχεδίασε οπές στους τοίχους επιδιώκοντας προσομοιώσεις του ηλιακού φωτός και παιχνίδια φωτοσκιάσεων.

Και ο υπό κατασκευήν σταθμός Ρέβσκαγια μοιάζει με ένα μεγάλο φωτεινό σαλόνι με καμάρες που οδηγούν στα τρένα. «Η ιδέα μας ήταν να υπάρξει ένα περιβάλλον χωρίς υπερβολική διακόσμηση» λέει η αρχιτέκτων Τατιάνα Λεοντίεβα.

Οι νέοι σταθμοί -συνολικά, περισσότεροι από 50 την επόμενη πενταετία- θα είναι πιο άνετοι, πιο λειτουργικοί, εντυπωσιακοί με έναν μοντέρνο τρόπο.

Υπάρχουν φυσικά και οι ενστάσεις όσων καταγγέλλουν ότι η ποιότητα δεν είναι πάντα δεδομένη: «Ενώ ένα έργο μπορεί να φαίνεται εντάξει, ενδέχεται να είναι ασύμβατο με το σύνολο της τεχνολογίας του μετρό» τονίζει ο Αλεξάντερ Ορλόφ, ένας από τους αρχιτέκτονες της δημόσιας εταιρείας Metroguiprotrans, η οποία είχε το μονοπώλιο (και το έχασε) της αρχιτεκτονικής του μετρό της Μόσχας.

Σχετικό αφιέρωμα εδώ αλλά και στον λογαριασμό Τwitter της ρεπόρτερ:

Moscow's metro system is famed for its Stalin-era stations complete with glittering chandeliers and mosaics, but architects are taking a radical new approach as the network undergoes a massive expansion. https://t.co/txQdTMLMyl @malpasanna reports pic.twitter.com/MPbAnU2Osd

— AFP news agency (@AFP) December 30, 2018

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News