Η παρέα των δεκαοχτάρηδων καθόταν στο διπλανό τραπέζι, το κεντρικό θέμα της συζήτησής τους ήταν οι Πανελλαδικές. Μόνο ένας από αυτούς είχε κάνει σοβαρή προετοιμασία και τον απασχολούσε το αποτέλεσμα, για να μπει στη Νομική. Οι υπόλοιποι σχεδόν τον κορόιδευαν για την αγωνία του.

«Και να περάσεις, τι θα το κάνεις το πτυχίο, ρε;», του έλεγαν και γελούσαν. «Φτιάξε ένα καφέ, δεν βλέπεις; Γεμάτα είναι!».

«Εγώ θα πάω να γίνω υδραυλικός. Μια βδομάδα τον περιμένει η μάνα μου να έρθει να της ξεβουλώσει τον νιπτήρα».

Μπορεί το καφέ να είναι μια κορεσμένη επιλογή, αλλά με το «υδραυλικός» θα συμφωνήσω με τον πιτσιρικά. Και εγώ τον περιμένω μέρες μέχρι να βρει χρόνο να με βάλει στην ατζέντα του, όπως και οι περισσότεροι τεχνικοί που χρειάζομαι: ο ηλεκτρολόγος, ο τεχνικός του air condition, του ψυγείου, και πάει λέγοντας.

Η Ελλάδα συνεχίζει να διαθέτει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά φοιτητών σε σχέση με τον πληθυσμό της, αυτό λένε οι εκθέσεις και οι στατιστικές, αλλά μια νέα γενιά ανθρώπων που απομυθοποιούν την τριτοβάθμια εκπαίδευση και σνομπάρουν Πανελλαδικές και διαβάσματα ανατέλλει στη χώρα, όπως και στον υπόλοιπο πλανήτη.

Είναι η γενιά που έχει δει τους σπουδαγμένους γονείς της να αγκομαχούν για να τα βγάλουν πέρα με τις υποχρεώσεις, έχοντας περγαμηνές που όμως λίγο τους βοηθούν στην καθημερινή πάλη της επιβίωσης. Είναι η γενιά που βλέπει τους γιατρούς, μια ειδικότητα που παραδοσιακά ιδρώνει στα θρανία περισσότερο από κάθε άλλον, να εργάζονται 15 ώρες τη μέρα χωρίς σοβαρό οικονομικό αντίκρισμα, ενώ από την άλλη βλέπει τους influencers των κοινωνικών δικτύων να βγάζουν τα διπλάσια χάρη στα μιλιούνια χορηγών που πέφτουν επάνω τους.

Είναι η γενιά που συνειδητοποιεί ότι εκείνο που φέρνει το χρήμα στον σύγχρονο κόσμο είναι να ξεχωρίσεις με κάποιον τρόπο, όσο νωρίτερα γίνεται. Επιχειρηματικώς και διαδικτυακώς, κυρίως. Η πράξη έχει αποδείξει ότι και μαγαζί με ρούχα να έχεις, με ένα δυνατό TikTok δεν θα προλαβαίνεις να στέλνεις πακέτα στο διψασμένο για κατανάλωση κοινό.

Τι να τα κάνεις τα πτυχία, λοιπόν; Και αν πασχίζεις για αυτά, αξίζει να το κάνεις σε τομείς με εγγυημένη πέραση, όπως η τεχνολογία. Για μια μερίδα νέων δεν αξίζει και πουθενά. Οι σπουδές είναι σκέτο χάσιμο χρόνου και η αφομοίωσή τους στην αγορά εργασίας αβέβαιη.

Οι παράγοντες που διαμορφώνουν αυτή την τάση περνούν, βέβαια, μέσα από την οικονομία. Οι σπουδές κοστίζουν σε χρήμα που ο μέσος γονιός του κόσμου δεν αντέχει πια να δώσει. Αυτό στην πράξη σημαίνει φοιτητές που αναγκάζονται να δουλεύουν παράλληλα, ένα φαινόμενο περισσότερο διαδεδομένο τελευταία, ακόμα και στη χώρα μας, όπου το ποσοστό εργαζόμενων φοιτητών ήταν πάντα μικρότερο από ό,τι σε άλλες χώρες και, παρά τις δυσκολίες, παραμένει χαμηλό ακόμα και σήμερα.

Εκείνο όμως που κυρίως αποτρέπει τη νέα γενιά είναι το κόστος σε χρόνο που έχουν τα φοιτητικά χρόνια. Η φιλοσοφία της, περνώντας μέσα από τις σύγχρονες τάσεις ζωής και εργασίας, οριοθετείται από μια ταχύτητα δράσης και απόδοσης που η κλασική εκπαίδευση αδυνατεί να πιάσει.

Το πανεπιστήμιο δεν μπορεί να προλάβει τις εξελίξεις, σε φλομώνει στη θεωρία και στη συμβατικότητα, ο ακαδημαϊσμός είναι ένας μικρόκοσμος που τρέφεται από το αίμα σου χωρίς να σου προσφέρει πολλά, σου λένε πλέον αρκετοί έφηβοι, υιοθετώντας τις ιδέες ανθρώπων που έχουν πιάσει κορυφή χωρίς πτυχία στο συρτάρι τους.

Ολοι τους προσωπικότητες με εξέχουσα θέση στις λίστες πετυχημένων του κόσμου, όπως ο Στιβ Τζομπς, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ και ο Μπιλ Γκέιτς. Από κάτω τους συνωστίζονται ένα κάρο νέοι startupers, που πιάνουν την καλή με τις καινοτόμες ιδέες τους και εγκωμιάζονται από τους μεγάλους του επιχειρείν, ενώ την τάση χωρίς πτυχίο προωθούν και πολλές εταιρείες.

Στην Αμερική, τη μητέρα των ανερχόμενων της επιτυχίας, με τη Σίλικον Βάλεϊ να δίνει τον ρυθμό, η τάση βρίσκει το ιδανικό έδαφος για να καλλιεργηθεί και να νομιμοποιηθεί μέσα από δηλώσεις των πλέον δυνατών παικτών της οικονομίας. Δεν είναι τυχαίο ότι και ο Ντόναλντ Τραμπ σκέφτεται να αφαιρέσει επιχορηγήσεις από το Χάρβαρντ για να κατευθύνει το χρήμα σε πιο τεχνικά πεδία.

Στην Ελλάδα, η παράδοση των σπουδών κρατάει ακόμα, αλλά βλέπεις ότι κλυδωνίζεται κάτω από το βάρος των εγχώριων συνθηκών και των παγκόσμιων τάσεων, που αφαιρούν πρεστίζ από τον καλό μαθητή για να το δώσουν στον νέο που ξεχώρισε και πέτυχε με κάποια ιδέα ή με το επιχειρείν του.

Η ικανότητα και θέληση για σπουδή και γνώση υποβαθμίζεται και αυτό που μετράει πια είναι να βγεις στην αγορά εργασίας όσο πιο μικρός γίνεται και να την αλωνίσεις σαν κατακτητής: παίρνοντας παράδειγμα από τους καλύτερους του είδους, οι οποίοι στις σχολικές αίθουσες θεωρούνταν πιθανότατα μαύρα πρόβατα, ενώ αν πέρασαν σε σχολές, τις παράτησαν και με τη λογική τού χθες όδευαν προς την αποτυχία, προτού διαψεύσουν τους πάντες με την πορεία τους.

Το θέμα σήμερα είναι να φτάσεις το χρήμα. Και το GPS που θα σε οδηγήσει εκεί δεν περνάει μέσα από αμφιθέατρα και εξετάσεις. Στον κυνικό και πεζό κόσμο, τον τεχνολογικά οριοθετημένο, η μάθηση είναι προσόν που δεν χρειάζεται και η σπουδή ένα βαρίδι στο πόδι που θα το σέρνεις χωρίς λόγο. Το θέμα είναι πώς θα μεταφράσει τα σύγχρονα δεδομένα ο νεαρός Ελληνας σε μια χώρα χωρίς Σίλικον Βάλεϊ και γίγαντες τεχνολογίας και με τον γονιό του να ορκίζεται ακόμα σε πτυχία κορεσμένων επαγγελμάτων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News