Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα ακούστηκαν χαρακτηρισμοί για τον συγγραφέα, όπως «προδότης» και «απατεώνας», τους οποίους κρίνω άδικους. Από την άλλη πλευρά διάβασα σε ανώνυμο άρθρο εφημερίδας, που μάχεται σκληρά τη Νέα Δημοκρατία, ότι «δεν λίγοι εκείνοι που χαρακτήρισαν την “Ιθάκη” εκδοτικό γεγονός, που αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού», πράγμα το οποίο είναι τουλάχιστον υπερβολή.

Το ερώτημα πάντως παραμένει: με το βιβλίο αυτό τι επιδιώκει ο Τσίπρας; Για να απαντηθεί, είναι ανάγκη να λάβουμε υπ’ όψη μερικά από εκείνα που έχει υποστηρίξει στο πρόσφατο παρελθόν, το σοβαρότερο από τα οποία είναι ότι δεν είναι πλέον ούτε ριζοσπάστης, ούτε αριστερός. Εχει δηλώσει ότι τώρα πιστεύει στον «δημοκρατικό καπιταλισμό». Ουσιαστικά είναι μια «δήλωση μετανοίας» προς την άρχουσα τάξη, και εμμέσως διατύπωση συγγνώμης για το παρελθόν.

Ενα ενδιαφέρον και εντυπωσιακό στοιχείο της επανεμφάνισης του Τσίπρα είναι η προσπάθειά του να απαξιώσει τους πλέον σημαντικούς παλιούς συντρόφους και συνεργάτες του. Με αυτό ο Τσίπρας προσπαθεί να πείσει τους σημερινούς υποστηρικτές και χορηγούς του ότι δεν έχει πλέον καμία σχέση, ούτε ιδεολογική, ούτε καν φιλική, με τη ριζοσπαστική Αριστερά και ταυτόχρονα να αφαιρέσει από αυτήν οποιαδήποτε επιρροή έχει στο εκλογικό σώμα, πιστεύοντας ότι οι ψηφοφόροι θα πεισθούν και θα υποστηρίξουν εκείνον.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η απουσία αρνητικής κριτικής για τους εκ ΠΑΣΟΚ προερχομένους συνεργάτες του, υπουργούς και μη. Αυτοί τα έκαναν όλα καλά; Ασφαλώς όχι. Μερικοί εξ αυτών δεν κατάλαβαν καν τις ευθύνες τους. Για τον Γιώργο Παπανδρέου κανένα επικριτικό σχόλιο. Τι σημαίνει αυτό το έμμεσο χάδι στην πλάτη των πασοκικής προέλευσης συνεργατών του;

Δύο πράγματα. Πρώτον, ο Τσίπρας βλέπει τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ ως εν δυνάμει δικούς του ψηφοφόρους. Δεύτερον, βλέπει το ΠΑΣΟΚ ως πιθανό κυβερνητικό εταίρο, εάν αποφασίσει να κάνει κόμμα και η κατάσταση επιτρέπει συγκλίσεις.

Ο Τσίπρας ξέρει πολύ καλά ότι Κωνσταντοπούλου, Βαρουφάκης, Κασσελάκης και Νέα Αριστερά τον έχουν ξεγράψει οριστικά. Το ίδιο ισχύει και για το ΚΚΕ, το οποίο ουδέποτε έδειξε έστω και ελάχιστη συμπάθεια προς αυτόν. Οι δεξιότεροι της ΝΔ μάλλον αποκλείονται, με εξαίρεση τον Καμμένο, με τον οποίο το πολιτικό φλερτ παραμένει ζωντανό.

Συμπέρασμα: Στην περίπτωση που ο Τσίπρας αποφασίσει να επιστρέψει στην πολιτική αρένα, δύο δεξαμενές ψηφοφόρων βλέπει: τον παλιό και νυν διαλυμένο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ. Το βιβλίο του απευθύνεται σε αυτούς.

Μερικοί υποστηρίζουν ότι όπου να ‘ναι ο Τσίπρας θα κάνει κόμμα και ήδη φωνάζουν «Ε, ε, έρχεται!» Η ταπεινότητά μου πιστεύει ότι ο Τσίπρας δεν είναι ανόητος και δεν θα αυτοκαταστραφεί με βιαστικές κινήσεις. Ξέρει ότι ο Μητσοτάκης αυτή τη στιγμή είναι αήττητος. Γι’ αυτό θα περιμένει μέχρι να διαμορφωθεί μια ευνοϊκή γι’ αυτόν συγκυρία, όπως π.χ. πολιτική αστάθεια, και να εμφανιστεί ως σωσίας. Ο Τσίπρας γνωρίζει πολύ καλά ότι ένα ποσοστό  γύρω στο 10% ή 12%, όπως δίνουν οι δημοσκοπήσεις, θα είναι καταστροφικό γι’ αυτόν. Και αν δημιουργήσει δικό της κόμμα η κυρία Καρυστιανού τα πράγματα θα δυσκολέψουν ακόμη περισσότερο.

Η μέχρι τώρα επανεμφάνιση του Τσίπρα και η προσπάθεια ανανέωσης της πολιτικής του ταυτότητας (το rebranding) είναι μια ενδιαφέρουσα αλλά μάλλον αστεία ιστορία. Αν συνεχίσει με δημιουργία κόμματος, θα μετατραπεί σε θλιβερή. Αναρωτιέται κανείς, ο Τσίπρας τόσα χρόνια στην πολιτική δεν έμαθε ότι τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα σε χρησιμοποιούν όσο τους είσαι χρήσιμος και μετά σε πετάνε στα σκουπίδια;

Διάβασα ότι στο ΠΑΣΟΚ υπάρχει μια μικρή ανησυχία μήπως ο Τσίπρας τού αφαιρέσει ψήφους. Δεν το πιστεύω, αλλά δεν αποκλείεται. Σε κάθε περίπτωση, το ΠΑΣΟΚ μπορεί να αμυνθεί με δύο τρόπους. Πρώτον, προβάλλοντας έντονα το δικό του κυβερνητικό πρόγραμμα με ομιλίες, εκδηλώσεις, δημοσιεύσεις, συνεντεύξεις κ.τ.λ, και δεύτερον, ξεκαθαρίζοντας λογαριασμούς με τα μέλη του που προωθούν πρόωρες δεσμεύσεις για εκλογικές συνεργασίες.

---

* Ο Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News