Οταν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες βλέπουν τα μαύρα σύννεφα του κινδύνου να πυκνώνουν απειλητικά στον ορίζοντα, όταν οι πολίτες μας νιώθουν την αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα να τους πιέζει ασφυκτικά, όταν κάνουν την ανησυχητική εμφάνισή τους τα πρώτα σημάδια μιας σοβαρής κρίσης (οικονομικής ή ασφάλειας), οι λαοί της Ευρώπης στρέφουν το βλέμμα τους στην Ενωση. Εναποθέτουν τις ελπίδες τους για σταθερότητα και ευημερία στην Ευρωπαϊκή Ενωση, θυμούνται ξανά τι τους έχει προσφέρει, της ζητούν να κάνει ακόμη περισσότερα! Αυτή η… ευρω-στροφή στις δύσκολες ώρες γίνεται απολύτως προφανής από τα αποτελέσματα του τελευταίου Ευρωβαρόμετρου, που δημοσιεύθηκαν στα τέλη του περασμένου μήνα.

Το Ευρωβαρόμετρο, που πραγματοποιείται σε όλες τις χώρες-μέλη, αποτυπώνει τις τάσεις που διαμορφώνονται στις κοινωνίες μας. Το πιο πρόσφατο, αρχές του 2025, έγινε σε συνθήκες πρωτόγνωρες για όλους μας: με έναν πόλεμο να μαίνεται σε ευρωπαϊκό έδαφος για τρία χρόνια, έναν άλλον να διαχέεται στην ήδη ταραγμένη μεσανατολική γειτονιά μας και με έναν νέο πρόεδρο στον Λευκό Οίκο να ανατρέπει όσα θεωρούσαμε για δεκαετίες δεδομένα –τόσο στο οικονομικό πεδίο όσο και σε εκείνο της ασφάλειας.

Ξαφνικά, οι παλιοί δαίμονες βγήκαν από το μπουκάλι: η αμερικανική αμυντική ομπρέλα δεν μας σκεπάζει πια (τουλάχιστον με τον τρόπο που είχαμε συνηθίσει), η ενότητα του Δυτικού Κόσμου δεν υφίσταται, οι αρχές του διεθνούς δικαίου φαίνεται να δίνουν τη θέση τους στο δίκαιο της ισχύος, το διεθνές εμπόριο πλήττεται από τους δασμούς και ένας (ενδεχόμενος) γενικευμένος εμπορικός πόλεμος απειλεί την πλανητική οικονομία με ύφεση.

Σε αυτή τη συγκυρία κλήθηκαν οι ευρωπαίοι πολίτες να απαντήσουν στις ερωτήσεις του φετινού Ευρωβαρόμετρου. Και τα ευρήματα είναι όντως εντυπωσιακά. Το 74% των Ευρωπαίων πιστεύει πως έχει ωφεληθεί από τη συμμετοχή της χώρας τους στην ΕΕ. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί από τότε που το ερώτημα τέθηκε για πρώτη φορά, το 1983.

Το αντίστοιχο ποσοστό για την Ελλάδα, φτάνει στο 65%: χαμηλότερο, βέβαια, από τον γενικό μέσο όρο, αλλά λογικό, αν θυμηθεί κανείς την πρόσφατη περιπέτεια της χρεωκοπίας και των Μνημονίων –και πάντως… υπεραντεστραμμένη εικόνα εκείνου του τραγικού, συριζαϊκής έμπνευσης, δημοψηφίσματος του 2015. Τα γεγονότα είναι πάντοτε πειστικότερα, ακόμη και από τα πιο λογικά και δομημένα επιχειρήματα!

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η αιτιολογία αυτής της απάντησης. Για ποιόν λόγο θεωρούν οι ευρωπαίοι πολίτες ότι ωφελήθηκαν από τη συμμετοχή της χώρας τους στην Ενωση; Επειδή της πιστώνουν τη συμβολή της στη διατήρηση της ειρήνης και την ενίσχυση της ασφάλειας – αυτός είναι ο πρώτος λόγος, με ποσοστό 35%. Κι εδώ πάλι τα (πολύ πρόσφατα) γεγονότα! – αυτά είναι που μας έκαναν όλους σοφότερους.

Το κλίμα της ευρω-στροφής αποτυπώνεται και πέρα από τις διαπιστώσεις – στις ελπίδες, στις απαιτήσεις, στα ζητούμενα. Το 66% των ευρωπαίων πολιτών θέλει να αναλάβει η ΕΕ σημαντικότερο ρόλο στην προστασία (τους) από τις παγκόσμιες κρίσεις και από τους κινδύνους ασφαλείας που συνεπάγεται η νέα εποχή στις διεθνείς σχέσεις. Στο εθνικό επίπεδο, τα αντίστοιχα ποσοστά κυμαίνονται από το πολύ υψηλό 87% στη Σουηδία και το 75% των Ελλήνων έως το χαμηλό 47% στη Ρουμανία και 44% στην Πολωνία, που αντανακλούν έντονα και κάποιες εθνικές ιδιαιτερότητες των χωρών αυτών.

Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι ότι το 89% των ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι είναι αναγκαία μεγαλύτερη ενότητα προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι παγκόσμιες προκλήσεις (ακριβώς το ίδιο ποσοστό καταγράφεται και στην Ελλάδα).

Υστερα από μια περίοδο ευρωσκεπτικισμού, που έδωσε χώρο στην ανάπτυξη ακραίων δυνάμεων που αμφισβητούσαν την ΕΕ, η ευρω-στροφή στις διαθέσεις της κοινής γνώμης στην ήπειρό μας είναι ορατή. Αλλά δεν φτάνει από μόνη της για να διασφαλίσει την πορεία της Ενωσής μας μέσα στο ταραγμένο, ρευστό και ραγδαία μεταβαλλόμενο πλανητικό σκηνικό.

Χρειάζεται πολιτική βούληση ικανή να κατανικήσει τις δυνάμεις της αδράνειας, να υπερκεράσει αγκυλώσεις του παρελθόντος, διακρατικούς ανταγωνισμούς και ατέρμονες γραφειοκρατικές διαδικασίες. Τώρα είναι η ώρα όλες οι πολιτικές δυνάμεις που συγκροτούν τους πυλώνες της ΕΕ να αναλάβουν την ευθύνη των αλλαγών που ζητούν οι καιροί. Οι πολίτες εκφράζουν τις ανησυχίες και τις επιθυμίες τους. Οι ηγεσίες (με προεξάρχουσες εκείνες της Γαλλίας και της Γερμανίας, που αποτελούσαν πάντα την ατμομηχανή της ΕΕ) καλούνται να ανταποκριθούν.

Ο στόχος της πολιτικής ενοποίησης, που είχε τεθεί στο ξεκίνημα της κοινής ευρωπαϊκής πορείας αλλά ατόνησε στη συνέχεια, είναι καιρός να επανέλθει στο προσκήνιο.

---

Ο Δημήτρης Τσιόδρας είναι ευρωβουλευτής, εκπρόσωπος Τύπου της ευρωομάδας της Νέας Δημοκρατίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News