“Να είσαι ελεύθερος σημαίνει να ξαναρχίζεις”.

Σημειώνω σαν τίτλο στο μπλοκάκι μου τη φράση που λέει η Τζούλια Κρίστεβα, στην κατάμεστη αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής, που δεν χώρεσε όσους έσπευσαν να παρακολουθήσουν τη διάλεξη της διεθνούς φήμης ψυχαναλύτριας, γλωσσολόγου και συγγραφέα, με θέμα “Η γυναίκα στην ψυχανάλυση”.

Γυναικείο σε συντριπτικό ποσοστό το κοινό, βολεύτηκε στο πάτωμα και στα σκαλάκια του φουαγιέ, έξω απο την αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος και παρακολούθησε από τις οθόνες την Κρίστεβα, που ξεκίνησε με μια παρένθεση, αφιερωμένη στην Κρίση που περνάει η Ελλάδα, αλλά και όλος ο κόσμος: “Η κρίση” είπε “είναι βέβαια οικονομική και πολιτική, αλλά είναι και βαθύτατα μεταφυσική, είναι κρίση πολιτισμού”!

Η βουλγαρικής καταγωγής γαλλίδα Κρίστεβα, έχει αφήσει έντονο το στίγμα της στο χώρο της σημειολογίας και της ψυχανάλυσης και έχει συγκρουστεί πολλές φορές με το επιστημονικό κατεστημένο. Στα βιβλία της, όπως το “Οι νέες αρρώστιες της ψυχής”, βάζει μέσα στον στοχασμό της και τα ΜΜΕ, το entertainment, ακόμη και τα reality shows. Επίσης μέσα από τα πορτρέτα τριών γυναικών, της Χάνα Άρεντ, της Μέλανι Κλάιν και της Κολέτ, ανέλυσε το “γυναικείο πάθος, που μπορεί να αλλάξει τον κόσμο”.

Η διάλεξη στο Μέγαρο, ήταν επικεντρωμένη στο μητρικό πάθος, το οποίο κατά την Κρίστεβα είναι “ένα μείγμα αγάπης και μίσους, προσκόλλησης και επιθετικότητας, που πρέπει να μεταλλαχτεί από παρόρμηση και πάθος σε αποστασιοποίηση και παραδοχή ότι το παιδί είναι μια ξεχωριστή οντότητα”.

Η Τζούλια Κρίστεβα πιστεύει ότι “η μητρότητα δεν είναι ένστικτο, ούτε μόνο επιθυμία για ένα παιδί, είναι επανακατάκτηση” και θέτει ως στοίχημα μιας επαρκώς καλής μητέρας την μετάλλαξη αυτού του πάθους σε αγάπη και αποστασιοποίηση. Θεωρεί ότι “τα media υπερεκτιμούν την επιστήμη (τεχνητή γονιμοποίηση, παρένθετες μητέρες, κ.α), ενώ και οι ίδιες οι μητέρες αποφεύγουν τα ερωτήματα γύρω απο αυτό το πάθος και προτιμούν την ιεροποίηση της κοιλιάς και την αποθέωση ενός μωρού-βασιλιά”. Η γνωστή ψυχαναλύτρια, μητέρα και η ίδια, πιστεύει ότι “μητρότητα είναι να μπορείς να βλέπεις τα πράγματα μέσα από την πλευρά του άλλου. Αυτό όμως είναι μια υπέρβαση που μπορεί να συμβεί μόνο σε μια μητέρα εκτός πάθους”.

Αν και είναι δύσκολο να μεταφέρω με λίγες λέξεις μια διάλεξη που κράτησε περί τις δύο ώρες, θα ήθελα να αναφέρω το πώς συσχέτισε η κ. Κρίστεβα την θεωρία της για τον κατευνασμό του μητρικού πάθους με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα και τη σχέση μας με τους μετανάστες. Κάνοντας λόγο για συμβολική σημασία της μητρότητας, τόνισε: “Το να μπορούμε να δούμε την πραγματικότητα μέσα από τα μάτια των ξένων και να μπορέσουμε να τους παρέχουμε στήριξη στις ανάγκες τους, όπως μια μητέρα που βλέπει σαν ξένο το παιδί της, είναι η ουσία της αντιμετώπισης αυτού του σύγχρονου προβλήματος”.

* “Στην εποχή μας είμαστε ορφανοί από ιδανικά. Αυτό μαζί με τις οικονομικές και προσωπικές κρίσεις, κάνει την κατάθλιψη την “αρρώστια του αιώνα”, έλεγε η Τζούλια Κρίστεβα σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχε παλιότερα με την Φωτεινή Τσαλίκογλου και αναδημοσίευσε το Βήμα, με αφορμή την διάλεξη.

* Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία της Τζούλια Κρίστεβα: “Μαύρος Ήλιος” (Καστανιώτης, 2000), “Οι νέες αρρώστιες της ψυχής” (Καστανιώτης, 1998) και “Εμμονές” (Πατάκης, 1996).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News