Κατά τη διάρκεια της 43ης Γενικής Διάσκεψης της UNESCO έγινε ένα ιστορικό βήμα: η Επιτροπή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών έδωσε το πράσινο φως για τη δημιουργία ενός κανόνα περί ηθικής στη νευροτεχνολογία. Το εν λόγω κείμενο αναπτύχθηκε από την UNESCO κατόπιν διακρατικών διαβουλεύσεων και θεσπίζει ένα σύνολο αρχών οι οποίες διασφαλίζουν, θεωρητικώς τουλάχιστον, ότι η νευροτεχνολογία θα εξυπηρετεί το δημόσιο καλό.

Βασικός στόχος ήταν η χάραξη σαφών ορίων και η εξασφάλιση του απαραβίαστου του ανθρωπίνου νου. Η τελική θέση αναμένεται τις επόμενες ημέρες. Το μότο της UNESCO για το συγκεκριμένο ζήτημα είναι, σε αδρές γραμμές, το εξής: η τεχνολογική πρόοδος μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν καθοδηγείται από την ηθική, την αξιοπρέπεια και την ευθύνη απέναντι στις μέλλουσες γενιές.

Η Corriere della Sera ασχολήθηκε με το θέμα και υπενθύμισε ότι οι επενδύσεις στον τομέα της νευροτεχνολογίας, παράλληλα με εκείνες στην Τεχνητή Νοημοσύνη, αυξήθηκαν κατά 700% μεταξύ 2014 και 2021. Η νευροτεχνολογία περιλαμβάνει εργαλεία που μπορούν να αλληλεπιδρούν άμεσα με το νευρικό σύστημα για να το μετρήσουν, να το διαμορφώσουν, να το διεγείρουν. Υπόσχονται πολλά οφέλη, ιδιαίτερα στον ιατρικό τομέα, όπου η χρήση της νευροτεχνολογίας ρυθμίζεται με αυστηρότητα, ωστόσο σε άλλους τομείς εφαρμογής επικρατεί χαλαρότητα.

Σημειωτέον ότι πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν αυτήν την τεχνολογία εν αγνοία τους, χρησιμοποιώντας διάφορες  συσκευές με ακουστικά ή άλλα στοιχεία που χρησιμοποιούν νευρωνικά δεδομένα για την παρακολούθηση του καρδιακού ρυθμού, του στρες ή του ύπνου. Αυτά τα εξαιρετικά ευαίσθητα δεδομένα μπορούν να αποκαλύψουν σκέψεις, συναισθήματα και αντιδράσεις και να κοινοποιηθούν χωρίς συγκατάθεση.

Ο ηθικός κανόνας της UNESCO καλεί τις κυβερνήσεις να διασφαλίσουν ότι οι νευροτεχνολογίες θα είναι αξιόπιστες, θεσπίζοντας δικλίδες ασφαλείας για τη διατήρηση της ιερότητας του ανθρώπινου νου. Εκτός από τις παραβιάσεις της ψυχικής ιδιωτικότητας, η UNESCO εντοπίζει και άλλους κινδύνους, ιδίως για τα παιδιά και τους νέους, των οποίων ο εγκέφαλος βρίσκεται στην ανάπτυξη, ενώ προειδοποιεί ότι δεν πρέπει να γίνεται χρήση νευροτεχνολογίας για μη θεραπευτικούς σκοπούς, όπως είναι η παρακολούθηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων ή η δημιουργία τράπεζας δεδομένων με στοιχεία εργαζομένων, χωρίς τη συγκατάθεσή τους.

Η θέση της UNESCO τονίζει την επείγουσα ανάγκη για καλύτερη ρύθμιση των προϊόντων που επηρεάζουν τη συμπεριφορά ή προωθούν τον εθισμό, διασφαλίζοντας ότι πρέπει να παρέχονται σαφείς και προσβάσιμες πληροφορίες στους καταναλωτές. Οπως έκανε και με τη Σύσταση του 2021 περί ηθικής στην Τεχνητή Νοημοσύνη, η UNESCO στοχεύει στη θέσπιση παγκόσμιων αρχών για την καθοδήγηση των κυβερνήσεων και των εταιρειών στον σχεδιασμό, στην έρευνα και στη χρήση συσκευών που αλληλεπιδρούν με τον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Ιδού αναλυτικά όσα περιλαμβάνει η θέση της UNESCO:

• Προστασία των νευροδεδομένων ως ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, ισότιμων ​​με τις γενετικές και βιομετρικές πληροφορίες.
• Προστασία της ελευθερίας της σκέψης και της ψυχικής ταυτότητας, έναντι των κινδύνων χειραγώγησης ή επιτήρησης.
• Διαφάνεια, ενημέρωση και συναίνεση για τον τρόπο χρήσης των νευρωνικών δεδομένων σε όσους τα παρέχουν.
• Ανθρώπινος έλεγχος επί των αυτοματοποιημένων διαδικασιών λήψης αποφάσεων και των διεπαφών εγκεφάλου-μηχανής.
• Δίκαιη πρόσβαση στις καινοτομίες, οι οποίες πρέπει να είναι διαθέσιμες και σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, όπου οι νευρολογικές διαταραχές είναι πιο διαδεδομένες.

Το έγγραφο αφιερώνει επίσης κεφάλαια σε ευάλωτες ομάδες, ανηλίκους, άτομα με αναπηρίες ή άτομα με μειονεκτικές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, και εισάγει την αρχή της ηθικής προφύλαξης για την αποφυγή επιβλαβών χρήσεων σε εκπαιδευτικά ή ψυχαγωγικά περιβάλλοντα. Η τελική απόφαση θα επισημοποιηθεί στην Ολομέλεια της Γενικής Διάσκεψης μεταξύ 12 και 13 Νοεμβρίου.

Μόνο μετά την ψηφοφορία στην Ολομέλεια η θέση καθίσταται επίσημη Σύσταση και κοινοποιείται στα 194 κράτη-μέλη, τα οποία έχουν τέσσερα χρόνια για να υποβάλουν τις σχετικές εκθέσεις προόδου, δηλαδή να δείχνουν κατά πόσον εφαρμόζονται οι αρχές που έχουν υιοθετηθεί. Αυτός ο μηχανισμός αναφοράς επιτρέπει την αξιολόγηση της προόδου, τον εντοπισμό κενών και την παροχή τεχνικής βοήθειας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News