Σήμερα, όμως, οι ειδικοί εξετάζουν μια νέα ενδιαφέρουσα υπόθεση, την οποία ο Ιαν Σαμπλ, επιστημονικός συντάκτης του Guardian, συνοψίζει ως εξής: Αν οι εξωγήινοι υπάρχουν, η τεχνολογία τους μπορεί να είναι μόνο ελαφρώς ανώτερη από τη δική μας. Αφού εξερεύνησαν τη δική τους κοσμική γειτονιά, ίσως απλώς να… βαρέθηκαν και να σταμάτησαν να ασχολούνται! 

Στη βάση αυτής της θεωρίας, που εκτίθεται σε μια νέα επιστημονική εργασία, βρίσκεται η λεγόμενη αρχή της «ριζοσπαστικής εγκοσμιότητας» (radical mundanity), η οποία απορρίπτει την ιδέα ότι εξωγήινοι ταξιδεύουν στο Σύμπαν, έχοντας καταφέρει να αξιοποιήσουν φυσικούς νόμους πέρα από την κατανόησή μας. Αντ’ αυτού, η  ριζοσπαστική εγκοσμιότητα κάνει λόγο για έναν Γαλαξία που φιλοξενεί περιορισμένο αριθμό πολιτισμών, με τεχνολογία όχι πολύ πιο προηγμένη από τη δική μας.

«Η ιδέα είναι ότι είναι πιο προηγμένοι, αλλά όχι πολύ πιο προηγμένοι. Είναι σαν να έχεις ένα iPhone 42 αντί για ένα iPhone 17», ανέφερε χαρακτηριστικά στον Guardian ο δρ Ρόμπιν Κόρμπετ, ανώτερος ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ και επιστήμονας στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Γκόνταρντ της NASA. «Αυτό φαίνεται πιο πιθανό, πιο φυσικό, γιατί δεν προτείνει κάτι υπερβολικά ακραίο», πρόσθεσε.

Ο αμερικανός ειδικός ανέπτυξε την εν λόγω υπόθεση αφού μελέτησε τις διάφορες θεωρίες που επιχειρούν να εξηγήσουν τη λεγόμενη «μεγάλη σιωπή», ή αλλιώς το παράδοξο του Φέρμι, δηλαδή τη λογική αντίφαση μεταξύ της υψηλής πιθανότητας ύπαρξης εξωγήινων πολιτισμών, δεδομένων του μεγέθους και της ηλικίας του Σύμπαντος, και την παντελή έλλειψη οποιασδήποτε απόδειξης για την ύπαρξή τους.

Ομως οι περισσότερες θεωρίες τού φάνηκαν υπερβολικά ακραίες, με τον Guardian να αναφέρει ενδεικτικά πως, μεταξύ άλλων, έχει υποστηριχθεί ότι η Γη θα μπορούσε να ήταν ένα είδος συμπαντικού ζωολογικού κήπου από τον οποίο οι εξωγήινοι έχουν συμφωνήσει να παραμένουν σε απόσταση. Εξίσου ακραίο, όμως, είναι να είμαστε ο μοναδικός πλανήτης με ζωή στον Γαλαξία.

Οπως εξηγεί το βρετανικό δημοσίευμα, οι έρευνες για εξωγήινη νοημοσύνη (SETI) επικεντρώνονται στην ανίχνευση «τεχνοϋπογραφών»: προηγμένοι πολιτισμοί θα μπορούσαν να «διαφημίζουν» την ύπαρξή τους κατασκευάζοντας πανίσχυρους φωτεινούς φάρους λέιζερ που θα φαίνονταν από άλλους πλανήτες, στέλνοντας ρομποτικούς εξερευνητές σε όλον τον Γαλαξία ή κατασκευάζοντας τεράστιες δομές στο Διάστημα για να εκμεταλλεύονται την ενέργεια του άστρου τους. Θα μπορούσαν ακόμη και να επισκέπτονται τακτικά άλλους πλανήτες ή να σκορπίζουν διάφορα τεχνητά αντικείμενα στο Διάστημα. Ολα αυτά, φυσικά, θα τους καθιστούσαν δυνάμει ανιχνεύσιμους.

Αλλά η ριζοσπαστική αρχή της εγκοσμιότητας αρνείται αυτές τις υποθέσεις. Εξηγεί τη μεγάλη σιωπή υποθέτοντας ότι οι εξωγήινοι πολιτισμοί έχουν φτάσει σε ένα ανώτατο τεχνολογικό επίπεδο, το οποίο όμως δεν είναι πολύ υψηλότερο από το δικό μας. «Δεν κινούνται με ταχύτερα του φωτός, δεν έχουν μηχανές που βασίζονται στη σκοτεινή ενέργεια ή στη σκοτεινή ύλη, ούτε αξιοποιούν τις μαύρες τρύπες. Δεν έχουν κατακτήσει νέους νόμους της φυσικής», είπε ο δρ Κόρμπετ.

Δίχως, λοιπόν, εξαιρετικές, ανείπωτες για τα ανθρώπινα δεδομένα δυνατότητες, οι εξωγήινοι πολιτισμοί θα δυσκολεύονταν ιδιαιτέρως να διατηρούν σε λειτουργία ισχυρούς φάρους λέιζερ για εκατομμύρια χρόνια. Οπως θα δυσκολεύονταν επίσης να ταξιδεύουν μεταξύ των πλανητών. Και αφού θα είχαν εξερευνήσει τον γαλαξία με ρομποτικά διαστημόπλοια για κάποιο διάστημα, θα μπορούσαν να μην είναι ικανοποιημένοι με τα όποια στοιχεία θα είχαν καταφέρει να συλλέξουν και απλώς να αποφάσιζαν να εγκαταλείψουν την προσπάθεια.

Ο διάσημος βρετανός συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας σερ Αρθουρ Σ. Κλαρκ φέρεται να έχει πει πως «υπάρχουν δύο πιθανότητες: είτε να είμαστε μόνοι στο Σύμπαν είτε όχι. Και οι δύο είναι εξίσου τρομακτικές». Ο δρ Κόρμπετ (του οποίου η εργασία δεν έχει ακόμη υποβληθεί για επιστημονική αξιολόγηση) υποψιάζεται ότι η αλήθεια μπορεί να βρίσκεται κάπου στη μέση, «σε ένα αρκετά πιο συνηθισμένο και συνεπώς λιγότερο τρομακτικό σύμπαν». Η επαφή με εξωγήινους πολιτισμούς «ίσως μας άφηνε κάπως απογοητευμένους», πιστεύει.

Ο καθηγητής Μάικλ Γκάρετ, διευθυντής του Κέντρου Αστροφυσικής Τζόντρελ Μπανκ στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, έκανε λόγο για «φρέσκια οπτική γωνία», αλλά εξέφρασε επιφυλάξεις. «Αποδίδεται μια πολύ ανθρώπινη μορφή απάθειας στο υπόλοιπο Σύμπαν. Δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι όλη η νοήμων ζωή θα ήταν τόσο ομοιόμορφα βαρετή», είπε στον Guardian, προσθέτοντας ότι οποιοδήποτε ανώτατο τεχνολογικό επίπεδο των εξωγήινων θα μπορούσε να βρίσκεται πολύ πάνω από το δικό μας.

Μάλιστα, σε μια εργασία του που πρόκειται να δημοσιευθεί στην επιθεώρηση Acta Astronautica, ο βρετανός αστρονόμος επιχειρηματολογεί υπέρ μιας άλλης, σχεδόν αντίθετης θεωρίας. «Κλίνω προς μια πιο τολμηρή εξήγηση του παραδόξου του Φέρμι: ότι άλλοι, μετα-βιολογικοί πολιτισμοί εξελίσσονται τόσο γρήγορα, που ξεπερνούν την ικανότητά μας να τους αντιλαμβανόμαστε», είπε. «Ελπίζω να έχω δίκιο, αλλά μπορεί κάλλιστα να κάνω λάθος. Η Φύση πάντα μας επιφυλάσσει κάποια έκπληξη στη γωνία».