Μία φορά και έναν καιρό η Λαπωνία ήταν συνδεδεμένη μόνο με τον Αγιο Βασίλη στο μυαλό μικρών και μεγάλων. Αυτό, όμως, δεν είναι απαραίτητα καλό για το χωριό του αγαπημένου αγίου των Χριστουγέννων. Διότι, πλήττεται και αυτό από τον υπερτουρισμό!

Το 2024, όπως γράφει ο Guardian, περισσότεροι από 700.000 τουρίστες επισκέφθηκαν την περιοχή, με 100.000 εξ αυτών να προέρχεται από τη Βρετανία. Πρόκειται για αύξηση 160% σε σύγκριση με τον αριθμό τους πριν από 30 χρόνια.

Η εκτίναξη του τουρισμού, όπως συμβαίνει και με άλλες περιοχές, έχει αρνητικές συνέπειες και για το περιβάλλον της Λαπωνίας. Νέα ανάλυση δείχνει ότι στις «καυτές» περιοχές της φιλανδικής Λαπωνίας, πράσινες εκτάσεις αντίστοιχες με το Hyde Park θυσιάστηκαν προκειμένου να κτιστούν τουριστικές εγκαταστάσεις μεταξύ 2018 και 2023. Σε αυτές περιλαμβάνονται εξοχικές κατοικίες, πίστες σκι αλλά και project εικονικής πραγματικότητας, έτοιμες να προσφέρουν στους τουρίστες όλες τις ανέσεις όσο αυτή μαγεύονται από το Βόρειο Σέλας.

Η έκταση της ανάπτυξης των εν λόγω περιοχών αποκαλύφθηκε από την έρευνα «Green to Grey corss-border project», στην οποία μαζί με τον Guardian, συμμετείχαν οι Arena for Journalism in Europe, Le Monde, η φιλανδική δημοσιογραφική πλατφόρμα Long Play και οκτώ ακόμη ΜΜΕ από 11 χώρες της Ευρώπης.

Αν και κάποια projects είναι μεγάλης κλίμακας, τα περισσότερα είναι μικρά, αποτελούμενα από μία ή δύο εξοχικές κατοικίες. Αλλά και αυτές αφήνουν το αρνητικό αποτύπωμά τους στα παρθένα τοπία της Λαπωνίας. Ο Guardian εκτιμά ότι το 15% των project στη Λαπωνία σχετίζεται με τον τουρισμό, ποσοστό που φθάνει σε μεγαλύτερο επίπεδο στις περιοχές με υψηλή τουριστική κίνηση.

Η Λαπωνία, η μεγαλύτερη και βορειότερη περιοχή της Φινλανδίας, έγινε γνωστή ως η πατρίδα του Αγιου Βασίλη τη δεκαετία του 1920, και στη δεκαετία του 1990 η μικρή πρωτεύουσά της, το Ροβανιέμι (πληθυσμός 65.000 κάτοικοι), αυτοανακηρύχθηκε «πόλη του Αγίου Βασίλη». Σήμερα, και ιδίως τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο, δέχεται πολλαπλάσιο αριθμό τουριστών σε σχέση με τον μόνιμο πληθυσμό της.

Στο Ροβανιέμι, τουριστικά καταλύματα έχουν ανεγερθεί σε χώρους που κάποτε ήταν πάρκα ή δάση. Αλλες τουριστικές δραστηριότητες περιλαμβάνουν ένα υδάτινο πάρκο, ένα ταξιδιωτικό πρακτορείο, ένα πάρκο με τάρανδους, μια εγκατάσταση με σκυλιά χάσκι και επέκταση του υπάρχοντος Χωριού του Αγίου Βασίλη.

Πέρα από την πόλη, στα δημοφιλή χιονοδρομικά κέντρα Λέβι, Γιούλλας και Σααρισέλκα, η τουριστική ανάπτυξη έχει «αλώσει» τουλάχιστον 430.000 τ.μ. φυσικού τοπίου από το 2018. Ακόμη βορειότερα, το Utsjoki Arctic Resort κατασκευάστηκε σε περιοχή που είχε χαρακτηριστεί εθνικής σημασίας.

Την άνοιξη του 2024, το δημοτικό συμβούλιο του Ιναρι ενέκρινε 227 οικόπεδα εξοχικών κατοικιών στις όχθες της λίμνης Ιναρι, σε μια από τις πιο απομακρυσμένες γωνιές της Ευρώπης. Τα οικόπεδα βρίσκονται σε παρθένα δάση όπου οι αυτόχθονες Σάμι εκτρέφουν ταράνδους εδώ και πολλές γενιές.

«Αυτό που έχει σχεδιαστεί είναι εντελώς παράλογο. Σχεδόν όλοι οι κτηνοτρόφοι ταράνδων ανησυχούν για τέτοιου είδους έργα, είτε πρόκειται για υλοτομία, είτε για εξορύξεις, είτε για τουρισμό που ανταγωνίζεται για την ίδια γη», δήλωσε στον Guardian μία εκτροφέας ταράνδων, εκφράζοντας θλίψη για την ανατροπή μιας 20ετούς συμφωνίας μεταξύ της κρατικής δασικής εταιρείας και των κτηνοτρόφων για την προστασία των βοσκοτόπων της περιοχής. «Είναι τρομερά αγχωτικό και λυπηρό».

Εκπρόσωπος του περιφερειακού συμβουλίου της Λαπωνίας – που σημείωσε ότι μια νέα τουριστική στρατηγική για το 2026 θα λάβει υπόψη την κλιματική αλλαγή και τη βιοποικιλότητα – υποστήριξε στον Guardian ότι η τουριστική βιομηχανία της Λαπωνίας στοχεύει να «αναπτύξει τουριστικά κέντρα, με στόχο να προσελκύσει περισσότερες επιχειρήσεις και ζωντάνια στην περιοχή».

Ωστόσο, παραδέχθηκε ότι η τουριστική ανάπτυξη αντικατοπτρίζεται «στις τιμές των κατοικιών σε τοπικό επίπεδο και αυτός είναι ένας από τους λόγους που υπάρχει σοβαρή στεγαστική κρίση σε πολλές περιοχές της Λαπωνίας».

Περιβαλλοντολόγοι και πολιτιστικοί ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι η ραγδαία επέκταση του τουρισμού σε ένα εύθραυστο οικοσύστημα προκαλεί ανεπανόρθωτη οικολογική ζημιά, συμβάλλει στην απώλεια βιοποικιλότητας και απειλεί τη μοναδική πολιτιστική κληρονομιά των Σάμι, μερικοί από τους οποίους συνεχίζουν να ασκούν ημινομαδική εκτροφή ταράνδων σε μια περιοχή που εκτείνεται στις βόρειες εκτάσεις της Νορβηγίας, της Σουηδίας, της Φινλανδίας και της ρωσικής χερσονήσου Κόλα.

Ο Guardian, σε συνεργασία με δημοσιογράφους στη Φινλανδία και τη Γαλλία, εξέτασε εκατοντάδες αναπτύξεις σε ακτίνα 10 χλμ. από το Ροβανιέμι και πέντε άλλα τουριστικά κέντρα, καταγράφοντας απώλεια φυσικών εκτάσεων που ξεπερνά τα 2,7 εκατ. τ.μ., εκ των οποίων τα μισά οφείλονται στον τουριστικό τομέα.

Σε μια περιοχή τόσο εκτεταμένη όσο η Λαπωνία, που καλύπτει τη μισή Φινλανδία, αυτή η «θυσία» του τοπίου στον τουρισμό – ισοδύναμη με 180 γήπεδα ποδοσφαίρου – μπορεί να φαίνεται ασήμαντη. Ωστόσο, «μαζί με την υλοτομία και την εξόρυξη, η ανάπτυξη δραστηριοτήτων αναψυχής, όπως το σκι, αποτελεί μία από τις κύριες απειλές που αντιμετωπίζουν σήμερα οι τελευταίες άγριες περιοχές της Ευρώπης», προειδοποιεί, μιλώντας στον Guardian, ο Στιβ Κάρβερ, καθηγητής ειδικευμένος στην αναγέννηση της φύσης, στο Πανεπιστήμιο του Λιντς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News